8. August

De 8. August is de 220. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner, man de 221. Dag in’n Schaltjohren.

August

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Wat passeert is

Politik un Sellschop

• 870: Dat „Mittelriek“ Lotharingien warrt na den Dood vun Lothar II., de keen Kinner harr, in den Verdrag vun Mersen twüschen dat Westfrankenriek un dat Oostfrankenriek opdeelt.
• 1570: De Hugenotten kriegt vun den franzööschen König Karl IX. in’n Freden vun Saint Germain veer Städer, woneem se jümmer Religion utöven künnen ahn stört to warrn.
• 1588: In de Seeslacht vun Gravelines sleiht de engelsche Flott de spaansch Armada un beent dormit jemehr Seeherrschap.
• 1869: In Iesenack grünnt August Bebel un Wilhelm Liebknecht de Sozialdemokraatsch Arbeiderpartei (SDAP).
• 1918: In de Panzerslacht vun Amiens breekt de Allieerten dör de düütsche Front dör (Dat düütsche Heer sien swarten Dag)
• 1919: De vörmalig Kolonialmacht Grootbritannien acht Afghanistan as free’n un unafhangigen Staat.
• 1941: In’n Tweeten Weltkrieg endt de Ketelslacht vun Uman vun’n Russlandfeldtog mit de Kapitulatschoon vun de sowjetschen Armee.
• 1945: Tweete Weltkrieg: De Sowjetunion verklort Japan den Krieg un marscheert in Mandschuko, de japaansch besette Mandschurei in.
• 1963: Bi den Groten Posttogroov överfallt Bruce Reynolds, Ronald Biggs un tomindst 13 wietere Lüüd en Posttog vun Glasgow na London un roovt ungefähr £ 2,63 Mio. (ümrekend vundaag ruchweg 50 Millionen Euro).
• 1967: Thailand, Indonesien, Singapur, Malaysia un de Philippinen grünnt de Association of Southeast Asian Nations (ASEAN).
• 1974: De US-Präsident Richard Nixon kündt sien Torüchtreed vunwegen de Watergate-Affär an.
• 1988: Ungefähr 3.000 Minschen starvt, as dat Militär in Birma en Studentenunroh daalslaht.
• 1990: De Irak besett un annekteert dat Staatsrebeed vun Kuwait un löst dormit den Tweeten Golfkrieg ut.
• 1998: De Taliban nimmt in Afghanistan mit Mazar-e-Sharif de letzte grote Fasten vun de Noordallianz in.

Weertschap

• 1924: De eerste elektrische S-Bahn vun Berlin nimmt den Bedriev op.
• 1929: Dat düütsche Luftschipp Graf Zeppelin flüggt los, eenmol de Welt to ümrunnen.
• 1945: In Baden-Baden kriggt dat Badische Tagblatt as eerstet Lizenzdaagblatt in de franzöösch besettet Zoon de Genehmigung to’n Rutkamen.

Kunst, Kultur un Bowark

• 1828: De Oper Gabriella di Vergy vun Saverio Mercadante warrt in Lissabon ooropföhrt.
• 1840: De Oper Bátori Mária vun Ferenc Erkel warrt in Budapest ooropföhrt.
• 1856: De Operette Deux Vieilles Gardes vun Léo Delibes warrt in Paris ooropföhrt.
• 1942: In London hett de Tekentrickfilm Bambi vun Walt Disney Premiere.

Wetenschoppen un Technik

• 1709: De brasiliaansch Jesuitenpastor Bartholomeu Lourenco de Gusmão finnt en Vörlöper vun den Hittluftballon ut.
• 1877: Henry Morton Stanley kummt halfverhungert mit en poor Lüüd in Boma an de Kongo-Münnen an un beendt dormit sien dreejohrige Afrikaexpeditschoon.
• 1884: George Eastman un sien Assistent William H. Walker meldt jemehrn Stripping Film, en Rullfilm ut Papeer to’n Patent an.
• 1900: David Hilbert wiest op’n Weltmathematikerkongress en List mit de mathematschen Problemen, de noch nicht löst weern.
• 2003: In Perl-Nenning in’t Saarland warrt mit 40,3 °C de bit vundaag hööchste Temperatur in Düütschland meten.

Katastrophen

• 1975: Bi de gresigsten Daalsparrenkatastrooph vun all Tieten breekt in de Volksrepubliek China 62 Staudämm, dorünner de Banqiao-Staudamm. Dorbi kommt 231.000 Minschen to Dood.
• 1991: De 648 m hoge Sennenmast Radio Warschau, bit hüüt dat hööchste jemols boote Bowark stört tohopen.
• 2005: In Berlin blievt 8 Minschen Dood, as in Moabit en Mehrfamilienhuus brennt.

Boren

• 1079: Horikawa, 73. Kaiser vun Japan.
• 1689: Wenzel Lorenz Reiner, Bildhauer in Tschechien.
• 1709: Johann Georg Gmelin, düütsch Sibirenforscher.
• 1748: Johann Friedrich Gmelin, düütsch Zooloog, Botaniker un Chemiker.
• 1762: Giovanni Battista Monteggia, italiensch Chirurg.
• 1797: Joseph Nicolas Robert-Fleury, franzöösch Maler.
• 1802: Wilhelm Wieprecht, düütsch Komponist un Professer.
• 1807: Emilie Flygare-Carlén, sweedsch Schrieversche.
• 1819: Christian Heinrich Tramm, düütsch Architekt.
• 1824: Marie vun Hessen-Darmstadt, Zarin vun Russland.
• 1832: Georg, König vun Sassen.
• 1861: William Bateson, englisch Genetiker.
• 1866: Matthew Henson, US-amerikaansch Polarforscher
• 1879: Emiliano Zapata, mexikaansch Revolutschonär
• 1888: Walther Neumann, düütschen Historiker, Persepter un plattdüütschen Schriever († 1951)
• 1901: Ernest O. Lawrence, US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger
• 1902: Paul Dirac, britsch Physiker un Nobelpriesdräger († 1984)
• 1907: Benny Carter, US-amerikaansch Jazzmusiker, Arrangeur un Komponist († 2003)
• 1909: Cleo Patra Brown, US-amerikaansch Jazzpianistin un Singerin († 1995)
• 1910: Sylvia Sidney, US-amerikaansch Schauspelerin († 1999)
• 1923: Jimmy Witherspoon, US-amerikaansch Blues- un Jazzsinger
• 1925: Alija Izetbegović, bosnisch Politiker un Staatspräsident
• 1926: James D. Breckenridge, US-amerikaansch Kunsthistoriker
• 1931: Roger Penrose, britsch Mathematiker, theoretsch Physiker un Nobelpriesdräger
• 1932: Gaudenzio Bernasconi, italieensch Footballnatschonalspeler († 2023)
• 1937: Dustin Hoffman, US-amerikaansch Schauspeeler
• 1937: Kurt Weidmann, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Hessen († 2014)
• 1941: Renate Blank, düütsch Politikerin un Bundsdagsafordnete († 2021)
• 1947: Ben Sombogaart, nedderlandsch Speelbaas
• 1948: Richard Tuggle, US-amerikaansch Dreibookschriever un Speelbaas
• 1948: Anders Wejryd, sweedsch Arzbischop
• 1953: Nigel Mansell, britsch Formel-1-Weltmeester
• 1955: Herbert Prohaska, Footballspeler.
• 1961: The Edge, irisch Rockmusiker.
• 1963: Jon Turteltaub, US-amerikaansch Speelbaas un Filmproduzent.
• 1964: Uwe Schünemann, düütsch Politiker
• 1966: Jimmy Wales, Grünner van Wikipedia
• 1977: Tommy Ingebrigtsen, norweegsch Skispringer
• 1981: Roger Federer, Swiezer Tennisspeler
• 1981: Vanessa Amorosi, australsch Popsingerin
• 1987: Katie Leung, britsch Schauspelerin

Storven

• 117: Marcus Ulpius Traianus, röömsch Kaiser.
• 498: Ninken, 24. Kaiser vun Japan (* 449)
• 869: Lothar II., franksch König.
• 1356: Giovanni Gradenigo, Doge vun Venedig.
• 1668: Salomon Koninck, nedderlännsch Maler.
• 1694: Antoine Arnauld, franzöösch Philosoph, Linguist, Logiker, Theoloog un Mathematiker.
• 1797: Franz Alexander von Kleist, Dichter.
• 1872: Eduard Magnus, düütsch Maler
• 1897: Victor Meyer, düütsch Chemiker
• 1898: Eugène Boudin, franzöösch Maler (* 1824)
• 1902: John Henry Twachtman, US-amerikaansch Maler un Radeerer (* 1853)
• 1912: Richard Vahsel, düütsch Kapitän un Polarforscher (* 1868)
• 1936: Otto Bremer, düütschen Germanist un Phonetiker (* 1862)
• 1940: Johnny Dodds, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1892)
• 1944: Erwin von Witzleben, düütsch Generalfeldmarschall un Wedderstandskämper (* 1881)
• 1944: Erich Hoepner, düütsch Heeresoffizier un Wedderstandskämper (* 1886)
• 1944: Hellmuth Stieff, düütsch Generalmajor un Wedderstandskämper (* 1901)
• 1944: Robert Bernardis, öösterrieksch Wedderstandskämper (* 1908)
• 1952: Adolph Alexander Weinman, US-amerikaansch Bildhauer.
• 1970: Ernst Behrens, plattdüütsch Dichter un Schriever (* 1878)
• 1973: Vilhelm Moberg, sweedsch Schriever
• 1975: Cannonball Adderley, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1928)
• 1984: Walter Tevis, US-amerikaansch Schriever
• 1991: James Benson Irwin, US-amerikaansch Astronaut
• 1993: Krischan Holschen, plattdüütsch Schriever (* 1922)
• 1996: Nevill F. Mott, britsch Physiker un Nobelpriesdräger
• 1998: László Szabó, ungarisch Schachspeler
• 2000: Rita Trapanese, italieensch Ieskunstlöperin (* 1951)
• 2002: Reiner Geye, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1949)
• 2003: Geert Kocks, nedderlannsch Spraakwetenschapler (* 1936)
• 2005: Barbara Bel Geddes, US-amerikaansch Schauspelerin
• 2005: Ilse Werner, düütsch Schauspelerin.
• 2009: Rolf Bohnsack, düütsch un plattdütsch Schauspeler (* 1937)
• 2013: Igor Kurnossow, russisch Schachgrootmeester (* 1985)
• 2021: Rainer Schepper, plattdüütschen Schriever (* 1927)
• 2022: Max Bollwage, düütsch Grafikdesigner, Schriftsetter, Kalligraf, Lehrer un Schriever (* 1927)