ਪੰਜਾਬੀ ਪਕਵਾਨ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਪੰਜਾਬੀ ਪਕਵਾਨ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਭੋਜਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਕਵਾਨ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਖ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਤੰਦੂਰੀ ਕਲਾ ਪਕਵਾਨ ਪਕਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਹਿਸੇਆ, ਯੂਕੇ, ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਪਕਵਾਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀ -ਸ਼ੈਲੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੜੱਪਾ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ।
ਲੋਕਲ ਵਧ ਰੇਸ਼ੇ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਸਥਾਨਕ ਪਕਵਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੋ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਕਵਾਨ ਵਿਆਪਕ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਅਤੇ ਮੀਟ ਪਕਵਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੱਖਣ ਵਰਗੇ ਸੁਆਦ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਤੇ ਸਰੋ ਦਾ ਸਾਗ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁਖ ਪਕਵਾਨ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਾਸਮਤੀ ਚਾਵਲ ਦੀਆ ਕਈ ਅਲਗ ਅਲਗ ਤਰਹ ਦੀਆ ਕਿਸਮਾ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਅਲਗ ਅਲਗ ਤਰਹ ਦੀਆ ਕਿਸਮਾ ਦੇ ਚਾਵਲਾ ਤੋ ਕਈ ਤਰਹ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਕਾਏ ਚਾਵਲ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚੋਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਵਲ ਤੋਂ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸਬਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮੀਟ ਅਧਾਰਿਤ ਪਕਵਾਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[1][2][3]
Remove ads
ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀਆ ਕਈ ਸ਼ੈਲੀਆ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਜੇ ਵੀ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਹੂਲਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੱਕੜ - ਕੱਡ ਅਤੇ ਚੂਨੇ ਦੇ ਓਵਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਲਕੜ ਜਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਟੋਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੇ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਖਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀ ਇਸ ਕਿਸਮ ਤੋ ਹੀ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਤੰਦੂਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਲੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਆਮ ਤੋਰ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤੰਦੂਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣੇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4] ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਤੰਦੂਰੀ ਪਕਾਉਣ ਰਵਾਇਤੀ ਤੋਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ[5]
ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀ ਇਹ ਸ਼ੈਲੀ 1947 ਦੇ ਬਟਵਾਰੇ ਤੋ ਬਾਦ ਜਦ ਪੰਜਾਬੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਹੋਏ, ਤਦ ਇਹ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ.[6] ਦਿਹਾਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਫਿਰਕੂ ਤੰਦੂਰ ਹੋਣਾ ਆਮ ਗਲ ਹੈ ਜਿਨਾ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਕਾਠ ਤੰਦੂਰ ਦੇ ਤੋਰ ਤੇ ਵੀ ਜਾਣੇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[7]
Remove ads
ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ
ਪੰਜਾਬ ਕਣਕ, ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਹੈ। ਇਹ ਉਤਪਾਦ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਖੁਰਾਕ ਵੀ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। [8] ਇਸ ਲਈ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਪੰਜਾਬੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗ ਬਣਦੇ ਹਨ।
ਦੁੱਧ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ
ਪੰਜਾਬੀ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ। [9] ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਦੁੱਧ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੀਣ ਲਈ, ਚਾਹ ਜਾਂ ਕੌਫੀ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਲਈ, ਘਰੇਲੂ ਦਹੀ (ਦਹੀਂ), ਮੱਖਣ ਲਈ ਅਤੇ ਪਨੀਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਟੇਜ ਪਨੀਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। [10] ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨ ਦੇ ਦਹੀਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਖਮੀਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਜੋਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਹੀਂ ਨੂੰ ਕਈ ਰਾਇਤਾ ਪਕਵਾਨਾਂ ਲਈ ਡ੍ਰੈਸਿੰਗ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੜ੍ਹੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਮੱਖਣ ( ਚਾਸ ) ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਸਾਈਡ ਡਿਸ਼ ਵਜੋਂ। [11] ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਲੱਸੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਮੱਖਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। [12][13][14] ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੀ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। [15] ਮੱਖਣ ਅਤੇ ਘੀ (ਸਪੱਸ਼ਟ ਮੱਖਣ) ਲਈ ਦੁੱਧ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮੱਗਰੀ ਹੈ।
ਫੂਡ ਐਡਿਟਿਵ ਅਤੇ ਮਸਾਲੇ
ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਫੂਡ ਐਡਿਟਿਵ ਅਤੇ ਮਸਾਲੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿੱਠੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਫੂਡ ਕਲਰਿੰਗ ਐਡਿਟਿਵ ਵਜੋਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਟਾਰਚ ਨੂੰ ਬਲਕਿੰਗ ਏਜੰਟ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
Remove ads
ਆਮ ਪਕਵਾਨ
ਨਾਸ਼ਤਾ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਨਾਸ਼ਤੇ ਦੀਆਂ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਹਨ ਚਨਾ ਮਸਾਲਾ, ਨਾਨ, ਛੋਲੇ ਕੁਲਚੇ, ਆਲੂ ਪਰਾਠਾ, ਪਨੀਰ ਪਰਾਠਾ, ਗੋਬੀ ਪਰਾਠਾ, ਦਹੀਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਰਾਠਾ, ਮੱਖਣ ਨਾਲ ਪਰਾਠਾ, ਹਲਵਾ ਪੂਰੀ,[16] ਭਟੂਰਾ, ਫਲੂਦਾ, ਮਖਨੀ ਦੂਧ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰੀ ਲੱਸੀ, ਮਸਾਲਾ ਚਾਈ , ਅਮ੍ਰਿਤਸਰੀ। ਕੁਲਚੇ, ਦਹੀਂ ਵੜਾ, ਦਹੀਂ, ਖੋਆ, ਪਇਆ, ਮੱਖਣ ਨਾਲ ਆਲੂ ਪਰਾਠਾ, ਦੁੱਧ ਨਾਲ ਪੰਜੀਰੀ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰੀ ਕਤਲਾਮਾ ਨਾਸ਼ਤੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। [17]
ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਪਕਵਾਨ
ਪੰਜਾਬ ਕਣਕ, ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਤਪਾਦਕ ਹੈ, ਇਹ ਉਤਪਾਦ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਖੁਰਾਕ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਸਭ ਤੋ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਉਪਯੋਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।[18] ਇਸ ਲਈ, ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭਾਗ ਹਨ।
ਦੁੱਧ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ
ਸਪਸ਼ਟ ਮੱਖਣ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਦਾ ਤੇਲ, ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਮੱਖਣ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਪਕਵਾਨਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਪਸ਼ਟ ਮੱਖਣ ਸਭ ਅਕਸਰ ਰੂਪ ਘਿਉ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਉੱਤਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾ ਨੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਪਨੀਰ “ਧਾਗ” ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਧਾਗ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਰੀਤ ਮਰਨ ਕਿਨਾਰੇ ਹੈ।
ਖੁਰਾਕ ਏਡੀਕਟਿਵ ਅਤੇ ਚਟਨੀ
ਖੁਰਾਕ ਏਡੀਕਟਿਵ ਅਤੇ ਚਟਨੀ ਪਕਵਾਨਾ ਦਾ ਫਲੇਵਰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਆਮ ਤੋਰ ਤੇ ਵਰਤੇਆ ਜਾਨ ਵਾਲਾ ਏਡੀਕਟਿਵ ਸਿਰਕਾ ਹੈ। ਫੂਡਕਲਰ ਵੀ ਏਡੀਕਟਿਵ ਦੇ ਤੋਰ ਤੇ ਸਵੀਟ ਡਿਸ਼ ਅਤੇ ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਠਾਈ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਮਿੱਠੇ ਚਾਵਲ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਰੰਗ ਜਰਦਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਹਵਾਲੇ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads