Hilir Perak

Hilir Perak merupakan sebuah daerah di selatan negeri Perak. Daerah ini berpusat di Teluk Intan dan ditadbir oleh Majlis Perbandaran Teluk Intan. Daerah ini mempunyai keluasan 792 kilometer persegi dengan jumlah penduduk seramai 141,959 orang pada tahun 2020.^[3]

Daerah Hilir Perak
Daerah di Malaysia
Lokasi Daerah Hilir Perak di Perak
Daerah Hilir Perak Lokasi Daerah Hilir Perak di Malaysia
Koordinat: 4°N 101°E
Negara	Malaysia
Negeri	Perak
Pusat	Teluk Intan
Pihak berkuasa tempatan	Majlis Perbandaran Teluk Intan
Pentadbiran
• Pegawai daerah	Saidi Bin Haji Shaari, AMK[1]
Keluasan [2]
• Jumlah	792.07 km2 (305.82 batu persegi)
Penduduk  (2020)
• Jumlah	141,959
• Kepadatan	180/km2 (460/batu persegi)
Zon waktu	UTC+8 (MST)
• Musim panas (DST)	UTC+8
Poskod	36000+36700
Kod panggilan	+6-05
Plat pendaftaran kenderaan	A

Sejarah

Antara penempatan awal di daerah Hilir Perak ialah Teluk Intan, Pasir Bedamar, Batak Rabit dan Durian Sebatang.

Pada peringkat awal, Durian Sebatang dijadikan pusat pentadbiran British sebagai pelabuhan untuk mengumpulkan bijih timah dari kawasan Batang Padang, Bidor dan Tapah. Sir Hugh Low iaitu residen British meminta jasa baik gabenor Negeri Selat untuk mewujudkan bandar pentadbiran yang baharu di Teluk Mak Intan (nama lama bagi Teluk Intan). Pada 15 Mac 1882, satu bandar telah diwujudkan di situ dan diberikan nama Teluk Anson bersempena dengan nama pemangku Gabenor Negeri Selat pada ketika itu. Namun Durian Sebatang kekal sebagai penghubung bagi pemunggahan hasil tempatan dari Tapah dan Bidor.

Satu rancangan telah diwujudkan iaitu membina terusan bagi menghubungkan Durian Sebatang dan Teluk Anson. Pada tahun 1884, pemangku residen British di Perak, Frank Swettenham musykil akan rancangan ini kerana ia bakal menjadikan Teluk Anson sebagai sebuah pulau di Sungai Perak. Namun rancangan ini gagal dan digantikan dengan sistem kereta api yang mengubah peranan sungai sebagai laluan perhubungan. Sekitar 1880-an, kereta api telah dibina di Teluk Anson menghubungkannya dengan bandar lain seperti Ipoh, Kampar, Batang Padang, Pulau Pinang, Taiping dan Kuala Lumpur. Sistem kereta api lebih mudah dan cepat dalam mengangkut bijih timah, getah dan kayu balak. Sekitar 1934 hingga 1940, pelabuhan Teluk Anson menjadi pelabuhan kedua terpenting selepas Port Swettenham (Pelabuhan Klang).

Pada tahun 1938, Teluk Anson telah dijadikan bandar diraja bagi Raja Muda Perak sehingga kini. Penetapan ini telah dibuat oleh sultan Perak pada ketika itu, Sultan Iskandar Shah. Setelah itu, Sultan Idris Iskandar telah menukar nama Teluk Anson kepada Teluk Intan. Sekitar 1970-an, peranan Teluk Intan sebagai stesen kereta api telah ditamatkan kerana Sungai Perak yang semakin cetek dan berlakunya hakisan di tebing sungai menyebabkan gudang runtuh ke dalam sungai.^[4]

Pada 5 April 1980, Majlis Daerah Hilir Perak telah ditubuhkan bagi mentadbir kawasan sekitar Langkap, Chui Chak, Pelawan dan Batu Dua Belas. Pada Januari 2016, Bagan Datuk telah diisytihar sebagai sebuah daerah kecil. Pada 15 Jun 2016, Bagan Datuk telah diisytihar sebagai sebuah daerah baharu dan memisahkannya dari daerah Hilir Perak.

Geografi

Daerah Hilir Perak terletak di selatan negeri Perak berkeluasan 792 kilometer persegi. Daerah ini bersempadan dengan daerah Perak Tengah di barat, Batang Padang di timur dan Bagan Datuk di selatan. Daerah ini terletak 123.3 kilometer di barat laut Kuala Lumpur dan 64.53 kilometer di selatan Ipoh.

Guna tanah

Keluasan tanah yang diusahakan untuk pertanian ialah seluas 127,000 Hektar yang merupakan 77% daripada keseluruhan luas kawasan daerah Hilir Perak. Daripada luas kawasan tersebut, seluas 75,600 hektar atau 59.5% adalah kepunyaan estet manakala 51,400 hektar adalah kepunyaan pekebun kecil. Daerah Hilir Perak merupakan kawasan terbesar yang ditanam dengan kelapa sawit dan koko/kelapa iaitu masing-masing 65.5%, 15.2% dan kelapa seluas 8%.

Pecahan pentadbiran

Daerah Hilir Perak terbahagi kepada lima mukim, satu bandar dan empat pekan.

Status	Nama	Luas (km²)[5]
Mukim	Changkat Jong	211
	Durian Sebatang	350
	Labu Kubong	91.12
	Sungai Durian	101.5
	Sungai Manik	58.57
Bandar	Teluk Intan	5.14
Pekan	Batak Rabit	0.09
	Chikus	0.008
	Degong	0.09
	Langkap	0.32

Demografi

Sejarah kependudukan

Tahun	Pend.	±%
1970	210,843	—
1980	203,028	−3.7%
1991	202,059	−0.5%
2000	190,868	−5.5%
2010	202,593	+6.1%
2020	141,959	−29.9%

Pada tahun 1970, jumlah penduduk di daerah ini seramai 210,843 orang. Pada tahun 1980, jumlah penduduk di daerah ini menunjukkan penurunan lebih tujuh ribu berkemungkinan akibat penghijrahan penduduk ke kawasan bandar yang lebih pesat. Jumlah penduduk di daerah ini terus menurun sehingga mencatatkan jumlah 190 ribu penduduk pada tahun 2000. Pada tahun 2010, jumlah penduduk meningkat sedikit kepada 202 ribu orang. Berdasarkan bancian Malaysia 2020, jumlah penduduk di Daerah Hilir Perak ialah seramai 141,959 orang dengan kepadatan penduduk 173 orang perkilometer persegi yang dikategorikan sebagai taburan penduduk sederhana. Majoriti penduduk merupakan Bumiputera, dengan jumlah 74,304 orang. Jumlah penduduk di daerah ini pada tahun 2020 menurun mendadak berbanding pada tahun 2010 disebabkan perpecahan daerah Bagan Datuk daripada daerah ini pada 2016.^[3]

Jumlah penduduk mengikut mukim, bandar dan pekan (2010-2020)^[5]

Status	Nama	2010	2020
Mukim	Changkat Jong	22,980	25,618
	Durian Sebatang	80,095	82,071
	Labu Kubong	10,480	11,853
	Sungai Durian	5,440	4,582
	Sungai Manik	7,955	8,240
Bandar	Teluk Intan	8,260	8,308
Pekan	Batak Rabit	-	175
	Chikus	-	24
	Degong	84	90
	Langkap	1,378	998
Bagan Datuk		65,921	-
Jumlah		136,672	141,959

Peratusan etnik penduduk warganegara (1980-2020)

Etnik	1980	1991	2000	2010	2020
Bumiputera	49.4	50.4	53.6	53.5	57.4
Cina	29.5	28.7	27.6	28.2	29
India	21	20.8	18.7	18.1	13.1
Lain-lain	0.1	0.1	0.1	0.2	0.5

