ਸ਼ੌਕਤ ਉਸਮਾਨੀ

ਸ਼ੌਕਤ ਉਸਮਾਨੀ (ਮੌਲਾ ਬਖਸ਼ ਉਸਤਾ) (1901 - 1978) ਇੱਕ ਮੁਢਲਾ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ, ਜੋ ਬੀਕਾਨੇਰ ਦੀ ਉਸਤਾ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤਾਸ਼ਕੰਦ ਵਿੱਚ 1920 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਪਰਵਾਸੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਕਪਾ) ਦਾ ਬਾਨੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਾਨਪੁਰ ਵਿੱਚ 1925 ਵਿੱਚ ਇਹਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਵੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਦੀ ਚੋਣ ਲੜਨ ਵਾਲਾ ਮਾਤਰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵੀ ਇੱਕ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ।^[1] ਉਹ ਨੇ 1923 ਦੇ ਕਾਨਪੁਰ ਕੇਸ ਵਿੱਚ^[2] ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1929 ਦੇ ਮੇਰਠ ਸਾਜਿਸ਼ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੇ ਬਾਅਦ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਕੁਲ ਸ਼ਜਾ ਭੁਗਤੀ।

25 ਮੇਰਠ ਕੈਦੀਆਂ ਦੇ ਪੋਰਟਰੇਟ, ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬੈਠੇ ਹਨ ਪਿੱਛੇ ਵਾਲੀ ਕਤਾਰ:(ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ) K.N. ਸਹਿਗਲ, ਐਸ.ਐਸ. ਜੋਸ਼, H ਲੈਸਟਰ ਹਚਿਸਨ, ਸ਼ੌਕਤ ਉਸਮਾਨੀ, ਐਫ ਬਰੈਡਲੇ, ਕੇ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਫ਼ਿਲਿਪੁੱਸ ਸਪਰਾਟ, ਅਤੇ ਜੀ. ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਕਤਾਰ : ਕੇ ਆਰ ਮਿੱਤਰਾ, Gopan Chakravarthy, ਕਿਸ਼ੋਰ ਲਾਲ ਘੋਸ਼, KL ਕਦਮ, D.R. Thengdi, Goura ਸ਼ੰਕਰ, ਸ ਬੈਨਰਜੀ, K.N. Joglekar, ਪੀ ਸੀ ਜੋਸ਼ੀ, ਅਤੇ ਮੁਜ਼ੱਫਰ ਅਹਿਮਦ. ਸਾਹਮਣੀ ਕਤਾਰ : M.G. ਦੇਸਾਈ, G. ਗੋਸਵਾਮੀ, R.S. Nimkar, ਐਸ ਐਸ ਮਿਰਾਜਕਰ, ਐਸ ਏ ਡਾਂਗੇ, ਗੀ ਵੀ ਘਾਟੇ ਅਤੇ ਗੋਪਾਲ ਬਸਕ.