Thomas Edison
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Thomas Alva Edison (11 de febrièr de 1847 – 18 d'octobre de 1931) foguèt un inventor e òme d'afar american. Desvolopèt nombroses espleches que contribuïguèron a cambiar la vida del mond de pertot a l'entorn del planeta, coma lo fonograf, la camèra de cinèma, o l'ampola electrica. Escaissat "Lo masc de Menlo Park",[1] foguèt un dels primièrs inventors a aplicar los principis de la produccion de massa e del trabalh a granda escala al procediment de l'invencion, e pr'amor d'aquò, es sovent creditat de la creacion del primièr laboratòri de recerca industrial.[2] Edison es considerat coma un del pus prolifics inventors de son temps, depausèt als Estats Units 1093 brevets al sieu nom. Pus significatiu que lo nombre de sos brevets, foguèt lo larg impacte de sas invencions: lo lum electric, las centralas electricas, l'enregistrament del son, lo rodatge de filmes foguèron a l'origina de nòvas industrias mondialas. Las invencions d'Edison contribuiguèron a la comunicacion de massa e, en particular, al desvolopament de las telecomunicacions.
Sos trabalhs de punta dins aquestes domeni èran ligats a son passat d'operador de telegraf. Edison desvolopèt un sistèma de produccion e de distribucion de corrent electric[3] per los ostals, las entrepresas e las fabricas que foguèt un progrès crucial dins lo mond industrializat modèrn. Sa primièra centrala electrica èra a Pearl Street a Manhattan (Nòva York).[3]
Remove ads
Biografia
Jovença e formacion
Thomas Edison èra lo seten e darrier enfant de Samuel Edison (1804-1896) e de Nancy Elliot (1810-1871). Son paire èra un Canadenc d'origina neerlandesa que foguèt obligat de quitar lo país après aver participat ai rebellions canadencas de 1837-1838. Foguèt vendeire d'objèctes vièlhs, especier, agent immobilier e fustier. Sa maire, d'origina neerlandesa e escocesa, foguèt institutritz. Encoratjèron la curiositat scientifica e politica de seis enfants. En 1854, Thomas Edison foguèt remandat de l'escòla car son institutor lo considerava coma un iperactiu estupit, incapable de s'adaptar au ritme escolar. Sa maire assegurèt alora son instruccion e Thomas Edison la completèt amb sei lecturas personalas (Dickens, Shakespeare, obratges scientifics trobats per sa maire). Tre 1857, a 10 ans, installèt un pichon laboratòri de quimia dins lo sota-sòu de l'ostau familhala.
En 1859, Thomas Edison obtenguèt una concession exclusiva de vendeire de jornaus, de bevendas e de cigaretas dins lo tren de la « Grand Trunk Railway » que fasiá l'anar venir jornadier entre Port Huron e Detroit. Aquò li permetèt de constituïr una premiera esparnha per crompar de produchs quimics a la farmacia locala. Puei, desvolopèt seis activitats amb la venda d'èrbas e de fruchs dins lei garas[4]. En 1860, l'escarlatina lo laissèt quasi sord, mai aquel andicap li permetèt finalament de se concentrar mai sus sei recèrcas[5]. De mai, l'empachèt de perseguir lo desvolopament de seis afaires. Ansin, en 1862, amb au mens dos assistents, crompèt una pressa per imprimir un jornau dirèctament dins lo tren[6]. Comencèt tanben d'utilizar lo telegraf per obtenir d'informacions sus d'eveniments importants durant lo viatge. Foguèt autorizat a installar son laboratòri dins un vagon. Pasmens, foguèt remandat après un incendi causat per un flascon de fosfòr reversat per un escart dau tren.
L'emplegat telegrafista
En 1862, Edison sauvèt un enfant dins la gara de Mount Clemens[7]. Per lo remerciar, lo paire de l'enfant, J. U. MacKenzie, cap de gara a Port Huron, li aprenguèt l'alfabet mòrse e lei principis d'utilizacion d'un telegraf. Aquò permetèt a Edison de trobar un pòste de telegrafista de nuech a la Grand Trunk Railway[8]. Pasmens, dormiá ò menava d'experiéncias de quimia durant seis oras de trabalh. Foguèt ansin a l'origina d'un incident grèu e quitèt rapidament la companhiá[9].
En 1863 e 1869, Edison trabalhèt per plusors companhiás de telegrafia. I aquistèt una reputacion d'inventor totjorn lèst a assaiar d'idèas novèlas, mai pas totjorn ben concentrat sus son trabalh[10]. En 1866, transformèt son telegraf per li permetre de mandar dos messatges dins de sens invèrs d'un biais simultanèu e automatic. Pasmens, foguèt tornarmai remandat après un accident durant una experiéncia de quimia menada pendent son trabalh[11]. De 1867 a 1869, vengut telegrafista a Boston, s'interessèt au telescriptor stock ticker utilizat per transmetre lei cors de la borsa e inventèt una maquina electrica per comptar lei vòtes. Assaièt sensa succès de comercializar seis invencions.
En 1869, Edison quitèt Boston per s'installar a Nòva York. S'interessèt tornarmai au stock ticker e fondèt una companhiá de telegrafia especializada dins la locacion de linhas telegraficas e la fabricacion de maquinas permetent d'enregistrar lei messatges ò de lei transcriure d'un biais pus eficaç. En 1874, la companhiá emplegava un centenau de personas. En parallèl, Edison contunièt sei recèrcas e inventèt un sistèma permetent de mandar quatre messatges d'un biais simultanèu sus un meteis cable. Investiguèt una partida de sei gasanhs dins lo tramvai de Port Huron creat per son fraire.
L'òme d'afaires
Lei laboratòris de Menlo Park
En 1876, Edison bastiguèt un laboratòri a Menlo Park dins l'Estat de Nòva Jersey. Aquel endrech, destinat a menar de recèrcas scientificas e a estudiar leis aplicacions concrètas dei descubèrtas realizadas, es considerat coma lo premier laboratòri de recèrca e desvolopament modèrne. Edison i impausèt un ritme de trabalh desfrenat e exigiguèt de resultats. Aquò li permetèt pauc a cha pauc d'enregistrar 1 093 brevets e de contestar juridicament lei revendicacions de sei concurrents. Edison utilizèt tanben la publicitat e la propaganda per desvolopar seis activitats. Acceptèt ansin fòrça entrevistas per se crear un imatge positiu dins la premsa, mai refusèt estrictament l'accès a sei laboratòris ai jornalistas. Creèt tanben la revista Science en 1880 que foguèt, durant lei premiereis annadas de son existéncia, un pòrtavotz secrèt dei descubèrtas dei companhiás d'Edison[12][13]. Aqueleis accions son a l'origina d'una legenda sorna que depinta Edison coma un òme d'afaires pauc escrupulós, capable de raubar legalament lei descubèrtas d'autreis inventors e d'utilizar totei lei mejans ofèrts per sa richessa per pervenir a sei fins. La guèrra dei corrents agravèt pus tard aquel imatge negatiu.
Lei laboratòris de Menlo Park permetèron de realizar plusors descubèrtas importantas. La premiera foguèt lo microfòn de carbon fòrça utilizat en telefonia fins ais ans 1980. Permetiá de ben captar la votz umana entre 200 e 3 000 Hz[14]. Lo sistèma foguèt regularament melhorat durant leis ans seguents amb l'assai de desenaus de materiaus. La segonda foguèt lo fonograf. Quasi magica a l'epòca, aquela invencion li permetèt d'aquistar una importanta notorietat[15]. Edison luchèt durant d'annadas per concebre un modèl comercializable en massa car pensava utilizar lo fonograf per concurrenciar lo telefòn. Pasmens, aqueu projècte mau capitèt au començament deis ans 1920 en causa de l'aparicion de la radiò[16].
L'electrificacion deis Estats Units
Articles detalhats: Ampola electrica e Guèrra dei corrents.
Edison es una figura centrala de l'electrificacion deis Estats Units e, pus generalament, dei país desvolopats. S'interessèt a la question a partir de 1878 amb l'estudi d'un sistèma d'esclairatge electric[17]. Lèu, l'objectiu foguèt d'adaptar lo concèpte de l'ampola electrica, ja ben conegut, a una produccion industriala[18]. Lo premier problèma de resòuvre foguèt aqueu dau filament. Après divèrsei recèrcas, un filament de bambó foguèt concebut per permetre una utilizacion durant 1 200 oras[19][20]. Puei, deguèt tanben reglar lei problèmas de la mesa en plaça dau vuege dins l'ampola e de la formacion de depaus sorns, formats per de particulas de carbòni emesas per lo filament, sus lo veire. Pasmens, dins lo corrent deis ans 1880, l'usatge de l'esclairatge electric se desvolopèt ais Estats Units e en Euròpa[21].
En parallèl, Edison desvolopèt la produccion d'electricitat. Per aquò, fondèt l'Edison Illuminating Company en 1880 e brevetèt de sistèmas de distribucion de l'electricitat[22]. Puei, melhorèt lei fieus de coire per redurre lei quantitats de metau necessària a l'installacion d'aquelei sistèmas[23]. Enfin, per estimar e mesurar lei quantitats d'electricitat consumadas, desvolopèt lei premiers comptaires electrics[24]. En 1882, la dubertura de la Pearl Street Station permetèt d'alimentar 500 practicas a Nòva York[25].
Pasmens, lei procès electrics d'Edison èran basats sus l'usatge d'un corrent continú. En 1885-1886, la Westinghouse Electric Corporation comencèt de comercializar de sistèmas utilizant un corrent alternatiu. Aquò permetiá un transpòrt pus eficaç de l'electricitat e d'alimentar de luòcs alunchats dei centralas electricas. D'efiech, lo sistèma de l'Edison Illuminating Company èra pas capable d'alimentar d'ostaus situats a mai de 1,6 km de la centrala. Necessitava donc una multiplicacion dei centralas e èra totalament inadaptat ai zònas ruralas e ai vilas pichonas. A partir de 1887, d'autrei companhiás, coma la Thomson-Houston Electric Company, construguèron de rets foncionant amb de corrents alternatius.
La concurréncia entre l'Edison Illuminating Company e aquelei companhiás foguèt a l'origina de la guèrra dei corrents, un deis episòdis mai famós de la vida de Thomas Edison. Aprofichant plusors accidents mortaus causats per lo corrent alternatiu, Edison organizèt una importanta campanha de propaganda per descreditar sei rivaus. Per exemple, sostenguèt d'experiéncias publicas d'electrocucion d'animaus amb de corrents alternatius e lo desvolopament de la cadiera electrica destinada a executar lei condamnats a mòrt per lo mejan de descargadas de corrent alternatiu[26]. Aquela campanha geinèt considerablament lo desvolopament deis afaires de George Westinghouse (1846-1914), mai poguèt pas transformar lei realitats tecnicas. Tre la fin deis ans 1880, leis engenhaires d'Edison desvolopèron de maquinas adaptadas au corrent alternatiu. Sei partenaris financiers, especialament J. P. Morgan (1837-1913), organizèron de fusions entre companhiás electricas per crear la General Electric en 1892. Edison foguèt obligat d'acceptar aquelei transformacions. I perdiguèt un nombre important de brevets e èra minoritari dins la companhiá novèla. Après quauqueis annadas passadas coma president, vendèt seis accions[27][28].
Leis activitats minieras
Dins lo corrent deis ans 1870, Edison s'interessèt au sector minier e a la metallurgia. D'efiech, lei mineraus de fèrre de qualitat èran rars sus la còsta èst deis Estats Units, çò qu'engendrava de despens importants per acaminar d'acier dempuei d'autrei regions. L'idèa d'Edison èra d'esplechar de mineraus pauc concentrats gràcias a de metòdes novèus[29]. L'Edison Ore-Milling Company foguèt la companhiá creada per cumplir aqueu pretzfach en 1880. Crompèt plusors minas e metèt en òbra de maquinas modèrnas, comprés de maquinas electricas. Pasmens, l'activitat foguèt jamai rendabla e l'Edison Ore-Milling Company foguèt venduda en 1899. Una segonda temptativa de crear una companhiá miniera menada entre 1901 e 1903 s'acabèt tanben per una revirada.
Lo curum eissit deis activitats de l'Edison Ore-Milling Company foguèt utilizat per alimentar una cimentariá. En 1899, fondèt l'Edison Portland Cement Company, una companhiá especializada dins la produccion de ciment Portland. Edison melhorèt lo forn, çò que permetèt de redurre la consumacion de carbon e la man d'òbra necessària a son foncionament. Edison vendeguèt mai d'una licéncia d'utilizacion d'aqueu procès e recebèt de reialtias per son utilizacion fins ais ans 1920[30].
L'installacion a West Orange
En 1886, una grèva comencèt dins l'usina Edison Tube Works de Nòva York. En parallèl, leis installacions de Menlo Park èra vengudas tròp pichonas. En 1887, Edison decidèt donc de desplaçar sei laboratòris a West Orange e de construrre una usina novèla, l'Edison United Manufacturing Company, a Schenectady dins l'Estat de Nòva York.
Leis activitats militaras e quimicas
Fin de vida
Remove ads
Òbra e invencions
Lei companhiás de Thomas Edison
Article detalhat: General Electric.
Leis invencions principalas
Annèxas
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads