<span class="mw-page-title-main">Lignine</span>

Lignine

<p><b>Lignine</b> of <b>houtstof</b> is een <a href="/nl/Biologie" title="Biologie" class="wl">natuurlijke</a> <a href="/nl/Organische_verbinding" title="Organische verbinding" class="wl">organische verbinding</a>, meer specifiek een <a href="/nl/Biopolymeer" title="Biopolymeer" class="wl">biopolymeer</a>, die voorkomt in de <a href="/nl/Celwand" title="Celwand" class="wl">celwand</a> van verschillende soorten <a href="/nl/Plantaardige_cel" title="Plantaardige cel" class="wl">plantaardige cellen</a>, zoals in cellen van het <a href="/nl/Hout" title="Hout" class="wl">hout</a> (<a href="/nl/Xyleem" title="Xyleem" class="wl">xyleemweefsel</a>) en het <a href="/nl/Sclerenchym" title="Sclerenchym" class="wl">sclerenchym</a>.

Lignine wordt door <a href="/nl/Polycondensatie" title="Polycondensatie" class="wl">polycondensatie</a> gevormd uit de stoffen p-<span class="new">coumarylalcohol</span>, <a href="/nl/Coniferylalcohol" title="Coniferylalcohol" class="wl">coniferylalcohol</a> en <span class="new">sinapylalcohol</span>. Lignine<a href="/nl/Polymeer" title="Polymeer" class="wl">polymeren</a> zijn gecrosslinkte structuren met een <a href="/nl/Moleculaire_massa" title="Moleculaire massa" class="wl">molecuulmassa</a> van 5.000 tot 10.000 <a href="/nl/Atomaire_massa-eenheid" title="Atomaire massa-eenheid" class="wl">u</a>.</p>

<div class='mobile-collapse'><header class="mobile-collapse-header mobile-collapse-btn"><b>Quick facts: Lignine, Structuurformule en molecuulmodel, A...</b> <span class='arrow'>▼</span></header> <table class="infobox mobile-collapse-element" cellpadding="1" cellspacing="1"> 
<tbody><tr><th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#DDEEFF;  text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Lignine</th></tr>
<tr>


<th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#DDEEFF;  text-align:center;" colspan="3">Structuurformule en molecuulmodel</th></tr>
<tr>





<td style="text-align:center; padding:3px 0 3px 0;" colspan="3"><span><a href="/nl/Bestand:LigninStructure.png" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:LigninStructure.png"><img loading="lazy" alt="LigninStructure.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/LigninStructure.png/266px-LigninStructure.png" decoding="async" data-file-width="720" data-file-height="540" data-file-type="bitmap" height="200" width="266" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/LigninStructure.png/399px-LigninStructure.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/LigninStructure.png/532px-LigninStructure.png 2x"></a></span></td></tr>
<tr>
<td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">Typische structuur van lignine</div></td></tr>
<tr>












<th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#DDEEFF;  text-align:center;" colspan="3">Algemeen</th></tr>
<tr>





<th><a href="/nl/Molaire_massa" title="Molaire massa" class="wl">Molmassa</a></th>
<td colspan="2">5.000 - 10.000 <a href="/nl/Gram_(eenheid)" title="Gram (eenheid)" class="wl">g</a>/<a href="/nl/Mol_(eenheid)" title="Mol (eenheid)" class="wl">mol</a></td></tr>
<tr>


<th><a href="/nl/CAS-nummer" title="CAS-nummer" class="wl">CAS-nummer</a></th>
<td colspan="2"><a rel="mw:ExtLink nofollow" href="https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=9005-53-2" class="external text" target="_blank">9005-53-2</a></td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/EG-nummer" title="EG-nummer" class="wl">EG-nummer</a></th>
<td colspan="2"><a rel="mw:ExtLink nofollow" href="http://echa.europa.eu/web/guest/information-on-chemicals/cl-inventory-database/-/cl-inventory/search-clinventory-by-other-identifier/232-682-2" class="external text" target="_blank">232-682-2</a></td></tr>
<tr>





















































<th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#DDEEFF; " colspan="3">Fysische eigenschappen</th></tr>
<tr>


<th><a href="/nl/Aggregatietoestand" title="Aggregatietoestand" class="wl">Aggregatietoestand</a></th>
<td colspan="2">Vaste stof</td></tr>
<tr>





































































































































































<th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#DDEEFF; " colspan="3"><small>Tenzij anders vermeld zijn <a href="/nl/Standaardomstandigheden" title="Standaardomstandigheden" class="wl">standaardomstandigheden</a> gebruikt (298,15<span>&nbsp;</span><a href="/nl/Kelvin_(eenheid)" title="Kelvin (eenheid)" class="wl">K</a> of 25 <a href="/nl/Celsius" title="Celsius" class="wl">°C</a>, 1 <a href="/nl/Bar_(druk)" title="Bar (druk)" class="wl">bar</a>).</small></th></tr>
<tr>
<td class="infobox-kop center notheme" style="background-color:#DDEEFF; " colspan="3">
<table cellspacing="0" cellpadding="0">
<tbody><tr><td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b><span>&nbsp;</span> <span class="noviewer"><a href="/nl/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description image wl" title="Portaalicoon"><img loading="lazy"alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" data-file-width="36" data-file-height="32" data-file-type="drawing" height="20" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x"></a></span> <span>&nbsp;</span></td>
<td class="ta-left"><b><a href="/nl/Portaal:Scheikunde" title="Portaal:Scheikunde" class="wl">Scheikunde</a>  </b></td></tr>
</tbody></table></td></tr>


</tbody></table> <footer class='mobile-collapse-footer mobile-collapse-btn'><b>Close</b> <span class='arrow'>▲</span></footer></div>
<p>Lignine is, na <a href="/nl/Cellulose" title="Cellulose" class="wl">cellulose</a>, het meest voorkomende <a href="/nl/Organische_stof" title="Organische stof" class="wl">organisch materiaal</a> op aarde.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-1"><a href="#cite_note-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;"><span class="mw-reflink-text">[1]</span></a></span> De sterkte van <a href="/nl/Hout" title="Hout" class="wl">hout</a> is een resultaat van het natuurlijke <a href="/nl/Composiet_(materiaal)" title="Composiet (materiaal)" class="wl">"composietmateriaal"</a> dat gevormd wordt door de interactie tussen cellulose en het lignine eromheen. Ongeveer 25 tot 33 procent van de massa van gedroogd hout bestaat uit lignine. Voordat er <a href="/nl/Papier" title="Papier" class="wl">papier</a> van gemaakt wordt, wordt <a href="/nl/Celstof" title="Celstof" class="wl">papierpulp</a> ontdaan van de lignine-component. De vrijgekomen lignine kan worden gebruikt als <a href="/nl/Bindmiddel_(voeding)" title="Bindmiddel (voeding)" class="wl">bindmiddel</a>, bijvoorbeeld voor <a href="/nl/Karton" title="Karton" class="wl">karton</a>, als een <a href="/nl/Lijm" title="Lijm" class="wl">lijm</a> voor <a href="/nl/Linoleum" title="Linoleum" class="wl">linoleum</a>, als grondstof voor chemicaliën (zoals <a href="/nl/Dimethylsulfoxide" title="Dimethylsulfoxide" class="wl">DMSO</a> en <a href="/nl/Vanilline" title="Vanilline" class="wl">vanilline</a>) of als brandstof. In recenter onderzoek wordt het gebruikt als basis voor stoffen als <a href="/nl/Fenol" title="Fenol" class="wl">fenol</a> en <a href="/nl/Propyleen" title="Propyleen" class="mw-redirect wl">propyleen</a> en enkele basisstoffen voor de <a href="/nl/Kunststof" title="Kunststof" class="wl">kunststofproductie</a>.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-2"><a href="#cite_note-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;"><span class="mw-reflink-text">[2]</span></a></span><span class="mw-ref reference" id="cite_ref-3"><a href="#cite_note-3" style="counter-reset: mw-Ref 3;"><span class="mw-reflink-text">[3]</span></a></span></p>

