Belforten in België en Frankrijk

Belforten in België en Frankrijk is een geheel van 56 torens, dat door de UNESCO vanaf 1999 werd aangewezen als Werelderfgoed. Het zijn architectonische manifestaties van macht en rijkdom van de steden in het historisch Vlaanderen en naburige gebieden vanaf de late middeleeuwen.

Belforten in België en Frankrijk
Werelderfgoed cultuur
Het Belfort van Brugge
Land	België  Frankrijk
UNESCO-regio	Europa en Noord-Amerika
Criteria	ii, iv
Inschrijvingsverloop
UNESCO-volgnr.	943
Inschrijving	1999 (23e sessie)
Uitbreiding	2005
UNESCO-werelderfgoedlijst

Algemene situering

In vergelijking met de slottoren (symbool van de adel) en de kerktoren (symbool van de kerk) representeert het belfort, als derde toren in het stedelijk landschap, de macht van schout en schepenen. De belforten werden gebouwd tussen de 11de en 17de eeuw en lopen qua bouwstijl daarmee uiteen van romaans, gotisch en renaissance tot barok. Weinig torens zijn vrijstaand. De meeste belforten zijn gebouwd op of aan een stadhuis of lakenhal.

Kaart met de belforten in België en Frankrijk op de Werelderfgoedlijst

Ondanks het thema (burgerlijke belforten) bevat de UNESCO-lijst ook nog zes Vlaamse kerktorens die tevens dienden als uitkijktoren of alarmbeltoren: de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Antwerpen, de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen, de Sint-Pieterskerk (Leuven), de Sint-Germanuskerk (Tienen), de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek (Tongeren) en de Sint-Leonarduskerk in Zoutleeuw.

Geschiedenis

In 1999 nam de UNESCO 26 Vlaamse en 6 Waalse torens op in een nieuwe lijst Belforten in Vlaanderen en Wallonië. In 2005 werden het belfort van het Waalse Gembloers en 23 belforten in het noorden van Frankrijk toegevoegd aan de lijst. Deze werd dan hernoemd tot Belforten in België en Frankrijk. Een opmerkelijke afwezige op de lijst lijkt de toren van het Stadhuis van Brussel, maar deze is nooit als belfort gebouwd. Het eigenlijke belfort van Brussel stond tegen de Sint-Niklaaskerk en is in 1714 ingestort. Overigens maakt het stadhuis van Brussel wel deel uit van het werelderfgoed Grote Markt.

Sint-Hermesbasiliek Ronse

In januari 2010 gingen er stemmen op om ook het enige belfort van Nederland, het Belfort van Sluis in Zeeuws-Vlaanderen toe te voegen.^[1] Ook de stad Ronse diende in 2022 bij Onroerend Erfgoed Vlaanderen een dossier in om bij uitbreiding de toren van de Sint-Hermesbasiliek toe te voegen aan deze UNESCO-lijst.

België

19de-eeuwse miniatuur van het Belfort van Gent. Fragment uit het manuscript "Gand et Flandre" met kronieken, kaarten, miniaturen en monumenten. Gemaakt door Bruno Christiaenssens, 1844.^[2]

de nummers corresponderen met de volgorde in de complete lijst ID 943/943bis van de UNESCO, zie Externe links

Antwerpen (provincie)

ID 943-002	Antwerpen	Toren van de Kathedraal
ID 943-003	Antwerpen	Stadhuis [3]
ID 943-009	Herentals	Voormalige Stads- en Lakenhal
ID 943-013	Lier	Stadhuis en Belfort
ID 943-016	Mechelen	Toren van de Kathedraal [4]
ID 943-015	Mechelen	Oude Lakenhal met Belfort, het oudste deel van het huidige stadhuis[5]

West-Vlaanderen

ID 943-004	Brugge	Belfort bekend als Halletoren
ID 943-006	Diksmuide	Stadhuis en Belfort
ID 943-011	Kortrijk	Belfort bekend als Halletoren [6]
ID 943-014	Lo-Reninge	Vroegere Stadhuis met Belfort, nu een hotel
ID 943-017	Menen	Stadhuis en aangrenzend Belfort
ID 943-018	Nieuwpoort	Graanhal, ook bekend als Stadshalle, met Belfort
ID 943-020	Roeselare	Stadhuis, Markthal en Belfort
ID 943-022	Tielt	Belfort bekend als Hallentoren, Lakenhal en Schepenhuis [7]
ID 943-025	Veurne	Belfort, bekend als Landhuis of Belfort [8]
ID 943-010	Ieper	Lakenhalle met Belfort

Oost-Vlaanderen

ID 943-001	Aalst	Schepenhuis met Belfort
ID 943-005	Dendermonde	Stadhuis met Belfort
ID 943-007	Eeklo	Stadhuis met Belfort
ID 943-008	Gent	Belfort, Lakenhal en Mammelokker [9]
ID 943-019	Oudenaarde	Stadhuis met Belfort

Vlaams-Brabant

ID 943-012	Leuven	Sint-Pieterskerk en Belfort
ID 943-023	Tienen	Sint-Germanuskerk met Stadstoren
ID 943-026	Zoutleeuw	Sint-Leonarduskerk

Limburg

ID 943-021	Sint-Truiden	Stadhuis met Belfort
ID 943-024	Tongeren	Onze-Lieve-Vrouwebasiliek met Stadstoren

Henegouwen

ID 943-027	Binche	Belfort van het Stadhuis
ID 943-028	Charleroi	Belfort van het Stadhuis
ID 943-029	Bergen	Belfort
ID 943-031	Thuin	Belfort
ID 943-032	Doornik	Belfort

Namen

ID 943-056	Gembloers	Belfort
ID 943-030	Namen	Belfort

• 
  Belfort en lakenhalle Ieper
• 
  Belfort Gent
• 
  Belfort Kortrijk
• 
  Stadhuis en Belfort Oudenaarde
• 
  Stads- en Lakenhal Herentals
• 
  Stadhuis en Belfort Lier
• 
  Belfort Aalst
• 
  Belfort Bergen
• 
  Belfort Doornik
• 
  Belfort Dendermonde
• 
  Belfort Thuin
• 
  Stadhuis van Mechelen met van links naar rechts: Paleis van de Grote Raad, belfort en de lakenhal
• 
  Belfort Nieuwpoort
• 
  Belfort Sint-Truiden
• 
  Belfort en Landhuis Veurne
• 
  Kerkbelfort Zoutleeuw

Frankrijk

Noorderdepartement

ID 943-033	Armentières	Belfort van het Stadhuis
ID 943-034	Belle	Belfort van het Stadhuis
ID 943-035	Sint-Winoksbergen	Belfort
ID 943-036	Cambrai	Belfort
ID 943-037	Komen	Belfort van het Stadhuis
ID 943-038	Douai	Belfort van het Stadhuis
ID 943-040	Duinkerke	Belfort van het Stadhuis[10]
ID 943-039	Duinkerke	Belfort van de Sint-Elooiskerk[10]
ID 943-041	Grevelingen	Belfort
ID 943-042	Rijsel	Belfort van het Stadhuis
ID 943-043	Loos	Belfort van het Stadhuis

Pas-de-Calais

ID 943-044	Aire-sur-la-Lys	Belfort van het Stadhuis
ID 943-045	Arras	Belfort van het Stadhuis
ID 943-046	Béthune	Belfort
ID 943-047	Boulogne-sur-Mer	Belfort van het Stadhuis
ID 943-048	Calais	Belfort van het Stadhuis
ID 943-049	Hesdin	Belfort van het Stadhuis

Somme

ID 943-050	Abbeville	Belfort
ID 943-051	Amiens	Belfort
ID 943-052	Doullens	Belfort van het vroegere Stadhuis, nu het toeristeninformatiebureau
ID 943-053	Lucheux	Belfort op de Stadspoort
ID 943-054	Rue	Belfort
ID 943-055	Saint-Riquier	Belfort

Gironde

ID 943-056

Bordeaux

Belfort van het vroegere Stadhuis (La Grosse Cloche)

• 
  Belfort Boulogne-sur-Mer
• 
  Belfort Abbeville
• 
  Belfort Duinkerke
• 
  Belfort van Komen
• 
  Belfort van Rue
• 
  Belfort van Amiens
• 
  Belfort van Arras
• 
  Belfort van Béthune
• 
  Belfort van Douai
• 
  Belfort van het stadhuis van Rijsel
• 
  Belfort van het stadhuis van Calais
• 
  Grosse Cloche, belfort van het vroegere stadhuis van Bordeaux

Zie ook

• Werelderfgoedlijst

Externe link

• (en) Korte beschrijving van ID 943/943bis, UNESCO Website
• (en) Gedetailleerde argumenten voor lijst ID 943/943bis, UNESCO Website
• (en) De complete lijst ID 943/943bis, UNESCO Website (monumenten gesorteerd op UNESCO ID)
• Artikelen over het fenomeen Belforten van het Vlaamse departement voor Monumenten en Landschap
• De Belgische Belforten op de UNESCO lijst ID 943 (zonder Gembloux) met foto's en slideshows – van het Vlaamse departement voor Monumenten en Landschap
• (fr) De Franse Belforten op de UNESCO lijst ID 943bis met foto's en beschrijvingen; en een algemeen artikel
• (fr) De Franse Belforten op de UNESCO lijst ID 943bis met thumbnails, foto's en beschrijvingen (gearchiveerd)