Agde

una comuna francesa From Wikipedia, the free encyclopedia

Agde
Remove ads

Agde [ˈadde, ˈatte, ˈate][2][3] (en grafia mistralenca: Ate, Agte;[4] en francés: Agde) es una comuna occitana de Lengadòc, riberenca de la mar Mediterranèa. Aquesta comuna se situa dins lo departament d'Erau e la region administrativa d'Occitània, ancianament de Marseillan. Foguèt capitala d'Agadés, lo vescomtat e diocèsi d'Agde,[5] creat a la debuta del sègle x.

Pels articles omonims, vejatz Ate/Agde (omonimia).
Vila d'Occitània
Faits en brèu AgdeAgde, Descobridor o inventaire ...
Remove ads

Lo gentilici es dagdenc -a [daˈteŋk -ɔ], agatenc -a[5] [4] o agadés -agadesa.

Remove ads

Toponimia

Thumb
Placa anciana portant lo nom d'Agate Tiche
  • Agde - Ἀγαθή (1er sègle ap. J-C, Estrabon); iuxta Agathan (Manuscrit A. : achathan), ler sègle (Pomponius

Mela). Ἀγαθὴ τύχη (sens data); Agatha (sens data); Agathe (sens data); Agatæ (sens data); Agatha, civitas Agathensis en 506; Agatha, civitas Agathensis en 546; Agatha, cap a 678; Agathem, en 752; ecclesiae S. Mariae de Agathe, en 824; infra Agathe civitate, ad Agathen civitatem, en 885; in Agathe civitate, en 936; sede de Agade, en 961; civitate quae vocant Agatham, en 990, Agda (sens data); Agde en 1107; Agde e Agadez en 1118; Acde e Agadez, en 1129; Acde en 1424[6],[7].

I a atanben la forma poetica e sabenta Agata.
Lo nom d'Agde deriva de lo de la colonia grèca d'origina, Αγαθή Τύχη (Agathḗ Týche), la "bona fortuna", o Αγαθή πόλις (Agathḗ Pólis), la "bona vila" (Estrabon e Plini). Nom mistic que le primièr tèrme evolucionèt en Agata cap a 678[8], vengut en occitan Agde tre lo sègle xii, toponim atestat en 1107 e représ a l'identic en francés[9].

  • Brescon (Brescoun, Brescou e benlèu Bruscoun en grafia mistralenca[11]) es un toponim que ven del grèc Blascon (Βλασκών νεσος), atestat pels geografs grècs (Estrabon, Ptolemèu) e que podriá derivar d'una raiç feniciana[12].
Remove ads

Geografia

La comuna d'Agde se situa sul litoral lengadocian dins lo fons del golf del Lion, a las bocas del riu Erau. Per çò qu'es de las vilas màgers del país Agde se tròba a 24 km a l'èst de Besièrs, qu'es lo capluòc de son arrondiment, a 24 km a l'oèst de Seta e a 52 km al sudoèst de la capitala departamentala e regionala Montpelhièr.

Lo territòri de la comuna es pro ample qu'ocupa mai de 5 000 ectaras e s'espandís aperaquí sus 9 km d'èst en oèst e de nòrd a sud. Las comunas vesinas son Marselhan a l'èst, Floreçac al nòrd, Bessan al nordoèst e Viàs a l'oèst.

  • Thumb
  • Thumb
Remove ads

Istòria

Se pensa generalament que los primièrs pòbles qu'ocupèron lo país d'Agde foguèron los ligurs e los ibèrs, e que cap al sègle III abans Crist, s'i installèron de cèltas, los vòlcas tectosages.

Pasmens lo nom d'Agde, derivat del grèc Αγαθή Τύχη ("bon astre") o mai Αγαθή πόλις ("bona vila"), ven de l'implantacion dins l'airal de focèus venguts de Marselha a l'entorn del sègle VII abans Crist, pr'aquò venguèt pas colonia de la ciutat focèa fins a 400 abans Crist. La prosperitat de la vila demesiguèt en epòca romana subretot a partir de la construccion de la via Domícia que passava mai al nòrd.

Cap a 475, Agde foguèt presa pels visigòts e puèi aquel periòde de dominacion visigotica durèt aperaquí tres sègles, fins que foguèt destrantalhada per l'invasion musulmana, durant lo sègle VII.

En 506, jol règne del roi visigòt Alaric II, se faguèt dins la glèisa de Sant Andrieu lo concili d'Agde que presidiguèt Sant Cesari d'Arle.

Las tropas sarrasinas, menadas pel general Zama, agarriguèron las tèrras litoralas occitanas e, aprèp l'ocupacion de Narbona en 720, s'apoderèron d'Agde en 725. La vila foguèt atacada puèi e destrucha en 737 pel guerrièr franc Carles Martèl.

En 859, Agde foguèt victima dels pilhatges dels vikings menats per Hasting, que venián de Nantas e avián ivernat en Camarga.

Administracion

Mai d'informacions Periòde, Identitat ...
Remove ads

Demografia

modificar « persona »
 v · d · m 		 Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 25253, totala: 25695
179318001806182118311836184118461851
6 744 6 744 7 639 7 726 8 202 8 230 8 251 8 884 9 115
185618611866187218761881188618911896
9 439 9 747 9 586 8 829 8 251 8 170 8 446 7 389 8 478
190119061911192119261931193619461954
9 533 8 435 9 265 8 325 9 360 9 605 9 242 7 592 7 897
196219681975198219901999200620072008
8 751
 10 184
 11 605
 13 107
 17 583
 Cercar
 21 293
 21 104
 22 487
22 929
20092010
24 031
24 457		 24 567
24 972
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008

  • En 2018 la populacion èra de 29090 abitants e la densitat èra de 571,51 ab/km².
Remove ads

Cultura locala e patrimòni

Luòcs e monuments

  • Thumb
    Vestigis dels barris d'Agde.
  • Thumb
    La catedrala de Sant Estève a la broa d'Erau.
  • Thumb
    Lo riu Erau en Agde.
Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas amb la comuna

  • Baltasar Floret (1791-1871), escrivan e lingüista occitan.
  • Joan Fèlix (1885-1968), cònsol d'Agde de 1919 a 1944 e deputat d'Erau (de 1918 a 1928 e de 1932 a 1936).

Eraudica

Veire tanben

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Agde.

Ligams extèrnes

Nòtas e referéncias

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads