ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ

ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ: ਪੀ.ਏ.ਯੂ; ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Punjab Agricultural University, Ludhiana) ਲੁਧਿਆਣਾ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਯੂਨਿਵਰਸਿਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਯੁਕਤ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 1962 ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ-ਆਪਣੀਆਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟਿਆਂ ਹਨ। 2005 ਵਿੱਚ, ਇਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਵੈਟਨਰੀ ਐਂਡ ਐਨੀਮਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ (ਪੰਜਾਬ) ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ।

ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ

ਕਿਸਮ	ਸਰਕਾਰੀ
ਸਥਾਪਨਾ	1962
ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ	ਡਾ. ਸਤਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗੋਸਲ
ਟਿਕਾਣਾ	ਲੁਧਿਆਣਾ , ਪੰਜਾਬ , ਭਾਰਤ
ਮਾਨਤਾਵਾਂ	ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ACU), ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ICAR), ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗ੍ਰਾਂਟਸ ਕਮਿਸ਼ਨ (UGC)
ਵੈੱਬਸਾਈਟ	www.pau.edu

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਕਾਲਜ

ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨਿਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਕਾਲਜ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਿਭਾਗ ਹਨ:-

1. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਾਲਜ (College of Agriculture)

• ਫ਼ਸਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ (Department of Agronomy)
• ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (Department of Climate Change and Agricultural Meteorology)
• ਕੀਟ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ (Department of Entomology)
• ਖੇਤੀ ਪਸਾਰ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ (Department of Extension Education)
• ਭੋਜਨ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (Department of Food Science and Technology)
• ਪਲਾਂਟ ਬ੍ਰੀਡਿੰਗ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਵਿਭਾਗ ( Department of Plant Breeding and Genetics)
• ਪੌਦਾ ਰੋਗ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ (Department of Plant Pathology)
• ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਬਾਇਓਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਕੂਲ (School of Agricultural Biotechnology)
• ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਸਕੂਲ (School of Organic Farming )
• ਭੂਮੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ (Department of Soil Science)

2. ਖੇਤੀ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕਾਲਜ (College of Agricultural Engineering & Technology)

• ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
• ਫਾਰਮ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
• ਜੰਤਰਿਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
• ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਫੂਡ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
• ਸਕੂਲ ਆਫ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨੀਕ
• ਸਕੂਲ ਆਫ ਰੀਨੂਏਬਲ ਐਨਨਰਜੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
• ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ

3. ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਾਇੰਸ ਕਾਲਜ (College of Community Science)

• ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਆਹਾਰ
• ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
• ਅਪੈਰਲ ਅਤੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਸਾਇੰਸ
• ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਅਧਿਐਨ
• ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ

4. ਬੇਸਿਕ ਸਾਇੰਸਸ ਅਤੇ ਹਿਊਮੈਨਟੀਜ਼ ਕਾਲਜ (College of Basic Sciences & Humanities)

• ਸਾਰਇਣ ਵਿਭਾਗ
• ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਭਾਗ
• ਜੀਵ-ਰਸਾਇਣ ਵਿਭਾਗ
• ਬਾਟਨੀ ਵਿਭਾਗ
• ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲਾਜੀ ਵਿਭਾਗ
• ਜ਼ੂਆਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ
• ਗਣਿਤ, ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ
• ਬਿਜਨਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿਭਾਗ
• ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਜਥੇਬੰਦੀ, ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਵਿਭਾਗ
• ਸਕੂਲ ਆਫ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੌਜੀ
• ਭੋਜਨ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ

5. ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਤ ਕਾਲਜ (College of Horticulture and Forestry)

• ਫਲੋਰੀਕਲਚਰ ਅਤੇ ਲੈਂਡਸਕੇਪਿੰਗ ਵਿਭਾਗ (Department of Floriculture & Landscaping)
• ਵਣ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ (Department of Forestry & Natural Resources)
• ਫ਼ਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ (Department of Fruit Science)
• ਸਬਜ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ (Department of Vegetables Science)

ਇਤਿਹਾਸ

ਇਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ 1962 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਅੰਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੇ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ, ਮੁਰਗੀ ਪਾਲਣ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਧੰਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਸਲਾਹੁਣਯੋਗ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜ਼, ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੇ ਪਸਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 1995 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਵੋਤਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੀ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ।

ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਅਤੇ ਅਥਲੈਟਿਕਸ

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚੰਗੇ ਮਾਨ-ਸਨਮਾਣ ਅਤੇ ਸ਼ੌਹਰਤ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਲਈ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਸਕਟਬਾਲ, ਬੈਡਮਿੰਟਨ, ਸਾਈਕਲਿੰਗ, ਕ੍ਰਿਕੇਟ, ਫੀਲਡ ਹਾਕੀ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਜਿਮਨਾਸਟਿਕਸ, ਹੈਂਡਬਾਲ, ਵਾਲੀਬਾਲ, ਲਾਅਨ ਟੈਨਿਸ, ਤੈਰਾਕੀ, ਟੇਬਲ ਟੈਨਿਸ, ਭਾਰ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਕਬੱਡੀ ਦੇ ਗਰਾਊਂਡ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਹਾਕੀ ਲਈ ਐਸਟਰੋਟਰਫ ਗਰਾਊਂਡ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ।

ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਲਈ ਉਪਨ ਏਅਰ ਥਿਏਟਰ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸੈਂਟਰ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ ਜਿਥੇ ਅਣਗਿਣਤ ਹੀ ਯੂਥ ਫੈਸਟੀਵਲ ਤੇ ਹੋਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਕੈਂਪਸ

ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਪੀ.ਏ.ਯੂ.) ਲੁਧਿਆਣਾ ਸ਼ਹਿਰ (ਪੰਜਾਬ ਸਟੇਟ) ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ 1,510 ਏਕੜ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿੱਤ ਹੈ। ਇਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਘਰੇਲੂ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਪਸਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬਧਿਤ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ, ਲਾਇਬਰੇਰੀ, ਲੈਕਚਰ ਰੂਮ ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਫਾਰਮ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ।

ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪੀ.ਏ.ਯੂ ਨੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਕੈਡਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਸਾਇਟੀਆਂ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ (ਹੇਠਾਂ ਸੂਚੀਬੱਧ) ​​ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਲਈ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ:

• ਸਾਇੰਸ ਦੀ ਤੀਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਅਕੈਡਮੀ
• ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਇੰਸ ਅਕਾਦਮੀ
• ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਕੈਡਮੀ
• ਵੈਟਰਨਰੀ ਸਾਇੰਸ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਕੈਡਮੀ
• ਬੈਸਟ ਇੰਸਟੀਟਿਊਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ, ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜ ਕੌਂਸਲ, 1995

ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰੀ ਹੈ। ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਰਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਵਿਚ ਇੱਕ ਅਨੋਖਾ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।

ਵਿਭਾਗ, ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਚਾਰ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ 50 ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਬੈਚੁਲਰਜ਼ ਡਿਗਰੀ, 51 ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ 42 ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਪੰਜ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਗੈਲਰੀ

• 
  ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ
• 
  ਥਾਪਰ ਹਾਲ
• 
  ਨੈਸਕੈਫੇ
• 
  ਹਾਕੀ ਗਰਾਊਂਡ
• 
  ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਭਾਗ
• 
  ਕਾਲਜ ਆਫ ਹੋਮ ਸਾਇੰਸ
• 
  ਕਾਲਜ ਆਫ ਐਗਰੀਕਲਚਰ

ਧਿਆਨਯੋਗ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤਾਂ

• ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ
• ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ (ਕਹਾਣੀਕਾਰ)
• ਪ੍ਰੋ. ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਕਵੀ)
• ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ
• ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ
• ਜਸਵਿੰਦਰ ਭੱਲਾ
• ਨਿਰਮਲ ਜੌੜਾ
• ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਘਣਗਸ
• ਅਮਰਜੀਤ ਗਰੇਵਾਲ

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਿਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ

• ਚੰਗੀ ਖੇਤੀ ਰਸਾਲੇ ਦੀ ਕੜੀ Archived 2007-09-28 at the Wayback Machine.
• ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮੇਲਿਆਂ ਦੀ ਕੜੀ Archived 2007-09-28 at the Wayback Machine.
• ਪੀਏਯੂ ਦਾਖ਼ਲਾ Archived 2016-08-20 at the Wayback Machine.