Lejlet il-Qadar

Il-Lejlet il-Qadar (bl-Għarbi: لَيْلَة الْقَدْر, b'ittri Latini: Lajlaẗ al-Qadr; mogħtija wkoll bħala l-Lejla tal-Qawwa,^[1] il-Lejla tad-Destin,^[2] il-Lejla tad-Digriet,^[3] il-Lejla ta’ Determinazzjoni,^[4] jew il-Lejla Prezzjuża), hija fit-twemmin Iżlamiku, il-lejla meta l-Misilmin jemmnu li l-Koran kien mibgħut għall-ewwel darba mis-sema lejn id-dinja u wkoll il-lejla meta l-ewwel versi tal-Koran ġew żvelati lill-profeta Iżlamiku Muħammed; hija deskritt bħala aħjar minn elf xahar ta' qima.^[5] Skont diversi aħadit, id-data eżatta tagħha hija inċerta iżda kienet waħda mill-iljieli bil-fard tal-aħħar għaxart ijiem fir-Ramadan, id-disa’ xahar tal-kalendarju Iżlamiku. Minn dak iż-żmien, il-Misilimin qiesu li l-aħħar għaxar iljieli tar-Ramadan imbierka b’mod speċjali. Il-Misilmin jemmnu wkoll li l-Lejlet il-Qadar jerġa’ jiġi kull sena, bil-barkiet u l-ħniena ta’ Alla fl-abbundanza.^[6] Huma jemmnu li d-dnubiet huma maħfura, is-suppliki u t-talbiet huma aċċettati, u li d-digriet annwali jiġi rivelat lill-anġli li jwettquh skond il-grazzja minn Alla.

Il-qari tal-Koran huwa osservanza ewlenija fil-Lejlet il-Qadar.

Tismija

Qadar (قَدْر, qadr) fl-Għarbi ifisser kejl u limitu jew valur ta' xi ħaġa jew destin.^[7] Ġew offruti xi raġunijiet għall-tismija tagħha:

• Jingħad li kien jissejjaħ il-Qadar għax id-destin annwali ta’ kull persuna se jkun determinat minn Alla.^[8]
• Xi wħud jgħidu li jekk wieħed jibqa’ mqajjem f’dan il-lejla qed jitlob, jaqra l-Koran, jew jindem, wieħed jilħaq stat għoli.^[9]
• Xi wħud qalu li kien jissejjaħ il-Qadar għax hija lejl grandjuż u ta’ valur għoli.^[10]

Ismijiet oħra bħal "Lejlet il-Kobor" (Għarbi: ليلة العظمة, lajlaẗ al-għadama) u "Lejlet il-Unur" (Għarbi: ليلة الشرف, lajlaẗ ax-xaraf) issemmew ukoll għal dan lejla.^[11]

Rivelazzjoni lill-Muħammed

Xi kummentaturi jemmnu li l-Quran ġie żvelat lill-profeta Muħammed darbtejn;

• ir-‘rivelazzjoni immedjata’ li qed isseħħ fuq il-Lejlet il-Qadar u
• ‘rivelazzjoni gradwali’ fuq 23 sena.

Il-Quran juża l-kelma anżal (اَنْزَل, “niżel” bil-Malti) li tiġġustifika “ir-rivelazzjoni immedjata”, skont Allamah Tabatabai.^[12] Madankollu xi oħrajn jemmnu li r-rivelazzjoni tal-Quran seħħet f'żewġ fażijiet, bl-ewwel fażi tkun ir-rivelazzjoni kollha tagħha fuq Lejlet il-Qadar lill-anġlu Gabrijel (Ġibril bl-Għarbi) fl-ibxax sema, u mbagħad ir-revelazzjoni vers vers sussegwenti lill-Profeta Muħammed minn Gabriel.^[2] Ir-rivelazzjoni bdiet fis-sena 610 WK f'Għar Hira fuq il-muntanja ta' Ġebel in-Nur f'Mekka. L-ewwel sura (kapitlu tal-Quran) li ġiet tniżżel kienet Suret il-Għalaq (bl-Għarbi: العلق).^[13] Matul l-ewwel rivelazzjoni ta' Muħammed, l-ewwel ħames versi ta' dan is-sura, jew kapitlu, ġew żvelati.^[14]

Il-profeta Muħammed normalment jipprattika l-irtir spiritwali (igħtikaf) matul l-aħħar għaxart ijiem tar-Ramadan, jistenna l-Lejlet il-Qadar, sawm u jitlob matul il-lejl, u jastjeni minn relazzjonijiet sesswali. Huwa ħeġġeġ lis-segwaċi tiegħu biex jagħmlu l-istess. Skont ħadit wieħed, il-profeta Muħammed qal: "Min qam [fil-qima matul] Lejlet il-Qadar [minn] twemmin u jfittex premju, [kien] ħafer lilu li preċedenti minn dnubu..." (Sħiħ il-Buħari: 1901)^[15][16]

Importanza reliġjuża

Il-lejla m'hux komparabbli ma’ xi ħadd ieħor fid-dawl tal-Misilmin^[17] u skont tradizzjoni, il-barkiet dovuti għall-atti ta’ qima matul dan il-lejla ma jistgħux jiġu ugwali anki bil-qima tul ħajjitha kollha. Il-premju ta’ atti ta’ qima li saru f’dan il-lejla wieħed huwa aktar mill-premju ta’ elf xahar ta’ qima.^[18]

Suret il-Qadar fil-Quran hija dwar il-Lejlet il-Qadar: ^[2][17]

“ B'isem Allah il-Ħnien il-Ħanin;

1. Tabilħaqq nżilnaw (il-messaġġ tal-Islam) fi Lejlet il-Qadar;
2. U x’għarafek x’inhi Lejlet il-Qadar?
3. Lejlet il-Qadar aħjar minn elf xahar;
4. Tniżżel l-anġli u r-Ruħ (Gabrijel) fiha b’permess Rabbhom għal [inġibu l-miżuri eżatti mqassma matul is-sena li ġejja ta’] kull affari;
5. Sliem hija sa tligħ is-sebħ! ”

—Quran 97:1-5

Il-Misilmin devoti jipprattikaw irtir spiritwali (igħtikāf) matul l-aħħar għaxart ijiem tar-Ramadan, jistennew il-Lejlet il-Qadar, isumu u jitolbu matul il-lejl, u jastjenu minn relazzjonijiet sesswali, isegwu dak li għamel mill-profeta Muħammed. Xi Misilmin jipprattikaw l-igħtikaf billi joqogħdu f’moskea matul l-għaxart ijiem.^[19]