Alpha Centauri

Alpha Centauri (α Centauri, α Cen, atau Alpha Cen) ialah sejenis sistem najam di buruj selatan Centaurus. Ia terdiri daripada tiga bintang: Rigil Kentaurus (α Centauri A), Toliman (α Centauri B), dan Proxima Centauri (α Centauri C).^[14] Proxima Centauri ialah bintang paling hampir dengan Matahari pada 4.2465 tahun cahaya (ly), iaitu 1.3020 parsec (pc), manakala Alpha Centauri A dan B ialah bintang terdekat yang boleh dilihat dengan mata kasar.

Alpha Centauri AB^[a]

Alpha Centauri AB (kiri) membentuk sebuah sistem tiga bintang dengan Proxima Centauri (di bawah, selatan, α Centauri AB). (Lihat versi berlabel)
Data cerapan Epok J2000.0      Ekuinoks J2000.0
Buruj	Centaurus
α Centauri A (Rigil Kentaurus)
Jarak hamal	14j 39m 36.49400s[1]
Deklinasi	−60° 50′ 02.3737″[1]
Magnitud ketara (V)	+0.01[2]
α Centauri B (Toliman)
Jarak hamal	14j 39m 35.06311s[1]
Deklinasi	−60° 50′ 15.0992″[1]
Magnitud ketara (V)	+1.33[2]
Ciri-ciri
A
Jenis spektrum	G2V[3]
B−V indeks warna	+0.71[2]
B
Jenis spektrum	K1V[3]
B−V indeks warna	+0.88[2]
Astrometri
A
Halaju jejarian (Rv)	2998786000000000000♠−21.4±0.76[4] km/s
Gerakan wajar (μ)	RA: −3679.25[1] mas/thn Dec.: +473.67[1] mas/thn
Paralaks (π)	750.81 ± 0.38 mas[5]
Jarak	4.344 ± 0.002 tc (1.3319 ± 0.0007 pc)
Magnitud mutlak (MV)	4.38[6]
B
Halaju jejarian (Rv)	2998814000000000000♠−18.6±1.64[4] km/s
Gerakan wajar (μ)	RA: −3614.39[1] mas/thn Dec.: +802.98[1] mas/thn
Paralaks (π)	750.81 ± 0.38 mas[5]
Jarak	4.344 ± 0.002 tc (1.3319 ± 0.0007 pc)
Magnitud mutlak (MV)	5.71[6]
Orbit[5]
Utama	A
Pendamping	B
Tempoh (P)	7001797620000000000♠79.762±0.019 thn
Paksi separa utama (a)	7001174930000000000♠17.493±0.0096″
Keeksentrikan (e)	6999519470000000000♠0.51947±0.00015
Kecondongan (i)	7001792430000000000♠79.243±0.0089°
Longitud nod (Ω)	7002205073000000000♠205.073±0.025°
Epok periastron (T)	7003187566000000000♠1875.66±0.012
Hujah periastron (ω) (sekunder)	7002231519000000000♠231.519±0.027°
Perincian
α Centauri A
Jisim	7000107880000000000♠1.0788±0.0029[5] M☉
Jejari	7000121750000000000♠1.2175±0.0055[5] R☉
Kekilauan	7000150590000000000♠1.5059±0.0019[5] L☉
Graviti permukaan (log g)	4.30[7] cgs
Suhu	7003580400000000000♠5,804±13[8] K
Kelogaman [Fe/H]	6999200000000000000♠0.20±0.01[8] dex
Putaran	7006244512000000000♠28.3±0.5 h[9]
Halaju putaran (v sin i)	7000270000000000000♠2.7±0.7[10] km/s
Umur	7000526000000000000♠5.26±0.95[11] Gyr
α Centauri B
Jisim	6999909200000000000♠0.9092±0.0025[5] M☉
Jejari	6999859100000000000♠0.8591±0.0036[5] R☉
Kekilauan	6999498100000000000♠0.4981±0.0007[5] L☉
Graviti permukaan (log g)	4.37[7] cgs
Suhu	7003520700000000000♠5,207±12[8] K
Kelogaman [Fe/H]	6999240000000000000♠0.24±0.01[8] dex
Putaran	7006317088000000000♠36.7±0.3 h[12]
Halaju putaran (v sin i)	7000110000000000000♠1.1±0.8[13] km/s
Umur	7000526000000000000♠5.26±0.95[11] Gyr
Penamaan lain
Gliese 559, FK5 538, CD−60°5483, CCDM J14396-6050, GC 19728
α Cen A: Rigil Kentaurus, Rigil Kent, α1 Centauri, HR 5459, HD 128620, GCTP 3309.00, LHS 50, SAO 252838, HIP 71683
α Cen B: Toliman, α2 Centauri, HR 5460, HD 128621, LHS 51, HIP 71681
Rujukan pangkalan data
SIMBAD	AB
	A
	B
Arkib Eksoplanet	data
ARICNS	data

