From Wikipedia, the free encyclopedia
Феникиски јазик — изумрен канански јазик, дел од групата на севеорозападни семитски јазици. Феникискиот бил изворно зборуван во крајбрежниот средоземен регион Ханан, во Блискиот Исток. Феникиското говорно подрачје во Блискиот Исток, а подоцна и држава, е позната како Феникија. Јазикот бил најсроден со хебрејскиот јазик.[1][2]
Феникиски јазик | |
---|---|
𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤊𐤍𐤏𐤍𐤉𐤌 dabarīm Kanaʿanīm | |
Застапен во | Ханан, Близок Исток |
Ера | преживеал како пунски јазик, но исчезнал најдоцна до 5 век |
Јазично семејство | афроазиско
|
Писмо | феникиска азбука |
Јазични кодови | |
ISO 639-2 | phn |
ISO 639-3 | phn |
Феникиски говорни подрачја | |
|
Споредено со денешните територии, феникискиот се зборувал на териториите на Либан, крајбрежјето на Сирија, крајбрежните северни делови на Израел, како и мали делови на Кипар и Анадолија.[3] Со подемот на феникиската цивилизација се создале и феникиски колонии околу Средоземното Море. Следствено на тоа, феникиското говорно подрачје се проширило на територии на денешните Тунис, Мароко, Либија и Алжир, а во помали делови и на Малта, Италија (Сицилија, Сардинија и Корзика) и крајбрежјето на Шпанија заедно со Балеарските Острови.
Феникискиот јазик се пишувал со феникиската азбука, согласно писмо (абџад) кое потекнувало до пракананската азбука. Одлика на ова писмо е што се пишувале само согласки. Феникиската азбука станала основа за создавање на старогрчкото писмо (а преку него и кирилското), но и основа за создавање на етрурското писмо, кое пак било основа за латинското. Феникиската азбука која се користела во Картагина се развила во малце поразлична, поточно имала позакосени букви. Истото, во 3 век п.н.е. се појавила тенденција за бележење и на самогласките, особено крајните самогласки, со употреба на буквите алеф или ајин.[4]
Именките воглавно се создаваат со комбинација на согласни корени и самогласни елементи, но тие исто така може да се создадат и со претставките /m-/, која искажува дејство или нивен резултат, а поретко со /t-/) и наставката /-ūn/. Апстрактни именки може да се создадат со наставката -t (најверојатно /-īt/, /-ūt/).[5] Придавките може да се создадат по принципот со познатата семитска наставка /-īy/.
текст | транслитерација |
---|---|
𐤀𐤍𐤊 𐤕𐤁𐤍𐤕 𐤊𐤄𐤍 𐤏𐤔𐤕𐤓𐤕 𐤌𐤋𐤊 𐤑𐤃𐤍𐤌 𐤁𐤍 𐤀𐤔𐤌𐤍𐤏𐤆𐤓 𐤊𐤄𐤍 𐤏𐤔𐤕𐤓𐤕 𐤌𐤋𐤊 𐤑𐤃𐤍𐤌 𐤔𐤊𐤁 𐤁𐤀𐤓𐤍 𐤆 𐤌𐤉 𐤀𐤕 𐤊𐤋 𐤀𐤃𐤌 𐤀𐤔 𐤕𐤐𐤒 𐤀𐤉𐤕 𐤄𐤀𐤓𐤍 𐤆 𐤀𐤋 𐤀𐤋 𐤕𐤐𐤕𐤇 𐤏𐤋𐤕𐤉 𐤅𐤀𐤋 𐤕𐤓𐤂𐤆𐤍 𐤊 𐤀𐤉 𐤀𐤓𐤋𐤍 𐤊𐤎𐤐 𐤀𐤉 𐤀𐤓 𐤋𐤍 𐤇𐤓𐤑 𐤅𐤊𐤋 𐤌𐤍𐤌 𐤌𐤔𐤃 𐤁𐤋𐤕 𐤀𐤍𐤊 𐤔𐤊𐤁 𐤁𐤀𐤓𐤍 𐤆 𐤀𐤋 𐤀𐤋 𐤕𐤐𐤕𐤇 𐤏𐤋𐤕𐤉 𐤅𐤀𐤋 𐤕𐤓𐤂𐤆𐤍 𐤊 𐤕𐤏𐤁𐤕 𐤏𐤔𐤕𐤓𐤕 𐤄𐤃𐤁𐤓 𐤄𐤀 𐤅𐤀𐤌 𐤐𐤕𐤇 𐤕𐤐𐤕𐤇 𐤏𐤋𐤕𐤉 𐤅𐤓𐤂𐤆 𐤕𐤓𐤂𐤆𐤍 𐤀𐤋 𐤉𐤊𐤍 𐤋𐤊 𐤆𐤓𐤏 𐤁𐤇𐤉𐤌 𐤕𐤇𐤕 𐤔𐤌𐤔 𐤅𐤌𐤔𐤊𐤁 𐤀𐤕 𐤓𐤐𐤀𐤌 | ʾnk tbnt khn ʿštrt mlk ṣdnm bn ʾšmnʿzr khn ʿštrt mlk ṣdnm škb bʾrn z my ʾt kl ʾdm ʾš tpq ʾyt hʾrn z ʾl ʾl tptḥ ʿlty wʾl trgzn k ʾy ʾrln ksp ʾy ʾr ln ḥrṣ wkl mnm mšd blt ʾnk škb bʾrn z ʾl ʾl tptḥ ʿlty wʾl trgzn k tʿbt ʿštrt hdbr hʾ wʾm ptḥ tptḥ ʿlty wrgz trgzn ʾl ykn lk zrʿ bḥym tḥt šmš wmškb ʾt rpʾm |
превод | |
Јас, Табнит, свештеник на Астарте, крал на Сидон, синот на Ешмуназар, свештеник на Астарте, крал на Сидон, лежам во овој саркофаг. Кој и да си ти, кој било човек да го најде овој саркофаг, не, не го отворај и не ме вознемирувај, бидејќи нема собрано сребро со мене, нема злато собрано со мене, ниту било што од каква вребдност, с амо јас лежам во саркофагот. Не, не го отворај анд не ме вознемирувај, бидејќи тоа гнасење на Астарте. И ако навистина го отвориш и ако навистина ме вознемириш, да немаш никаков зачеток помеѓу живите под ова сонце, ниту пак почивалиште со Рефаитите. |
текст | реконструкција[8] |
---|---|
ΛΑΔΟΥΝ ΛΥΒΑΛ ΑΜΟΥΝ ΟΥ ΛΥΡΥΒΑΘΩΝ ΘΙΝΙΘ ΦΑΝΕ ΒΑΛ ΥΣ ΝΑΔΩΡ ΣΩΣΙΠΑΤΙΟΣ ΒΥΝ ΖΟΠΥΡΟΣ ΣΑΜΩ ΚΟΥΛΩ ΒΑΡΑΧΩ | lʾdn lbʿl ḥmn wlrbtn tnt pn bʿl ʾš ndr S. bn Z. šmʾ klʾ brkʾ |
превод | |
На господарот Бал Хамон и на нашата господарка Танит, лицето на Бал, кој го посветил Сосипатиус, син на Зопирус. Тој го слушнал неговиот глас и го благословил. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.