Molybden

Molybden er eit grunnstoff med kjemisk symbol Mo og atomnummer 42. Det er eit transisjonsmetall.

42 Niob ← Molybden → Technetium Cr ↑ Mo ↓ W Heile tabellen
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol, atomnummer	Molybden, Mo, 42
Kjemisk serie	Transisjonsmetall
Gruppe, periode, blokk	6, 5, d
Tettleik, hardleik	10280 kg/m3, 5,5 (ikkje SI)
Utsjånad	Metallisk grå
Atomeigenskapar
Atommasse	95,94 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)	145 pm
Kovalent radius	145 pm
Ioneradius	59 pm (ladning: +6)
van der Waals radius	(?) pm
Elektronkonfigurasjon	[Kr]4d55s1
Elektron per energinivå	2, 8, 18, 13, 1
Oksidasjonstrinn (oksid)	+2, +3, +4, +5, +6 (sterk syre)
Krystallstruktur	Kubisk romsentrert
Fysiske eigenskapar
Tilstandsform	Fast stoff
Smeltepunkt	2883 K (2610°C)
Kokepunkt	5833 K (5560°C)
Molart volum	9,38 cm3/mol
Fordampingsvarme	590,4 kJ/mol
Smeltevarme	36 kJ/mol
Damptrykk	3,47 Pa ved 3000 K
Ljodfart	(?) m/s ved °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet	2,16 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet	250 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet	18,7 MS/m
Termisk konduktivitet	138 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	691 kJ/mol 1564 kJ/mol 2627 kJ/mol 4480 kJ/mol 5910 kJ/mol 6600 kJ/mol 12240 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso- top Naturleg førekomst Halverings- tid (ikkje SI) NM NE MeV (ikkje SI) NP 92Mo 14,84% (stabil) 93Mo (kunstig) 4000 år ε 0,405 93Nb 94Mo 9,25% (stabil) 95Mo 15,92% (stabil) 96Mo 16,68% (stabil) 97Mo 9,55% (stabil) 98Mo 24,13% (stabil) 99Mo (kunstig) 65,94 timar β− β−   1,357 99mTc 99Tc 100Mo (kunstig) 1019 år 2·β− 3,034 100Ru
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Særlege kjenneteikn

Molybden har eit av dei høgaste smeltepunkta for reine metall.

Bruk

Molybden kan, som mange andre metall, brukast i legeringar.

Den radioaktive isotopen ⁹⁹Mo blir brukt som modernuklid i technetiumgeneratorar, som produserer medisinsk nyttbar technetium-99m (^99mTc). Dette blir vidare brukt som tilsats i forskjellige beremolekyl for diagnostiske føremål.

Framstilling

Molybden blir utvunne frå malmar som molybdenitt (MoS₂), wulfenitt (PbMoO₄) og powellitt (CaMoO₄), og som biprodukt frå produksjon av kopar. Visse isotopar av molybden finst òg som nedbrytingsprodukt av uran både i uranmalm og i uran som har vore brukt i atomreaktorar.

Historie

Carl Wilhelm Scheele isolerte oksidet i 1778

Biologisk rolle

Molybden er nødvendig i små mengder for både dyr og plantar.

Bakgrunnsstoff

• Webelements - molybden