Expressionisme

From Wikipedia, the free encyclopedia

Expressionisme

L’expressionisme es un corrent artistic aparegut al començament del sègle XX, en Euròpa del Nòrd, subretot en Alemanha. L'expressionisme toquèt de multiples domènis artistics: la pintura, l'arquitectura, la literatura, lo teatre, lo cinèma, la musica, la dança, etc. L'expressionisme foguèt condamnat pel regim nazi que lo considerava coma un « art degenerat ».

Thumb
Ernst Ludwig Kirchner, Berliner Straßenszene, 1913, òli sus tèla (121 × 95 Modèl:Dunité), Neue Galerie, Nòva York.
Thumb
Franz Marc, Die großen blauen Pferde (1911).

Descripcion

L'expressionisme es la projeccion d'una subjectivitat que tend a desformar la realitat per inspirar a l'espectator una reaccion emocionala. Las representacions son sovent fondadas sus de visions d'ància, desformant e estilizant la realitat per aténher una mai granda intensitat expressiva. Aquestas son lo rebat de la vision pessimista que los expressionitas an de lor epòca, travada per la menaça de la Primièra Guèrra mondiala. Las òbras expressionistas utilizan sovent de simbòls, influenciadas pel psicanalisa naissenta e las recercas del simbolisme.

Al començament del sègle XX, aqueste movement prigondament encorat dins l'Euròpa del Nòrd (subretot l'Alemanha) es una reaccion a l'impressionisme francés. Alara que l'impressionisme es encara de descriure la realitat fisica, l'expressionisme alemand, el, se liga pas mai a aquesta realitat e la somet als estats d'alma de l'artista.

L'expressionisme se destria tanben amb l'impressionisme amb sa forma fòrça agressiva: de colors violentas, de linhas agudas. S'inscriu alara dins la continuïtat del fauvisme que comença a s'agotar e que los principals representants s'alunhan mai o mens brutalament: Matisse, Marquet, Van Dongen, Braque, Derain, Friesz e Vlaminck. Per tant, l'expressionisme es pas un verai movement o una escòla, mas mai una reaccion contra l'academisme e la societat. Los artistas expressionistas demoraràn sovent isolats.

Lo Crit, du peintre Edvard Munch, o Lo caval Blau de Franz Marc son d'òbras representativas del genre expressionista en pintura. En musica, las simfonias de Dmitri Chostakovitch son d'esperit expressionista a partir de la fin de las annada 1920.

Originas

Thumb
La Vista de Tolèda sota l’auratge del Greco (1595-1610), fa retrospectivament en resson amb las òbras expressionistas del sègle XX.
Thumb
Ernst Ludwig Kirchner. Gravadura sus fusta (gravador Erich Heckel), 1910, tampa del catalòg: exposicion Die Brücke, Galerie Arnold, Dresde[1]

Se pòt ligar los pintres dels sègle XV e XVI, Matthias Grünewald e El Greco, a la tendéncia expressionista, mas en practica lo tèrme s'aplica subretot a las òbras dels sègle XX.

Los primièrs elements anonciators de l'expressionisme apareisson a la fin del sègle XIX, subretot dins la seriá d'Edvard Munch titulada Lo Crit[2], atal que dins l'evolucion de las òras de Van Gogh e de James Ensor[3]. Lo critica d’art Wilhelm Worringer, en 1908, es lo primièr a parlar d’« expressionisme ».

L'expressionisme espelís mentretant que la tecnica fotografica se perfecciona e l'apond de l'art per la realitat se'n trapa prigondament modificat. L'art pinctural pèrd sa foncion de mejan privilegiat de reproduccion de la realité objectiva çò qu'enfòrça sa compausanta subjectiva e li permet progressivament de s'afranquir de las nòrmas.