Kedua-dua Rigil Kentaurus dan Toliman adalah seakan Matahari (setiap satunya berpadanan dengan jenis G dan jenis K) yang bersama-sama membentuk sebuah sistem bintang dedua α Centauri AB. Pada mata kasar, kedua-dua komponen utama ini kelihatan seperti bintang tunggal pada magnitud ketara -0.27. Pasangan ini membentuk bintang paling terang dalam buruj dan yang ketiga paling terang di langit malam, dikalahkan oleh semata-mata Sirius dan Canopus. α Centauri AB merupakan bintang dedua yang terdekat dengan Matahari pada jarak 4.344 ly (1.33 pc).

Rigil Kentaurus mempunyai 1.1 kali jisim (M_☉) dan 1.5 kali ganda kilauan (L_☉) berbanding Matahari, manakala Toliman lebih kecil dan lebih sejuk, pada 0.9 M_☉ dan kurang daripada 0.5 L_☉.^[15] Pasangan bintang ini mengorbit mengelilingi pusat bersama dengan tempoh orbit 79 tahun. Orbit elips mereka adalah sipi, sehingga jarak antara A dan B berbeza sejauh 35.6 unit astronomi (AU) atau kira-kira jarak antara Pluto dan Matahari, hingga sedekat 11.2 AU atau kira-kira jarak antara Zuhal dan Matahari.

Proxima Centauri ialah suatu bintang kerdil merah kecil (kelas M). Walaupun tidak dapat dilihat dengan mata kasar, Proxima Centauri ialah bintang paling hampir dengan Matahari pada jarak 1.30 pc (4.24 ly), lebih dekat sedikit berbanding α Centauri AB. Jarak antara Proxima Centauri dengan α Centauri AB ialah kira-kira 13,000 AU (0.21 ly),^[16] bersamaan dengan kira-kira 430 kali ganda jejari orbit Neptun.

Proxima Centauri terdapat dua planet yang disahkan, yakni Proxima b dan Proxima d. Planet pertama itu merupakan sejenis planet bersaiz Bumi dalam zon boleh didiami (walaupun kemungkinan tidak boleh didiami), manakala planet kedua pula merupakan sejenis planet sub-Bumi yang mengorbit sangat rapat dengan bintangnya.^[17] Planet ketiga yang mungkin wujud tetapi masih dipertikaikan, Proxima c, ialah sebuah mini-Neptun pada kedudukan 7000150000000000000♠1.5 unit astronomi daripada bintangnya.^[18] Rigil Kentaurus mungkin mempunyai planet berjisim Zuhal di zon boleh dihuni, walaupun ia belum diketahui dengan pasti sebagai sebuah planet.^[19][20][21] Toliman tidak mempunyai planet yang diketahui.^[22]

Nota

1. Proxima Centauri terikat secara graviti kepada sistem α Centauri, tetapi disebabkan oleh alasan praktikal dan sejarah ia diterangkan secara terperinci dalam rencananya sendiri.