Daerah Telupid

Daerah Telupid ialah sebuah daerah di tengah negeri Sabah, Malaysia. Ia sebahagian daripada Bahagian Sandakan yang merangkumi Beluran, Kinabatangan, Sandakan serta Tongod. Pekan pentadbiran bagi Daerah Telupid ialah Telupid. Daerah ini dahulunya adalah sebahagian daripada Daerah Beluran.^[2]

Daerah Telupid
Daerah
Telupid di Sabah
Koordinat: 5°39′0″N 117°07′0″E
Negara	Malaysia
Bahagian	Sandakan
Pusat pentadbiran	Pekan Telupid
Pentadbiran
• Badan	Majlis Daerah Telupid
• Pegawai daerah	Celestine Jetony
Keluasan
• Jumlah	2,210 km2 (850 batu persegi)
Penduduk  (2020)[1]
• Jumlah	29,241
• Kepadatan	13/km2 (34/batu persegi)
Nombor plat	SS (1980-2018) SM (2018-) SK
Laman sesawang	pdtelupid.sabah.gov.my

Sejarah

Telupid mula berpenduduk sekitar tahun 1940 dan menjadi laluan utama untuk Kawat Maut Sandakan semasa Perang Dunia II. Pada masa itu, ia dihuni oleh masyarakat Dusun. Daerah ini dibentuk sekitar tahun 1965, tidak lama selepas Sabah menjadi sebahagian daripada Malaysia. Daerah ini dibangunkan berikutan perjanjian antara pemerintah Australia dan Malaysia untuk bersama-sama membina jalan raya. Berikutan ketersediaan jalan raya, sejumlah infrastruktur mula dibina di sana. Di bawah pentadbiran United Sabah National Organisation (USNO) pada tahun 1970, Telupid dijadikan daerah kecil.^[3] Pada tahun 2015, Telupid dinaikkan menjadi daerah penuh dengan majlis daerah dicadangkan untuk ditubuhkan.^[4][5]

Pentadbiran

Daerah Telupid berada di bawah pentadbiran Majlis Daerah Telupid yang berpusat di Pekan Telupid. Daerah Telupid juga merangkumi empat buah mukim iaitu mukim Liwagu, Ulu Labuk, Sapi dan Nangoh.^[6]

Geografi

Daerah Telupid berada di bahagian tengah negeri Sabah, bersempadan dengan;

• Daerah Beluran di utara
• Daerah Sandakan di timur
• Daerah Kinabatangan di tenggara
• Daerah Tongod di selatan
• Daerah Ranau di barat

Bentuk muka bumi Daerah Telupid kebanyakannya merupakan kawasan berbukit bukau dan terdapat kawasan dataran lembah. Titik tertinggi di Daerah Telupid ialah Gunung Monkobo dengan ketinggian 1,713 meter, manakala Sungai terpanjang di daerah ini ialah Sungai Labuk.

Demografi

Agama di Telupid - Bancian 2022 [7]
Agama			Peratus
Islam			53.9%
Kristian			45.8%
Buddha			0.1%
Hindu			0.1%
Tidak beragama			0.1%

Berdasarkan bancian Malaysia 2020, jumlah penduduk di daerah Telupid ialah seramai 29,241 orang dengan kepadatan penduduk 13 orang perkilometer persegi yang dikategorikan sebagai taburan penduduk jarang.^[8] Majoriti penduduk di daerah Telupid merupakan Bumiputera, antaranya termasuklah etnik Kadazandusun, Orang Sungai, Dumpas, Tidung, Rungus, Bugis dan Melayu.^[9][1]

Bilangan penduduk mengikut bangsa pada tahun 2020.^[8]

Status	Bangsa	Jumlah
Warganegara	Melayu	436
	Bumiputera lain	16,601
	Cina	145
	India	87
	Lain-lain	564
Bukan warganegara	-	11,408
Jumlah		29,241

Agama

Masjid Jamek Yusuf Al-Qardhawi Telupid

Gereja Katolik Santo Martin Telupid

Di daerah Telupid, agama Islam merupakan agama paling ramai penganut dengan peratusan lebih 53 peratus diikuti agama Kristian sebanyak 45 peratus. Penganut agama Buddha, Hindu dan penduduk yang tidak beragama mencatatkan kurang satu peratus.^[1]

Pecahan agama di Telupid (2020)

Agama	Jumlah penduduk
Islam	15,754
Kristian	13,383
Buddha	54
Tidak beragama	27
Hindu	23

Lihat juga

• Daerah di Sabah

Bacaan lanjut

• Treacher, W. H (1891). "British Borneo: sketches of Brunai, Sarawak, Labuan, and North Borneo" [British Borneo: lakaran Brunei, Sarawak, Labuan serta Borneo Utara]. University of California Libraries. Singapore, Govt. print. dept. m/s. 190.
• Rutter, Owen (1922). "British North Borneo - An Account of its History, Resources and Native Tribes". Cornell University Libraries. Constable & Company Ltd, London. m/s. 157.
• Tregonning, K. G. (1965). A History Of Modern Sabah (North Borneo 1881–1963) [Sejarah Sabah Moden (Borneo Utara 1881-1963)]. University of Malaya Press.

Rujukan

1. "Indikator Utama Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020 Pihak Berkuasa Tempatan" (pdf) (dalam bahasa Bahasa Melayu dan Inggeris). Jabatan Perangkaan Malaysia. ISBN 978-967-253-697-0. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 2023-07-24. Dicapai pada 2023-07-24.
2. "Telupid, Malaysia". Geonames. Dicapai pada 2021-06-19.
3. "Sejarah Pewujudan Daerah". Telupid District Office. Diarkibkan daripada yang asal pada 2016-10-20. Dicapai pada 12 Mac 2018.
4. "Study on district council for Tongod and Telupid". Daily Express. 28 September 2015. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Mac 2018. Dicapai pada 12 March 2018.
5. "Study on creating Tongod, Telupid district councils – Hajiji". The Borneo Post. 28 September 2015. Diarkibkan daripada yang asal pada 2015-10-03. Dicapai pada 12 Mac 2018.
6. "Latar Belakang". Majlis Daerah Telupid. Dicapai pada 19 April 2024.
7. "2020 Population and Housing Census of Malaysia" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. Dicapai pada 17 June 2012. p. 13
8. "MyCendash-Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2020". dosm.gov.my. Jabatan Perangkaan Malaysia. Dicapai pada 2023-12-16.