Noregs dokumentarv

Noregs dokumentarv er eit register over ein del av dei viktigaste dokumenta i norsk historie, næringsliv, kulturliv og anna samfunnsverksemd. Registeret er ei nasjonal utgåve av UNESCO sitt Verdsminne-program (Memory of the World),^[1] som skal bidrage til å verna og tilgjengeleggjere verda si dokumentarv og framstå som menneskja sitt kollektive minne.

Kulisteinen er det eldste dokumentet i registeret.

Foto: Arne Kvitrud, 2011

Dokumenta er valde ut av den norske komiteen for verda si dokumentarv på grunnlag av nominasjonar i hovudsak frå arkiv, museum og bibliotek. Registeret vart opna 8. februar 2012 med eit innhald på seksti dokument og dokumentgrupper/arkivsamlinger. Det meste er tradisjonelle papirdokument, men registeret omfattar òg andre medium som runestein, fagforeiningsfane, filmnegativ, radioopptak og digitalfilm. Tidsspennet er på rundt tusen år.

Kriterium

Ved val av dokument til Noregs dokumentarv tek ein utgangspunkt i internasjonale kriterium, som er skildra i General Guidelines to Safeguard Documentary Heritage frå verdsprogramme. Ein vurderer aktuelle dokument ut frå hovudkriteria autentisitet (dei må - i hovudsak - vere originale) og at dei er unike.^[2] Det siste inneber mellom anna at dokumenta må vere uerstattelege, og at dei må ha hatt (eller ha) vesentleg samfunnsmessig tyding eller representere hendingar eller fenomen som har hatt slik tyding.

Den nasjonale tydinga kan speglast i eit eller fleire av følgjande kriterium:

1. Tid: Dokumentet er ein viktig tidsmarkør for til dømes ei sosial, politisk eller kulturell endring. Dokumentet representerer ei ny oppdaging eller er i seg sjølv det første i sitt slag.
2. Stad: Den geografiske eller institusjonelle tilknytinga til dokumentet er viktig. Staden (og informasjonen det gjev om staden) er viktig for Noreg. Kanskje gjev det opplysningar om stader som ikkje lenger finst.
3. Menneskjer: Dokumentet og konteksten det er i viser viktige sider ved menneskelege handlingar eller ved politisk, sosial, industriell eller kunstnarisk utvikling.
4. Emne/tema: Dokumentet representerer tematisk viktige utviklingstrekk innan historie, vitskap, politikk, idrett eller kunst.
5. Form/stil: Dokumentet har ein særleg estetisk, stilistisk eller språkleg verdi, kanskje særleg om form og format er i ferd med å forsvinne.
6. Kulturell, åndeleg eller religiøs verd: Her krevst det at dokumentet har denne verdien i dag.

Dokumenta

Den norske komiteen for verdas dokumentarv vurderer dei framlegga som kjem inn og avgjer kva for dokument som skal med i registeret. Arne Skivenes, frå Bergen byarkiv, var leiar for komiteen i 2012.

Tabellen under syner dei dokumenta og dokumentsamlingane som utgjer Noregs dokumentarv. Registeret blei skipa i 2012. Det har vore ny nominasjonsrunde i 2014 og 47 dokument vart nominerte.^[3] Avgjerda om kva for dokument som kjem på lista vart publisert 2. desember 2014.^[4] I 2016 vart det gjennomført ein ny nominasjonsrunde, 12 nye registreringar vart førte inn i registeret 9. desember 2016.^[5] Endå ein ny nominasjonsrunde fann stad i 2018. Av 24 nominasjonar vart 7 innførte i registeret 7. desember 2018.^[6]

I kolonnen «Referanse» er lenkjer til skildringar frå dei som har gjort framlegg om dei respektive dokumenta med grunngjeving for kvifor dei bør med. Fire av dokumenta blei automatisk vald inn i kraft av at dei allereie tilhøyrde registeret over Verdas dokumentarv. Det gjeld Lepraarkiva i Bergen, arkivet til Thor Heyerdahl, Henrik Ibsen sitt Et dukkehjem og filmen Roald Amundsens sydpolsferd. Sophus Tromholt sitt fotoarkiv vart ein del av verdas dokumentarv i 2013.

