ਗੰਭੀਰਾਨਟਾ ਰਾਗ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਗੰਭੀਰਾਨਟਾ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਅਤੇ ਯਕਸ਼ਗਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨਾਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ ਰਾਗ (ਜਾਂ ਔਡਵ ਰਾਗ, ਭਾਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਹੈ (ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਕੇਲ) ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸੁਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪੰਜ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਗੰਭੀਰਨਟਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਨਟਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 | ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਰੋਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। |
ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ
ਗੰਭੀਰਨਟਾ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਮ ਜਾਂ ਧੈਵਤਮ ਸੁਰ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ। ਇਹ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਰਗੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ (ਔਡਵ-ਔਡਵ ਰਾਗਮ) ਹੈ-ਔਡਵ ਭਾਵ '5' ਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਵਾਲੀ ਸਕੇਲ ਬਣਤਰ (ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ) ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈਃ
- ਆਰੋਹਣਃ ਸ ਗੰ3 ਮ1 ਪ ਨੀ3 ਸੰ [a]
- ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਨੀ3 ਪ ਮ1 ਗੰ3 ਸ [b]
ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸੁਰ ਹਨ ਸ਼ਡਜਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਯਮ, ਪੰਚਮਮ ਅਤੇ ਕਾਕਲੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ (ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ) ਹਨ। ਗੰਭੀਰਨਟਾ ਨੂੰ 36ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ, ਚਲਾਨਾਟਾ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ 8 ਹੋਰ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਮ ਅਤੇ ਧੈਵਤਮ ਦੋਵੇਂ ਵਰਜਿਤ ਹਨ।
Remove ads
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਗੰਭੀਰਾਨਟਾ ਰਾਗ ਦੀ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਅਤੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਸਮਰੂਪਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਦੀ ਬਹੁਤ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਜਲੂਸਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਦਾਨਧਾਸਵਰਮ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਲਾਰੀ ਧੁਨ ਇਸ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨੇ ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
- ਮੁਦਾਦਿੰਦਾ ਨਿੰਨਾ ਕੋਂਡਾਡੂਵੇਨੁਃ ਯਕਸ਼ਗਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਵਾਇਤੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਗੀਤ।
- ਜੈਚਾਮਰਾਜਾ ਵੋਡੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸ਼੍ਰੀ ਜਲੰਧਰਮ
- ਸਵਾਤੀ ਤਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਜੈਦੇਵਕੀ ਕਿਸ਼ੋਰਾ
- ਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਤਿਰੂ ਤਿਰੂ ਜਵਾਰਲੇ
- ਪੁਰੰਦਰਦਾਸ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਰਨੰਬੇ ਵਾਣੀ
- ਇਨੂ ਸਾਧਨਾ ਮਾਦੀ-ਬਨੰਜੇ ਗੋਵਿੰਦਾਚਾਰੀਆਬੰਨਾਨਜੇ ਗੋਵਿੰਦਾਚਾਰੀਆ
- ਪੇਰੀਆਸਾਮੀ ਥੂਰਨ ਦੁਆਰਾ ਇਨੀ ਏਡੂ ਕਵਲਾਈ
- ਵਰਨਮ-ਐਮ. ਬਾਲਾਮੁਰਲੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਅੰਮਾ ਆਨੰਦਦੈਨੀ
- ਮੈਸੂਰ ਵਾਸੁਦੇਵਾਚਾਰ ਦੁਆਰਾ ਗਿਰੀਜਾਰਮਣਮੈਸੂਰ ਵਾਸੂਦੇਵਚਾਰ
- ਕਲਿੰਗਾ ਨਾਰਥਨਾ ਥਿਲਾਨਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਘਨ ਰਾਜਮ ਭਜੇ-ਓਥੁਕਾਡੂ ਵੇੰਕਟ ਕਵੀ- ਓਥੁਕੱਡੂ ਵੇਨਕਾਤਾ ਕਵੀਓਥੁਕਾਡੂ ਵੇਨਕਾਤਾ ਕਵੀ
Remove ads
ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ
ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ
Remove ads
ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ
ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ
ਗੰਭੀਰਾਨਟਾ ਦੇ ਸੁਰ ਜਦੋਂ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗ, ਭੂਪਾਲਮ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ, ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਡਜਮ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਨੁਸਾਰੀ ਸੁਰ ਆਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਗੰਭੀਰਾਨਤਾ ਉੱਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਵੇਖੋ।
- ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ ਦੀ ਥਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮੱਧਯਮ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਦੇਖੋ।
- ਹਮਸਾਦਵਾਨੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ ਦੀ ਥਾਂ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸਾਰਣੀ ਦੇਖੋ।
ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ
ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ
- ਨਾਟਾ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚਡ਼੍ਹਨ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ 36ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ, ਚਲਾਨਾਟਾ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਾਨਾਟਾ ਦੇ ਸਮਾਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸ ਰੇ3 ਗ3 ਮ1 ਪ ਧ3 ਨੀ3 ਸੰ - ਸੰ ਨੀ3 ਪ ਮ1 ਗ 3 ਸ ਹੈ।
Remove ads
ਨੋਟਸ
ਹਵਾਲੇ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads