Iannis Xenakis

Iannis Xenakis òg Yannis (fødd 29. mai 1922 i Brăila i Romania, død 4. februar 2001 i Paris) var ein gresk-fransk komponist og arkitekt. Han var innan arkitekturen ein elev av mellom andre Le Corbusier og av Olivier Messiaen innan musikk.

Iannis Xenakis
Fødd	29. mai 1922
Fødestad	Brăila
Død	4. februar 2001 (78 år)
Dødsstad	Paris
Fødenamn	Γιάννης Ξενάκης
Opphav	Hellas, Frankrike
Sjanger	samtidsmusikk, elektronisk musikk
Plateselskap	BV Haast Records
Verka som	komponist, arkitekt, ingeniør, musikkpedagog, musikar, lyrikar
Gift med	Françoise Xenakis
Born	Mâkhi Xenakis
Prisar	Kyotoprisen for kunst og filosofi, æresdoktot ved Universitetet I Sydney, kommandør av Den nasjonale fortjenstorden, Honorary Member of the International Society for Contemporary Music

Biografi

Xenakis i 1975

Han var utdanna som ingeniør og deltok i den greske motstandskampen under den andre verdskrigen. Etter krigen, i 1947, busette han seg i Paris, der han studerte musikk med mellom andre Olivier Messiaen. I 1950-åra var han ei stund assistent for arkitekten Le Corbusier og i lag med han bygde dei Philips-paviljongen ved verdsutstillinga i Brussel i 1958.

Innan musikken vart Xenakis kjend for teoriane sine om samband mellom musikk og matematikk, fysikk og arkitektur, og særleg er namnet hans knytt til såkalla stokastisk musikk, der heilskapen i verket kan vere forutsigbart, medan detaljane byggjer på tilfeldigheiter.

Av komposisjonane hans finn ein Metastasis (1953–54), Pithoprakta (1955–56), Stratégie (1959–62), Polytope (1967) og Tuorakemsu (1990). Pléiades (1978) er for seks slagverk, Nekuïa (1980) for kor og orkester. Han skreiv òg musikk for scenen.

Kjelder

«Yannis Xenakis» i Store norske leksikon, snl.no.