Dokument	Skildring	Ca. årstal	Arkivstad	Innvalsår	Illustrasjon	Referanse
Brosjyresamlinga til Arbeidarpartiet	Stort sett komplett samling av brosjyrer og løpesedler produsert i samband med valg fra partiets stiftelse	1896–1997	Arbeiderbevegelsens arkiv og bibliotek	2012
Hovudavtalen av 1935	Grunnavtalen mellom Landsorganisasjonen og Norsk Arbeidsgiverforening om samarbeidet mellom partane i arbeidslivet; signert eksemplar av den første avtalen	1935	Arbeiderbevegelsens arkiv og bibliotek	2012		[daud lenkje]
Stiftelsesprotokollen til LO	Handskriven protokoll frå stiftingsforhandlingane	1899	Arbeiderbevegelsens arkiv og bibliotek	2012
Nordlandshandelarkiva på Bryggen	Ei rekkje arkiv etter nordlandshandlere, etter gardar på Bryggen, samt nokre privat- og organisasjonsarkiv	1702–1942	Bergen byarkiv Universitetsbiblioteket i Bergen	2012		[daud lenkje]
Borgarbok for Bergen	Den einaste originale borgarboka i landet, og ein av få arkivkjelder som overlevde bybrannen i Bergen i 1702	1550–1751	Bergen byarkiv	2012
Grunnleigebøker for Bergen	Seks protokoller som beskriver byens eiendomsstruktur og tomteinndeling	1686–1854	Bergen byarkiv	2012		[daud lenkje]
Griegsamlinga	Testamentert materiale etter Edvard Grieg: notemanuskript, dagbøker, brev, konsertprogram m.v. Omfattar også originalmanuskriptet til Klaverkonsert i a-moll, opus 16, som er seg i Nasjonalbiblioteket.	1843–2007	Bergen offentlige bibliotek	2012
Lepraarkiva i Bergen	Dokumentasjon av det vitskapelege gjennombrotet i forståelsen av lepra (spedalskhet); arkivet er eit Verdsminne		Fleire arkiv i Bergen	2012
Arkivet etter Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab	Protokollar, brev, premiesøknadar m.m. frå Noregs første vitskaplege institusjon	1760–1860	NTNU Universitetsbiblioteket	2012		[daud lenkje]
Bjørnstjerne Bjørnson: Ja, vi elsker	Diktarens handskrive original	1859	NTNU Universitetsbiblioteket	2012		[daud lenkje]
Privatarkivet til Sverre Pedersen	Ei stor mengde teikningar, planar, artiklar, tidsskrifter m.v etter ein av Noregs fremste arkitektar og byplanleggarar	1900–1970	NTNU Universitetsbiblioteket	2012		[daud lenkje]
Arkivet til Thor Heyerdahl	Fotografi, film, dokumentar og manuskript frå forskinga og ekspedisjonane til Heyerdahl); arkivet er eit Verdsminne		Kon-Tiki Museet og Nasjonalbiblioteket	2012
Arkivet etter Festspillene i Bergen	Arkiv, inkludert foto og ljodopptak, frå Noregd eldste festival for klassisk musikk og teater	1953–2003	Lokalhistorisk arkiv i Bergen	2012		[daud lenkje]
Norsk folkeminnesamling	Dei opphavlege samlingane etter Peter Chr. Asbjørnsen, Jørgen Moe, Moltke Moe, Sophus Bugge og Magnus Brostrup Landstad	1830–1904	Institutt for kulturstudier og orientalske språk, Universitetet i Oslo	2012		[daud lenkje]
Arkiv etter Kristiania og Aker fattigvesen	Mellom anna 234 protokollar med opp mot 200 000 personforhøyr og 52 protokollar med register over umyndige, pleietrengande og sinnssjuke	1832–1930	Oslo byarkiv	2012
Missale Nidrosiense og Breviarium Nidrosiense	Den katolske kyrkjas liturgi i Noreg fram til reformasjonen; dei to første trykksaker i Noreg	1519	Nasjonalbiblioteket, Deichmanske bibliotek	2012		[daud lenkje]
Roald Amundsen: Brev til kong Haakon	«Sydpolbrevet», etterlatt i ekspedisjonens telt ved polpunktet, funne av Robert Scott og seinare av mellom anna Tryggve Gran	1911	Nasjonalbiblioteket	2012		[daud lenkje]
Arkiv etter Ivar Aasen	Manuskript til Det norske Folkesprogs Grammatik og til Sunnmørs-gramatikken	1813–96	Nasjonalbiblioteket	2012
Ludvig Mathias Lindeman: Oppteikningar frå Valdres, Gudbrandsdalen, Meldalen	Et utvalg av materialet fra Lindemans første reise for innsamling av folketoner, sommeren 1848: 82 sider noter og 319 sider tekstmanuskript	1848	Nasjonalbiblioteket	2012		[daud lenkje]
Natzweiler- og Dachau-albumet	Et album med 40 teikningar og akvarellar av Rudolf Næss, som var fange i dei to konsentrasjonsleirane	1945–47	Nasjonalbiblioteket	2012
Filmavisen	950 ukerevyer på film	1941–63	Nasjonalbiblioteket	2012		[daud lenkje]
Henrik Ibsen: Et dukkehjem	Manuskript i fleire utgåver og anna materiale fram til utgivelsen); manuskripta er eit Verdsminne	1878–1879	Nasjonalbiblioteket	2012
Bjørge Lillelien: Norge–England 2–1	Legendarisk radioreportasje fra landskamp i fotball (VM-kvalifisering)	1981	Nasjonalbiblioteket[7]	2012		[daud lenkje]
Hurtigruten: Minutt for minutt	134 timer langt (direktesendt) TV-program som følgjer MS «Nordnorge» frå Bergen til Kirkenes i juni 2011	2011	Nasjonalbiblioteket[8]	2012		[daud lenkje]
Filmen Roald Amundsens sydpolsferd	Originalt filmmateriale frå sørpolekspedisjonen; materialet er eit Verdsminne	1911	Norsk Filminstitutt, Nasjonalbiblioteket	2012
«Avskedigede Arbeidere» fra Rjukan Salpeterfabrikker	Protokoll som registrerer oppsagte ansatte og andre som ikke skulle ansettes ved bedriften («svarteliste»)	1911–12	Norsk Industriarbeidermuseum	2012		[daud lenkje]
Revolusjonsfana frå Rjukan	Fane for den stedlige jern- og metallarbeiderforeninga malt av Oscar Løvaas med slagorda «Giv akt! Se Revolutionen lyser over verden»	1918	Norsk Industriarbeidermuseum	2012		[daud lenkje]
Olav Engelbrektssons arkiv	Noregs best bevarte mellomalderarkiv, knytt til virket til Olav som erkebiskop og formann i riksrådet, men inneheld også ein del andre dokument, mellom anna unionstraktaten med Danmark frå 1450	1277–1537	Riksarkivet	2012
Valbrevet til dronning Margrete	Pergament med segl der riksrådet kunngjer at Margrete er vald til Noregs «mektige frue og rette husbonde» og til regent på livstid	1388	Riksarkivet	2012
Nils Trosners dagbok	Eneste bevarte samtidige beretning om krigshverdag til sjøs på tidlig 1700-tall	1710–14	Riksarkivet	2012
Grensearkiv	Grensetraktaten mellom Norge og Sverige (inkludert Lappekodisillen), Peter Schnitlers protokoller frå grensebefaringar og ett av 23 grensekart frå perioden (nr. 21)	1750	Riksarkivet	2012
Weyses modellbok	Modellbok av Ip Olufsen Weyse med originale, fargelagde teikningar og akvareller av glasprodukt ved Nøstetangen glassverk og Aas glassverk, dokumentasjon på tidleg norsk glasindustri	1763	Riksarkivet	2012
Folketeljinga 1801	Den første folketeljinga som inneheld namn og andre opplysningar for kvar enkelt innbyggjarr i Noreg	1801	Riksarkivet	2012
Flaggresolusjonen	Kongeleg resolusjon som godkjenne Stortingets vedtak om nytt norsk handelsflagg, vedlagt ein akvarell av framlegget til Fredrik Meltzer med Karl Johan si påskrift «Gillas»	1821	Riksarkivet	2012
Stiftelsesprotokollen til Venstre	Protokoll som dokumenterer stiftelsen av Norges første politiske parti, referater fra 17 landsmøter, 87 styremøter m.v.	1884	Riksarkivet	2012		[daud lenkje]
Oscarsborg vaktjournal	Dokumentasjon av hendingane 8.–9. april 1940, da tyske krigsskip kom inn Oslofjorden og «Blücher» blei senka	1940	Riksarkivet	2012		[daud lenkje]
Kongens nei	Kongeleg resolusjon frå 10. april kor kong Haakon og regjeringa avslår å imøtekomme tyske krav	1940	Riksarkivet	2012
Arkivet etter Åker gard i Vang i Hamar)	Stor dokumentsamling frå ein av landets adelege setegardar, mellom anna dagbøker, avlingsnotatar og legejournalar	1670–1933	Statsarkivet i Hamar	2012		[daud lenkje]
Edvard Munchs testamente	Testamente etter målaren og søster hans, Inger Munch; dertil dokument frå registreringa av dødsboet	1940	Statsarkivet i Oslo	2012		[daud lenkje]
Emigrantprotokollar frå Oslo	Oslo politikammers registreringar av emigrerte borgarar (44 kronologiske protokollar og 16 alfabetiske registerbøker)	1867–1966	Statsarkivet i Oslo	2012		[daud lenkje]
Kyrkjebok for Andebu	Den eldste kyrkjeboka i Noreg	1623–1738	Statsarkivet i Kongsberg	2012		[daud lenkje]
Arkivet til Telemarkskanalen	Arkiv etter Norsjø–Skienskanalen og Bandak–Norsjøkanalen (møtebøker, korrespondanse, kart og teikningar, oversyn over gods og passasjertal m.v.)	1850–1980	Statsarkivet i Kongsberg	2012		[daud lenkje]
Larvik grevskap sitt arkiv	Rundt 150 hyllemeter arkiv etter det ene av Noregs to grevskap frå Ulrik Fredrik Gyldenløves tid fram til adelskapet blei avvikla i 1821; inkluderer mellom anna Fritzøe Jernverk og Laurvig Hospital	1671–1821	Statsarkivet i Kongsberg	2012		[daud lenkje]
Kongsberg våpenfabrikk sitt arkiv	Rundt 150 hyllemeter arkiv frå Noregs første vapenfabrikk og muligeins eldste mekaniske verksemd (styreprotokollar, korrespondanse, reiknskap, personalruller, vapentekniske utgreiingar m.v.)	1824–1987	Statsarkivet i Kongsberg	2012		[daud lenkje]
Sorenskrivaren i Finnmark, rettsprotokollar	Referat frå rettens handsaming av alle typer kriminalsaker, inklusiv trolldomsprosessane	1620–1813	Statsarkivet i Tromsø	2012		[daud lenkje]
Kistrand kommunearkiv	Eit av få kommunearkiv som overlevde tvangsevakueringa og nedbrenninga av Finnmark 1944–1945; inneheld ein større andel dokument på kvensk og samisk	1845–1914	Statsarkivet i Tromsø	2012		[daud lenkje]
Arkivet til Røros koparverk	Stort arkiv med korrespondanse, protokollar og reiknskap	1644–1977	Statsarkivet i Trondheim, Rørosmuseet, Statsarkivet i Trondheim	2012		[daud lenkje]
Formannskapslovene	Stortingets handsaming og vedtak	1837	Stortingsarkivet	2012		[daud lenkje]
Unionsoppløysinga i 1905	Utvalde dokument: Stortingspresident Carl Berner sitt manuskript til 7. juni-vedtaket; telegram frå Oscar II til stortingspresidenten om at kongen ikkje vil ta imot ein norsk deputasjon; Oscar IIs abdikasjonsbrev; telegram frå prins Carl om at han tar imot kongevalet	1905	Stortingsarkivet	2012
Allmenn røysterett	Konstitusjonskomiteens innstilling til endring av Grunnlova § 50 og referat frå Stortingets handsaming av innstillinga, som førte til at Noreg som fjerde land i verda innførte stemmerett til parlamentet også for kvinner	1913	Stortingsarkivet	2012		[daud lenkje]
Sophus Tromholts fotoarkiv	Negativer (231 stk) og originalkopiar (189 stk) av bilete frå Kautokeino og andre stader i Finnmark og samiske Finland, mellom anna dei første karakterportrett av namngitte samar	1882–83	Universitetsbiblioteket i Bergen	2012		[daud lenkje]
Fotoarkiv etter Knud Knudsen	Noregs største samla fotoarkiv etter førstegenerasjons prospektlandskapsfotografar, ca 13500 glasnegativ og 20000 originale papirkopier	1862–1900	Universitetsbiblioteket i Bergen	2012		[daud lenkje]
Norsk kvalfangst	Utvalde dokument: dagbok etter Svend Foyn, fangstlisens for Sør-Shetland, pastor Kristen Løkens brevsamling frå Sør-Georgia, dagbok frå DS «Norvegia», styreprotokoll for Kosmos AS og Theodor Anderssons fotografi frå Sør-Georgia	1862–1981	Hvalfangstmuseet, Vestfoldarkivet, Slottsfjellmuseet	2012
Runeinnskrift på Kulisteinen	Den eldste kjente bruk av namnet Noreg på norsk jord	1000	NTNU Vitskapsmuseet	2012
Riksforsamlinga på Eidsvoll	Originalfullmaktene til dei 112 representantane som møtte på Eidsvoll, samt til representantane frå Nord-Noreg som ikkje rakk fram i tide	1814	Riksarkivet	2012		[daud lenkje]
Riksforsamlinga på Eidsvoll	Den signerte utgåva av 17. mai-grunnlova	1814	Stortingsarkivet	2012		[daud lenkje]
Riksforsamlinga på Eidsvoll	To grunnlovsutkast, eit frå Johan Gunder Adler og Christian Magnus Falsen og eit frå Nicolai Wergeland (originalmanuskript)	1814	NTNU Universitetsbiblioteket	2012		[daud lenkje]
Riksforsamlinga på Eidsvoll	Peter Motzfeldts grunnlovsutkast (originalmanuskripter)	1814	Riksarkivet	2012		[daud lenkje]
Novembergrunnlova	Grunnloven av 4. november signert av stortingspresidenten og sekretær og seks svenske utsendinger	1814	Stortingsarkivet	2012
Mossekonvensjonen	Fredsavtale og vapenkvileavtale frå august med mellom anna dåverende kronprins Karl Johans signatur og segl	1814	Stortingsarkivet	2012
Arkivet etter Anna og Erling Stordahl	Arkivet gjer innsyn i den første tida for helsesport for funksjonshemma i Noreg	1923-1994	Valdresmusea/Opplandsarkivet avdeling Valdres folkemuseum	2014
Arkivet etter slekta Aall på Ulefos Hovedgaard		ca. 1660-1900	Telemark Museum	2014
Allmanach paa det aar efter Jesu Christi Fødsel 1644	Den første boka som blei trykt i Noreg	1644	Nasjonalbiblioteket	2014
