Samiske kommunar

Samiske kommunar er kommunar i Noreg, Finland, Sverige og Russland der eitt eller fleire samiske språk har ein offisiell status.

Tradisjonelle grenser for dei samiske språkregionane: 1. Sørsamisk, 2. Umesamisk, 3. Pitesamisk, 4. Lulesamisk, 5. Nordsamisk, 6. Skoltesamisk, 7. Enaresamisk, 8. Kildinsamisk, 9. Tersamisk. Mørkare område representerer kommunar der samisk er eit offisielt språk. På norsk side manglar kommunane Hamarøy, Hattfjelldal, Røros, Røyrvik og Tjeldsund på dette kartet.

Desse kommunane er:

Finland

• Enontekiö (nordsamisk)
• Inari (nordsamisk, enaresamisk, skoltesamisk)
• Sodankylä (nordsamisk)
• Utsjoki (nordsamisk)

Sverige

Kart over alle kommunar i Noreg, Sverige og Finland som høyrer til under det samiske forvaltningsområdet i desse tre landa. På norsk side manglar kommunane Hamarøy, Hattfjelldal, Røros og Tjeldsund på dette kartet.

I det opphavlege samiske forvaltingsområdet var det fire kommunar, Arjeplog, Jokkmokk, Gällivare og Kiruna. Sidan har det vore fire utvidingar av forvaltingsområdet, hhv. i 2010, 2012, 2018 og 2019. Med den siste utvidinga 1. januar 2024^[1] utgjer forvaltingsområdet for dei samiske språka no 26 kommunar.^[2][3] Lova presiserer ikkje kva samisk(e) språk som er offisielt språk innanfor kvar kommune.

• Arjeplog (lulesamisk)
• Arvidsjaur
• Berg
• Dorotea (2012)
• Gällivare (nordsamisk)
• Härjedalen
• Jokkmokk (lulesamisk, nordsamisk)
• Kiruna (nordsamisk)
• Krokom (sørsamisk)
• Luleå (2018)
• Lycksele
• Malå
• Sorsele
• Skellefteå (2024)
• Stockholm (2019)
• Storuman
• Strömsund
• Sundsvall (2018)
• Umeå
• Vilhelmina
• Vindeln (2019)
• Åre
• Åsele (2018)
• Älvdalen
• Örnsköldsvik (2019)
• Östersund

Noreg

I det opphavlege forvaltningsområdet for samisk språk frå 1.1.1992 var det berre seks kommunar, alle frå nordsamisk område, fem i Finnmark og éin (Kåfjord) i Troms.^[4] I dag består forvaltningsområdet av følgjande 13 kommunar,^[5] og alle dei tre ulike samiske språka som blir bruka i Noreg er representerte:

• Hamarøy (lulesamisk, frå 1.1.2020)^[5]
• Hattfjelldal (sørsamisk, frå 1.7.2017)^[6]
• Karasjok (nordsamisk, frå 1.1.1992)
• Kautokeino (nordsamisk, frå 1.1.1992)
• Kåfjord (nordsamisk, frå 1.1.1992)^[7]
• Lavangen (nordsamisk, frå 1.1.2009)
• Nesseby (nordsamisk, frå 1.1.1992)
• Porsanger (nordsamisk, frå 1.1.1992)
• Røros (sørsamisk, frå 1.7.2018)^[8]
• Røyrvik (sørsamisk, frå 1.1.2013)
• Snåsa (sørsamisk, frå 1.1.2008)
• Tana (nordsamisk, frå 1.1.1992)
• Tjeldsund (nordsamisk, frå 1.7.2020)^[9]

Potensiell ny samisk kommune

• Bodø vedtok i bystyret 9.12.2021 å søka innlemming i forvaltningsområdet for samisk språk.^[10] Det er uklart om søknaden er send, og ev. når det vil verta gjort vedtak om innlemming av Kongen i Statsråd.^[11] Det litt spesielle med Bodø sin situasjon er at kommunen strekkjer seg over to samiske språkområde, lulesamisk og pitesamisk, og kommunen ønskjer derfor å søkja innlemming for begge språka. Bodø vil i så fall verta den fyrste samiske kommunen med to offisielle samiske språk, den andre lulesamiske kommunen (etter Hamarøy), og den aller fyrste pitesamiske kommunen.

Tidlegare samisk kommune

• Tysfjord (lulesamisk, frå 1.1.2006 til 31.12.2019) er frå 2020 delt i to, og inngår i dag i høvesvis nye Hamarøy og Narvik kommunar. Nye Hamarøy kommune vart med dette innlemma i språkforvaltningsområdet, men ikkje nye Narvik kommune.

Russland

• Lovozerskij rajon (kildinsamisk er skulespråk, men ikkje administrasjonsspråk)

Sjå også

• Samiske område i Noreg