Agama

Majoriti penduduk di daerah ini beragama Islam iaitu 53.8 peratus dari jumlah penduduk. Majoriti penduduk beragama Islam adalah dari kalangan masyarakat Melayu dan minoriti dari etnik lain. Agama Buddha merupakan agama kedua terbesar iaitu 25.3 peratus dengan majoriti dalam kalangan masyarakat Cina. Agama Hindu membentuk 11.9 peratus dalam kalangan penduduk dengan majoritinya merupakan masyarakat India. Agama Kristian dan lain-lain pula terdiri daripada 2.7 peratus penduduk. 5.3 peratus penduduk tidak mengetahui status agamanya manakala 1.1 peratus penduduk tidak beragama.^[3]

Peratusan agama penduduk (1991-2020)

Agama	1991	2000	2010	2020
Islam	51.1	54.1	53.7	53.8
Buddha	19.5	21.8	25.3	25.3
Hindu	18.8	16.8	16.4	11.9
Kristian	1.7	1.9	2.1	1.8
Lain-lain	8.5	5.2	1.6	0.9
Tidak diketahui	0.1	0.02	0.3	5.3
Tidak beragama	0.3	0.12	0.5	1.1

Ekonomi

Sektor pertanian, perikanan serta pembuatan merupakan penyumbang utama ekonomi daerah Hilir Perak. Terdapat perancangan untuk mewujudkan industri penapisan petroleum serta perindustian bijih besi di Rungkup, Bagan Datoh dimana peroleum yang dihantar melalui kapal tangki akan ditapis dan disalurkan menggunakan paip ke Kelantan dan kapal tangki yang lain akan mengambil petroleum tersebut.

Pusat-Pusat Tumpuan

Kebanyakkan pusat tumpuan tertumpu di bandar Teluk Intan dan sebahagiannya pula terletak di bandar-bandar yang lain iaitu Langkap, Hutan Melintang dan Bagan Datoh.

Membeli-belah

Antara kawasan membeli-belah yang utama di daerah ini:

• Lotus Hypermarket
• The Store, Teluk Intan
• Pasaraya MM (Bangunan lama Pasaraya Billion)
• Kompleks Menara Condong, Teluk Intan
• Kompleks Aik Aik, Teluk Intan
• TF Value Mart, Teluk Intan
• Billion Hutan Melintang

Pendidikan

Antara pusat pendidikan di daerah Hilir Perak:

• UiTM Kampus Perubatan Cawangan Teluk Intan
• Universiti Kebangsaan Malaysia Kampus Perubatan Cawangan Teluk Intan (dalam proses pembinaan)
• Kolej Komuniti Teluk Intan
• UiTM Bagan Datoh (dalam perancangan)
• Kolej Vokasional Pertanian Teluk Intan (KVPTI)
• Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan San Min
• Sekolah Menengah San Min (Suwa)
• Sekolah Menengah Sains Teluk Intan
• SMK Convent Teluk Intan
• SMK Seri Perak, Teluk Intan

Kesihatan

• Hospital Besar Teluk Intan
• Hospital Pakar Anson Bay
• Pusat Pakar Rajindar Singh
• Klinik Kampus Perubatan UKM Cawangan Teluk Intan
• Medifa Care (Jururawat Bergerak Ke Rumah)

Pelancongan

Antara kawasan pelancongan di daerah Hilir Perak:

• Menara Condong Teluk Intan
• Istana Raja Muda Lama
• Batu Bertenggek Perang Dunia Pertama
• Bangunan-bangunan era British
• Kawasan kemalangan pertama kereta api di Malaysia

Penginapan

Antara hotel-hotel yang popular di daerah ini:

• Hotel Grand Court, Teluk Intan
• Hotel Anson, Teluk Intan
• Hotel Angsoka, Teluk Intan
• Hotel Rivertel, Teluk Intan
• Hotel G-City, Teluk Intan
• Rumah Rehat Teluk Intan

Rujukan

1. "Laman Web Pejabat Daerah Dan Tanah Teluk Intan - Direktori Pegawai". pdttelukintan.perak.gov.my.
2. "Rancangan Struktur Negeri Perak 2040" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2018-03-28. Dicapai pada 2018-03-28.
3. https://www.dosm.gov.my/mycendash/
4. https://ptg.perak.gov.my/portal/web/teluk-intan/sejarah-daerah
5. https://www.citypopulation.de/en/malaysia/perak/admin/