<p>Bij het <a href="/nl/Plantenanatomie" title="Plantenanatomie" class="wl">plantenanatomisch</a> onderzoek wordt een <a href="/nl/Floroglucinol" title="Floroglucinol" class="wl">floroglucine</a>-<a href="/nl/Zoutzuur" title="Zoutzuur" class="wl">HCl</a>-oplossing gebruikt om houtstof in <a href="/nl/Microscopisch_preparaat" title="Microscopisch preparaat" class="wl">microscopische preparaten</a> met een <a href="/nl/Kleurreactie" title="Kleurreactie" class="mw-redirect wl">kleurreactie</a> (donkerrood) aan te tonen.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-4"><a href="#cite_note-4" style="counter-reset: mw-Ref 4;"><span class="mw-reflink-text">[4]</span></a></span> Ook wordt een <a href="/nl/Oplossing_(scheikunde)" title="Oplossing (scheikunde)" class="wl">oplossing</a> van <a href="/nl/Toloniumchloride" title="Toloniumchloride" class="wl">toloniumchloride</a> gebruikt voor het testen op lignine. Als er lignine aanwezig is, kleurt het object blauwgroen. Lignine bindt aan <a href="/nl/Cellulose" title="Cellulose" class="wl">cellulosefibrillen</a> en zorgt zo voor versterking en versteviging van de <a href="/nl/Celwand" title="Celwand" class="wl">celwanden</a> van planten.</p>

<table class="toccolours appendix" style="font-size:89%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding:5px; clear:both; width:100%; box-sizing:border-box;" role="presentation">
<tbody><tr><td><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span>
<div class="reflist" style=" list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap" about="#mwt14"><ol class="mw-references references"><li id="cite_note-1"> <span id="mw-reference-text-cite_note-1" class="mw-reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Van Zundert, M.</span> (2007) <a rel="mw:ExtLink nofollow" href="https://web.archive.org/web/20160310205150/http://www.chemischefeitelijkheden.nl/Uploads/Magazines/Katoen-235_2.pdf" class="external text" target="_blank"><i>Katoen. Chemische feitelijkheden.</i></a></span></li><li id="cite_note-2"> <span id="mw-reference-text-cite_note-2" class="mw-reference-text"> Knack - 25 maart 2020, pagina 96, Bert Sels in Science tonen aan dat via bioraffinage bouwstoffen voor de productie van plastics rendabel kan zijn binnen enkele jaren.</span></li><li id="cite_note-3"> <span id="mw-reference-text-cite_note-3" class="mw-reference-text">Science - <a rel="mw:ExtLink nofollow" href="https://science.sciencemag.org/content/367/6484/1385/tab-article-info" class="external text" target="_blank">A sustainable wood biorefinery for low–carbon footprint chemicals production, Bert Sels</a> </span></li><li id="cite_note-4"> <span id="mw-reference-text-cite_note-4" class="mw-reference-text"><span style="font-variant:small-caps;">Nultsch W. &amp; A. Grahle</span> <i>Mikroskopisch-Botanisches Praktikum für Anfänger.</i> Georg Thieme Verlag. Stuttgart</span></li></ol></div></div></td></tr>
</tbody></table>




Lignine of houtstof is een natuurlijke organische verbinding, meer specifiek een biopolymeer, die voorkomt in de celwand van verschillende soorten plantaardige cellen, zoals in cellen van het hout en het sclerenchym.

Lignine wordt door polycondensatie gevormd uit de stoffen p-coumarylalcohol, coniferylalcohol en sinapylalcohol. Ligninepolymeren zijn gecrosslinkte structuren met een molecuulmassa van 5.000 tot 10.000 u. Lignine is, na cellulose, het meest voorkomende organisch materiaal op aarde. Bij het plantenanatomisch onderzoek wordt een floroglucine-HCl-oplossing gebruikt om houtstof in microscopische preparaten met een kleurreactie aan te tonen. Ook wordt een oplossing van toloniumchloride gebruikt voor het testen op lignine. Als er lignine aanwezig is, kleurt het object blauwgroen. Lignine bindt aan cellulosefibrillen en zorgt zo voor versterking en versteviging van de celwanden van planten. 