ਜਥੇਦਾਰ

ਇੱਕ ਜਥੇਦਾਰ, ਇੱਕ ਜੱਥੇ (ਇਕ ਸਮੂਹ, ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਜਾਂ ਇੱਕ ਕੌਮ) ਦਾ ਆਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ, ਇੱਕ ਜਥੇਦਾਰ ਪਾਦਰੀਆਂ ਦਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਆਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਖ਼ਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੀਟ ਹੈ।

ਸਿੱਖ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਵਿਚ, ਪੰਜਾਂ ਤਖਤਾਂ ਵਿੱਚ (ਹਰ ਇੱਕ ਤਖਤ ਜਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ) ਪੰਜ ਜਥੇਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਚਾਰ ਤਖ਼ਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਸੀਟ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਦੌਰਾਨ 18 ਸਦੀ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਸਰਬੱਤ ਖ਼ਾਲਸਾ, ਇੱਕ ਛਿਮਾਹੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਸਿੱਖ ਵਿਚਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

1921 ਤੋਂ, ਤਖ਼ਤਾਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ (ਐਸ.ਜੀ.ਪੀ.ਸੀ) ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹੈ।

ਨਵੰਬਰ 2015 ਵਿਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਚੱਬਾ ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸੇ ਰਾਹੀਂ ਚਾਰ ਅੰਤਰਿਮ ਜਥੇਦਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 100,000^[1] ਤੋਂ 500,000 ਸਿੱਖ ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਰਕਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਰਬੱਤ ਖਾਲਸਾ 2015 ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਜੱਥੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰਦਿਆਂ ਅਕਾਲ ਤਖਤ, ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਲਈ ਅੰਤਰਿਮ ਜਥੇਦਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ।

ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ

• ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ (1618–1636)
• ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ (1721–1734)
• ਬਾਬਾ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ (1722–1734)
• ਨਵਾਬ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ (1737–1753)
• ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ (1753–1783)
• ਅਕਾਲੀ ਨੈਣਾ ਸਿੰਘ ਜੀ (1783-1800)
• ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ (1800–1823)
• ਅਕਾਲੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਸਿੰਘ (1823–1845)
• ਅਕਾਲੀ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਸਿੰਘ (1845–)
• ਅਰੂੜ ਸਿੰਘ ਨੌਸ਼ਹਿਰਾ (1906–1921)
• ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਭੁੱਚਰ (1920–1921)
• ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ ਅਕਰਪੁਰੀ (1921–1923)}} & (1926–1930)
• Hamਧਮ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ (1923–1924) ਅਤੇ (1926)
• ਅਚਾਰ ਸਿੰਗ (1924–1926)}} & (1955–1962)
• ਦੀਦਾਰ ਸਿੰਘ (1925)
• ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਮੱਟੂ ਭਾਈਕੇ (1926)
• ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਮੁਸਾਫਿਰ (1931–1934)
• ਵਸਾਖਾ ਸਿੰਘ ਦਾਦੇਹਰ (1934)
• ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਗੋਕੇ (1935–1952)
• ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ (1952–1954)
• ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਤੂਰ
• ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਭੌਰਾ (1964–1980)
• ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਅਜਨੋਹਾ (1980–1983)
• ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ (1983–1986)
• ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਰੋਡੇ (1988–1989)
• ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ (1989–1990)
• ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ (1994–1997)
• ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ (1997–1999)
• ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ (1999–2000)
• ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵਡੰਤੀ (2000–2008)
• ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ (2008–2018)
• ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਹਵਾਰਾ (2015 – ਮੌਜੂਦਾ)

ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਜੱਥੇਦਾਰ

• ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ (1938–1948)
• ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ (1963–1965)
• ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕਾਉਂਕੇ (1986–1993)
• ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਮਨੋਚਾਹਲ (1986–1987)
• ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ (1986–1988)
• ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਮੰਡ (2015–2018)
• ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ (2018–2023)
• ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ (2023–2025)
• ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੜਗੱਜ (2025–ਮੌਜੂਦਾ)

ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪੰਥ ਅਕਾਲੀ ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਪੰਜਵਾਂ ਤਖਤ ਚਲਦਾ ਵਹੀਰ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਪੰਜਾਬ-ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ

• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਬਿਨੋਦ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਦੀਵਾਨ ਬਾਬਾ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਨਵਾਬ ਕਪੂਰ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਨੈਣਾ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰਾ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਤੇਜਾ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾਧਾਰੀ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਚੇਤ ਸਿੰਘ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਸੰਤਾ ਸਿੰਘ ਅਕਾਲੀ
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ 96 ਕ੍ਰੋੜੀ
• ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਬਾਬਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ (15ਵੇਂ ਜਥੇਦਾਰ)
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਜੀ (15ਵੇਂ ਜਥੇਦਾਰ)
• ਜਥੇਦਾਰ ਅਕਾਲੀ ਬਾਬਾ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ (16ਵੇਂ ਜਥੇਦਾਰ)