Filiacions

Unes gropes pòdon èsser ligats a l'expressionisme, coma la Novèla Associacion dels artistas muniqués (NKVM) e la Secession de Berlin amb respectivament Der blaue Reiter (Lo Cavalièr blau) e Die Brücke (Lo Pont). En 1918, lo Novembergruppe ne cristalliza la portada politica. Après 1933, lo movement, dins sa dimension formala, influencièt fòrça autres artistas, coma los expressionistas abstrachs als EUA.

Thumb
August Macke, Dame in grüner Jacke (Femna de la vèste verda, 1913), musèu Ludwig, Colonha.
Thumb
Kandinsky, Fuga (1914), fondacion Beyeler, Riehen. Aquesta òbra pòt èsser considerada coma de tendéncia expressionista abstracha.

Extensions

Thumb
Alvar Cawén, Sokea soittoniekka (Lo Musician cèc, 1922).
Thumb
Rolf Nesch, Elbe Bridge I (1932).

D'entre los principals pintres, al començament del sègle XX, avent agut al mens un periòde expressionista:

  • Alemanha: Ernst Barlach, Max Beckmann, Fritz Bleyl, Heinrich Campendonk, Otto Dix, Conrad Felixmüller, Willi Geiger, George Grosz, Erich Heckel, Karl Hofer, Ernst Ludwig Kirchner, Käthe Kollwitz, Wilhelm Lehmbruck, Elfriede Lohse-Wächtler, August Macke, Franz Marc, Ludwig Meidner, Paula Modersohn-Becker, Otto Mueller, Gabriele Münter, Rolf Nesch, Emil Nolde, Max Pechstein, Karl Schmidt-Rottluff, Franz von Stuck, Werner ScholzModèl:Lien, Paul Thesing.
  • Austràlia: Sidney Nolan, Charles Blackman, John PercevalModèl:Lien, Albert TuckerModèl:Lien, Joy HesterModèl:Lien.
  • Àustria: Egon Schiele, Oskar Kokoschka, Alfred Kubin, Max Oppenheimer.
  • Belgica: Constant Permeke, Gustave De Smet, Frits van den Berghe, James Ensor, Albert Servaes, Floris Jespers, Albert Droesbeke, Pierre Alechinsky.
  • Brasil: Anita Malfatti, Cândido Portinari, Di Cavalcanti, Lasar Segall.
  • Estonia: Konrad Mägi, Eduard Wiiralt.
  • Estats Units d'America: Ivan Albright, Milton Clark Avery, George Biddle, Hyman Bloom, Peter Blume, Charles E. Burchfield, David Burliuk, Stuart Davis, Elaine de Kooning, Willem de Kooning, Beauford Delaney, Arthur Dove, Norris Embry, Philip Evergood, Gibran Khalil Gibran, William Gropper, Philip Guston, Marsden Hartley, Albert Kotin, Yasuo Kuniyoshi, Rico Lebrun, Jack Levine, Alfred Henry Maurer, Alice Neel, Abraham Rattner, Ben Shahn, Harry Shoulberg, Joseph Stella, Harry Sternberg, Henry Ossawa Tanner, Dorothea Tanning, Max Weber (pintre), Hale Woodruff, Karl Zerbe.
  • Eqüator: Oswaldo Guayasamin.
  • Finlàndia: Tyko Sallinen[4], Alvar Cawén, Juho Mäkelä, Wäinö Aaltonen.
  • França: Frédéric Fiebig, Georges Rouault, Georges Gimel, Gen Paul, Maurice Rocher, Chaïm Soutine.
  • Grècia: Georges Bouzianis.
  • Indonesia: Affandi.
  • Irlanda: Jack B. Yeats.
  • Islàndia: Einar HákonarsonModèl:Lien.
  • Itàlia: Emilio Giuseppe Dossena.
  • Mexic: Mathias Goeritz (alemand emigrat), Rufino Tamayo.
  • Norvègia: Edvard Munch, Kai Fjell.
  • Ongria: Tivadar Kosztka Csontváry.
  • Païses Basses: Charles Eyck, Willem Hofhuizen, Jaap MinModèl:Lien, Jan Sluijters, Vincent van Gogh, Jan Wiegers, Hendrik WerkmanModèl:Lien.
  • Polonha: Henryk Gotlib, Magdalena Abakanowicz.
  • Portugal: Mário Eloy, Amadeo de Souza Cardoso.
  • Russia: Wassily Kandinsky, Marc Chagall, Alexej von Jawlensky, Natalia Goncharova, Mstislav Doboujinski, e Marianne von Werefkin (Rus vengut Soïssa).
  • Soïssa: Carl Eugen KeelModèl:Lien, Cuno Amiet, Paul Klee.

Arquitectura

Lo trabalh de Erich Mendelsohn es expressionista. Veire per exemple la torre Einstein a Potsdam, en Alemanha.

Literatura

Se destria mai sovent tres temps de l'expressionisme en literatura:

  • Lo primièr expressionisme (Frühexpressionismus), fins a la velha de la Primièra Guèrra mondiala.
  • L'expressionisme de la Primièra Guèrra mondiala fina a 1925.
  • L'expressionisme tardièr e sa disparicion jol regim nazi.

Contorns foscs del movement expressionista en literature

Mai sovent son citats lo nom dels poètas Hugo Ball, Gottfried Benn, Yvan Goll o Georg Trakl, mas se liga tanben a l'expressionisme los romans de Franz Kafka e d'autres autors dramatics alemands del començament del sègle XX, coma Georg Kaiser o Ernst Toller, tanben franceses coma lo roman d'Octave Mirbeau, Dins lo cèl, que redigiguèt jol còp de la revelacion de Van Gogh, o al subjècte de sas Farças e moralitats.

Revistas

  • Die Fackel (1894-1936)
  • Der Sturm (1910-1932)
  • Die Aktion (1911-1932)
Thumb
Menschheitsdämmerung. Symphonie jüngster Dichtung, Rowohlt, 1920

Poèsia expressionista alemanda

Lo poèta Pierre Garnier, que consacrèt de libres a Gottfried Benn, publicat amb sa femna, Ilse en 1962.

La poèsia expressionista alemanda es encara plan pauc coneguda Menschheitsdämmerung (« Crepuscul [o: alba] de l'umanitat »), l'importanta antologia e sas introduccions successivas (1919, 1922, Nòva York, estiu 1959) de Kurt Pinthus.

Teatre

August Strindberg e Frank Wedekind son mai sovent considerats coma los davancièrs del teatre expressionista. Lo primièr dramaturg qualificat obertament d'expressionista foguèt August Stramm.

L’influéncia del cinèma sul teatre expressionista foguèt evidenta a partir dels primièrs moments, utilizant tanben lo descòrs e los costums dels actors coma instruments al servici d’òbras dramaticas passant lo conformisme de las representacions teatralas convencionalas. L’autor, l’actor e lo public devon partejar la vision interiora del primièr, arribant a un ton mistic qu'accentua la mimica. Lo representant mai emblematic aparéis après la Primièra Guèrra mondiala: Ernst Toller. en seguida, d’autres autors, coma Bertolt Brecht, seràn influenciats per aqueste movement.

Cinèma

Amb la sortida del film Lo Cabinet del doctor Caligari en 1920, Robert Wiene aparéis coma un dels primièrs realizators a introduire d'elements expressionistas dins lo cinèma. Per aqueste majan, se'n ven al simbolisme mercé als decòrs, a las luces, als costums e a l'interpretacion dels personatges, elements qu'aspiran a pujar, pel grand ecran, una optica desformada de la realitat.

Lo cinèma mut alemand demorèt simbolicament associat a l'expressionisme, amb de realizators coma Friedrich Wilhelm Murnau, Fritz Lang e Paul Wegener. Las òbras mai representativas d'aqueste periòde son Nosferatu e Faust, una legenda alemanda de Murnau, Las Tres Luces e la seria dels Doctor Mabuse de Lang. La desmesura es lo tracha màger d'un genre de cinèma se plaçant entre l'orror e lo fantastic. Unes films posterieurs seràn realizats dins lo mèsme estil a l'escasença del passage al sonor, coma M lo Maudit de Fritz Lang.

Mai tard, d'autres cineastas utilizaràn d'elements de l'expressionisme cinematografic coma Alfred Hitchcock, Orson Welles, Carol Reed o Andrzej Wajda, mas amb una estetica plan mai madura e alunhada de l'excès teatral.

Musica

Der blaue Reiter publica dins son primièr almanac l’òbre de tres compositors: Arnold Schönberg (que  tanben faguèt de pintura expressionista), Alban Berg e Anton von Webern, los tres que formavan la nomenada segonda escòla de Viena. Dins la dralha d'aquestes musicians, i a los opèras Lulu e Wozzeck de Berg e dins los dramas Die Erwartung et Die Glückliche Hand de Schönberg.

Dança

Los representants màger son Kurt Jooss e Mary Wigman o mai Harald Kreutzberg.

Bibliografia

  • Djordje Alfirevic, Expressionism as The Radical Creative Tendency in Architecture, Arhitektura i urbanizam, 2012, Modèl:Numéro, p. 14-27.
  • Dr Tayfun Belgin, Pr Ralph Melcher, Jacqueline Munck, Andrei Nakov, Marc Restellini, Pr Raimund Stecker, Denise Wendel-Poray, Detmar Westhoff, Dr Roman Zieglgänsberger, Expressionismus & Expressionismi - Der Blaue Reiter vs Brücke - Berlin-Munich 1905-1920, catalogue de l'exposition de la Pinacothèque de Paris, 2011, 376 p. ISBN: 9782358670241
  • Wolf-Dieter Dube, Journal de l'Expressionnisme, Skira, , 170 p., 36 cm. (ISBN 2-605-00026-5)
  • Pierre et Ilse Garnier, L'Expressionnisme allemand (essai suivi d'un choix de textes, bilingue allemand/français pour les poèmes), André Silvaire, coll. « Connaissez-vous ? », 1962 ; rééd. 1979.
  • Maurice Godé, L'Expressionnisme, Paris, PUF, coll. « Perspectives germaniques », 1999, 368 p. ISBN: 978-2130501442.
  • Article « Expressionnisme » par Maurice Godé (1-4) et Olivier Agard (5, Art cinématographique) dans le Dictionnaire du monde germanique, Élisabeth Décultot (dir.), Michel Espagne et Jacques Le Rider, Paris, Bayard, 2007, p. 340-346 ISBN: 9782227476523.
  • Maurice Lemaître, Le Théâtre expressionniste allemand (Centre de Créativité, Paris, 1967), Fondation Bismuth-Lemaître, 13, rue de Mulhouse, 75002 Paris, France.
  • Jean-Michel Palmier, L’Expressionnisme comme révolte, tome I : Apocalypse et révolution, tome II : L’Expressionnisme et les arts, Payot. 1978 et 1979.
  • Alain Poirier, L'Expressionnisme et la musique, Fayard, coll. « Les chemins de la musique », Paris, 1995, 311 p. ISBN: 9782213592435.
  • Lionel Richard, Expressionnistes allemands. Panorama bilingue d'une génération, Maspéro, 1974, rééd. La Découverte/Maspéro, coll. « Voix », 1983, rééd. Complexe, 2001.
  • Serge Fauchereau (1939-), Avant-gardes du XXème siècle, arts et littérature, 1905-1930, Paris, Flammarion, 2016, ISBN: 978-2-0813-9041-6 (pp. 17-89)

Nòtas e referéncias

Articles connèxes

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.