Forhandlingsprotokoll for boktrykkernes sykekasse, Kristiania 1819		1819	Arbeiderbevegelsens arkiv og bibliotek	2014
Osebergfunnet - original feltdokumentasjon 1904-1906		1904-1906	Kulturhistorisk museum, Universitetet i Oslo	2014
Arkivet etter Camilla Collett		1831-1895	Nasjonalbiblioteket	2014
Forhandlingsprotokol for Det Norske Missionsselskabs Generalforsamlinger		1842-1864	Misjonsarkivet, Misjonshøgskolen	2014
Fragment av Frostatingslova		ca. 1260	Riksarkivet	2014
Arkivet etter Karen-Christine Friele		1932-2013	Universitetsbiblioteket i Bergen	2014
Arkivet etter Leseforeningen for Kvinner		1874-1974	Nasjonalbiblioteket	2014
Arkivet etter Norsk utvalg for betong i sjøvann		1962-2001	NTNU Universitetsbiblioteket	2014
Spørrelistesvar ved Norsk etnologisk gransking		1946-2014	Norsk etnologisk gransking, Norsk folkemuseum	2014
Skoleprotokollar frå 1800-talet		1800-tallet	Interkommunalt arkiv Troms, Interkommunalt arkiv i Vest-Agder	2014
Minnematerialet etter 22. juli 2011			Riksarkivet	2014
Handelsstadsarkiva i Salten og Lofoten		1801-1970	Nordlandsmuseet, Museum Nord, Arkiv i Nordland	2014
Pave Clemens IIIs brev til geistlige i Norge	Norges eldste brev, pave Clemens IIIs brev til alle geistlige i Norge i 1189	1189	Riksarkivet	2014
Brev frå kong Filippus Simonsson	Det eldste brevet på gamalnorsk, frå Filippus Simonsson om Hovedøya kloster	ca. 1207-1217	Riksarkivet	2014
Arkivet etter Hjula Væveri		1855-1957	Norsk Teknisk Museum	2014
Arkivet etter Arendals Turnforening		1857-2011	Aust-Agder kulturhistoriske senter	2014
Oslonett 1993-94			Nasjonalbiblioteket	2014
Wilsearkivet	Arkivet etter Anders Beer Wilse	1900-1949	Norsk folkemuseum, Nasjonalbiblioteket, Norsk Teknisk Museum, Norsk Maritimt Museum, Preus museum	2014
Arkivet etter Trondheim priserett		1808-1814	Statsarkivet i Trondheim	2014		Arkivert 2014-12-06 ved Wayback Machine.
Arkivet etter Ruth Maier		1933-1942	Senter for studier av Holocaust og livssynsminoriteter	2014
Riksantikvarens og Fortidsminneforeningens teikningar av historiske bygningar		1820-2007	Riksantikvaren	2014
Arkiva etter Bergen havnevesen		1735-2012	Bergen byarkiv	2014
Handelshusarkiva i Halden		1653-1960	Østfoldmuseene - Halden historiske Samlinger	2014
Arkivet etter Alvøens Papirfabrik		1798-1981	Lokalhistorisk Arkiv i Bergen	2014
Arkivet etter Colin Archer		1868-1921	Foreningen Larvik Sjøfartsmuseum	2014
Conrad Schwachs selvbiografi fra tidlig 1800-tallet		1790-1830	Aust-Agder museum og arkiv	2016
Den første norske løva		1292	Riksarkivet	2016
Olavssekvensen fra middelalderen			Riksarkivet	2016
Vinjeboka		Ca.1500	Stiftelsen Oslo Katedralskole	2016
Antikvitetskommisjonen av 1811	Oppstarten av norsk kulturminnevern	1811	Kulturhistorisk museum	2016
Arkivet etter Akers mekaniske verksted		1841-1982	Norsk Teknisk Museum	2016
Husmennene i Torpa		1869	Fylkesarkivet i Oppland	2016
Sigrid Undsets arkiv		1891-1949	Nasjonalbiblioteket	2016
Ingrid Bjerkås, første kvinnelige prest i den norske kirke		1961	Riksarkivet	2016
Statoils første styreprotokoll		1972-1975	Statsarkivet i Stavanger, Norsk Olje- og gassarkiv	2016
Seilskutearkivene fra Aust‐Agder 1820‐1920	Arkivene inneholder et stort og omfattende materiale med stor dokumentasjonsverdi i nasjonal sammenheng. Seilskutearkivene fra Aust-Agder består tilsammen av 13 utvalgte arkiv som samlet dokumenterer bredden i de maritime næringer og deres betydning som historisk fenomen. Samlet står arkivene som representanter for Norge som sjøfartsnasjon i seilskutetiden.	1820-1920	Aust-Agder museum og arkiv	2018
Atlungstad Brænderis stiftelsesdokument 1855		1855	Statsarkivet i Hamar	2018
Arkivet etter Barselhjemsutstillingen 1916	Utstillinga var først i sitt slag, og trer fram som en unik dokumentasjon av et virkemiddel innen sosialt reformarbeid og allmenn folkeopplysning.	1916	Norsk Teknisk Museum	2018
Kontrollbøker for evakuerte 1944-1951	Arkivet dokumenterer tvangsevakuering av befolkninga som følge av den tyske nedbrenningen av Finnmark og Nord-Troms.	1944-1951	Riksarkivet	2018
Arkivet etter Oslo Hospital 1644-2000	Arkivet omfatter Oslo Hospital med herberge, sinnssykeasyl, kirke og kirkegård. Arkivet vitner om viktige skifter innen psykiatrisk praksis og synet på psykisk sykdom fra Norges første sinnssykelov ble vedtatt i 1848 og til nyere tid.	1644-2000	Oslo byarkiv	2018
Stavik‐breva, ei transatlantisk brevveksling 1880‐1950	Samlingen utgjør en unik brevveksling mellom to brødre på hver sin side av Atlanteren gjennom nesten 70 år	1880-1950	Romsdalsmuseet	2018
Gulatingslova ‐ Codex Rantzovianus	Gulatingslova er også den eldste kjente og bevarte lovsamlinga i dei nordiske landa og er skrive på norrønt, ikkje latin.	1000	Biblioteket i København	2020
Koleralasarettet i Bergen	Protokollene fra koleralasarettet i Bergen representerer en økt forståelse av smittsomme sykdommer i utvikling av en et norsk helsevesen på 1800-tallet.	1848-1849	Bergen byarkiv	2020
Bergens likbrendingsforening og Norges første krematorium	Kildene dokumenterer planene og byggingen av det første krematoriet i Norge, som ble åpnet på Møllendal i Bergen i 1907.	1893-1914	Bergen byarkiv	2020
Narve Skarpmoens lydopptak av norsk folkemusikk	Narve Skarpmoens lydopptak av norsk folkemusikk er de eldste lydfestinger av folkemusikk vi kjenner her til lands. De er også den første kjente lyddokumentasjonen av hardingfelespill.	1903-1904	Nasjonalbiblioteket	2020
Arkivet etter Robert Savosnick	Arkivet inneholder en stor mengde materiale knyttet til Robert Savosnick sitt virke som holocaust-tidsvitne, fra en av få norske jøder som overlevde de nazistiske utryddelses- og konsentrasjonsleirene.	1893-1914	HL-senterets arkivsamling	2020
Minnetavle av sisti reinskinn signert av H.M. Kong Olav V	Minnetavlen av sisti reinskinn som H.M. Kong Olav V signerte i forbindelse med åpningen av det første Sametinget 9. oktober 1989 består av et garvet reinskinn spent opp i en ramme på tradisjonelt vis. I ettertid er kongens signatur blitt sydd inn med tinntråd på skinnet for å bevare den.	1989	Sametingsbygningen i Karasjok	2020