Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
31 Pułk Strzelców Kaniowskich (31 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Tradycje | |
Święto |
14 lipca |
Rodowód |
31 Włocławski pułk piechoty |
Dowódcy | |
Pierwszy |
płk Stefan Borowski |
Ostatni |
ppłk Wincenty Wnuk |
Działania zbrojne | |
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Ozieryszczami (11 lipca 1920) bitwa o przedmoście warsz. (13–16 VIII 1920) bitwa pod Sokalem (11–13 IX 1920) bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920) kampania wrześniowa | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość | |
Odznaczenia | |
Pułk stacjonował w garnizonie Sieradz[1] (II i III batalion piechoty)[2] i Łódź[2]. Święto pułkowe obchodzono 14 lipca.
Powstał w dniu 26 sierpnia 1919 z połączenia 31 Włocławskiego pułku piechoty i 15 pułku strzelców 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. Lucjana Żeligowskiego.
31 Włocławski pułk piechoty rozpoczął formowanie we Włocławku pod koniec 1918. 15 pułk strzelców 4 Dywizji gen. Lucjana Żeligowskiego, powstał początkowo na Kubaniu, a później w Odessie z żołnierzy II Brygady Legionów, II i III Korpusu Polskiego oraz ochotników z Ukrainy. Z chwilą połączenia oddział otrzymał nazwę – 31 pułk strzelców Kaniowskich – nawiązującą do tradycji Legionów Polskich i korpusów polskich w Rosji.
W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Łodzi[3].
31 Włocławski pułk piechoty w dniu 5 stycznia 1919 roku zdobył razem z oddziałami powstańców wielkopolskich broniony przez Niemców Inowrocław.
Następnie walczył batalionami na różnych frontach. Od lutego do czerwca 1919 roku I batalion brał udział w wyprawach na Wołyń. Pod Baranowiczami walczył III batalion, a w czerwcu w Małopolsce Wschodniej. II batalion bronił granicy przed Niemcami walcząc 2 czerwca 1919 roku pod Służewem, a później z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej. W połowie lipca 1919 roku pod Złoczowem połączył się z 15 pułkiem strzelców.
We wrześniu już jako 31 pułk Strzelców Kaniowskich skierowany został na front pod Wilno, następnie na linię demarkacyjną z Litwą.
W końcu czerwca 1920 jednostka przerzucona została do Mińska Mazowieckiego. 18 sierpnia tego roku podjęła pościg za cofającymi się bolszewikami i wyzwoliła Wyszków, pokonując nieprzyjacielski 57 pułk strzelców. Przerzucona do Zamościa, oblężonego przez oddziały I Armii Konnej Siemiona Budionnego, broniła się w nim wraz z sojuszniczymi oddziałami ukraińskimi od 29 do 31 sierpnia. Walki zakończyła 11–13 września bojem pod Sokalem.
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-1920[5] | ||
---|---|---|
sierż. Jan Bieganowski | kpt. Mikołaj Bołtuć | plut. Wacław Bretes |
kpt. Mieczysław Brodziński | por. Wacław Budrewicz | ppor. Stefan Chrzanowski |
strzel. Ignacy Falkiewicz | por. Bronisław Hołub | ppor. Stanisław Gumowski |
st. strzel. Władysław Janiszewski | sierż. Bronisław Jankowski | kpr. Stefan Jastrzębski |
strzel. Jan Jesiowski | plut. Adam Kantorowski | ppor. Wiktor Kloss |
ppor. Aleksander Koźmiński | st. strzel. Franciszek Kwieciński | kpt. Stanisław Lewicki |
mjr Zygmunt Łobaczewski | plut. Jan Łukaszewski | kpr. Jan Makowski |
plut. Leon Pawłowski | ppor. Emilian Piasecki | plut. Adam Piotrowski |
st. sierż. Karol Przegaliński | st. sierż. Józef Pszczoła | ppor. Wacław Radziszewski |
plut. Wacław Rysicki | por. Zygmunt Semerga | plut. Zenon Skowroński |
strzel. Antoni Sójka | sierż. August Swaczyna | st. strzel. Mikołaj Szczepankiewicz |
st. strzel. Władysław Winkler | ppor. Stanisław Wysocki | sierż. Jan Zapart |
W okresie międzywojennym 31 pułk piechoty stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi[6]. Wchodził w skład 10 Dywizji Piechoty[6]. Część pododdziałów stacjonowała w Sieradzu.
Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 31 pułk piechoty zaliczony został do typu I pułków piechoty (tzw. „normalnych”). W każdym roku otrzymywał około 610 rekrutów. Stan osobowy pułku wynosił 56 oficerów oraz 1500 podoficerów i szeregowców. W okresie zimowym posiadał batalion starszego rocznika, batalion szkolny i skadrowany, w okresie letnim zaś batalion starszego rocznika i dwa bataliony poborowych[7]. Po wprowadzeniu w 1930 nowej organizacji piechoty na stopie pokojowej, pułk szkolił rekrutów dla potrzeb batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza[8].
Podczas "zamachu majowego" J. Piłsudskiego w 1926 r. pułk wystąpił przeciw legalnym władzom, umożliwiając opanowanie rebeliantom Łodzi. Natomiast jego ówczesny dowódca - ppłk Alfred Vogel zachował się przeciwnie i został w dniu 13 maja internowany. Po nim dowództwo pułku przejął ppłk Leon Gotkiewicz. W dniu następnym, 14 maja, Pułk wysłał do Warszawy pułk kombinowany[9].
W kampanii wrześniowej pułk wziął udział w składzie 10 Dywizji Piechoty w Armii „Łódź”.
1 września pułk zajmował pozycję obronną na odcinku Wróblew – Dąbrowa Wielka. 3 września bronił przedmościa Sieradza. 4 września, broniąc linii rzeki Warty na odcinku Grądy – Woźniki, brał udział w likwidacji niemieckiego przyczółka w Mnichowie. 5 września w czasie walk w rejonie Mnichowa poniósł ciężkie straty, przegrupował się i 7 września zajął pozycje obronne w rejonie Zgierza, po czym wycofał się w rejon Puszczy Mariańskiej. 11 września wziął udział w natarciu na Mszczonów, opanowując go. W odwrocie kierował się na południe, 14 września przeprawiając się przez Pilicę i maszerując w kierunku Wisły. W tym dniu stoczył walkę w lesie koło Ryczywołu, a następnego dnia dotarł do Puszczy Kozienickiej. 17 września został otoczony, lecz po ciężkiej walce przerwał pierścień okrążenia. Następnego dnia został powtórnie otoczony w rejonie Augustowa i rozbity. Tylko nieliczne grupki żołnierzy dotarły do Wisły. Pułk przestał istnieć.
Za kampanię wrześniową 1939 pułk został odznaczony orderem Virtuti Militari[10].
Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939 | |
---|---|
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
Dowództwo | |
dowódca | ppłk Wincenty Wnuk |
I adiutant | kpt. Aleksander Ogrodnik |
kwatermistrz | kpt. Władysław Michalewski |
I batalion | |
dowódca | mjr Bolesław Raczkowski |
dowódca 1 kompanii strzeleckiej | kpt. Władysław Czyż |
dowódca 2 kompania strzelecka | kpt. Czesław Stępień |
dowódca 3 kompania strzelecka | por. rez. Jan Łączyński |
szef 3 kompanii - sierż. Jan Raczyński | |
dowódca 1 kompanii ckm | por. Jan Zaremba |
II batalion | |
dowódca | mjr Antoni Zwoliński |
dowódca 4 kompanii strzeleckiej | por. Józef Kozal |
dowódca 5 kompanii strzeleckiej | kpt. Feliks Sitny |
dowódca 6 kompanii strzeleckiej | ppor. Alfred Smolczyński |
dowódca 2 kompanii ckm | por. Antoni Paroński |
III batalion | |
dowódca | mjr Tadeusz Ujwary |
dowódca 7 kompanii strzeleckiej | por. Zenon Janiakowski |
dowódca 8 kompanii strzeleckiej | kpt. Kazimierz Skorupski |
dowódca 9 kompanii strzeleckiej | por. rez. Jan Ewiak |
dowódca 3 kompanii ckm | por. Antoni Malanowicz |
Pododdziały specjalne | |
dowódca kompanii zwiadu | por. Mieczysław Chrzanowski |
dowódca kompanii przeciwpancernej | por. Zygmunt Bielawski |
dowódca plutonu artylerii piechoty | |
dowódca plutonu przeciwgazowego | ppor. rez. Edward Lubowski |
dowódca plutonu pionierów | |
dowódca plutonu łączności |
W niedzielę 27 lutego 1927 roku, w Zgierzu, generał broni Lucjan Żeligowski wręczył dowódcy pułku, pułkownikowi Alfredowi Vogel chorągiew ufundowaną przez społeczeństwo powiatu łódzkiego. Ceremonię poświęcenia i wręczenia chorągwi poprzedziła msza święta odprawiona przez biskupa łódzkiego księdza Wincentego Tymienieckiego. Po zakończeniu ceremonii odsłonięto tablicę pamiątkową w Ratuszu. Następnie odbyła się defilada, a po niej uroczyste śniadanie w szkole miejskiej. Wieczorem w salonach Grand Hotelu w Łodzi odbył się bal wydany przez 31 Pułk Strzelców Kaniowskich[11][uwaga 1]. Obecnie sztandar przechowywany jest w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie[12].
25 lipca 1925 roku generał dywizji Stefan Majewski, w zastępstwie Ministra Spraw Wojskowych, zatwierdził odznakę pamiątkową 31 pułku Strzelców Kaniowskich[13]. Odznaka o wymiarach 41x41 mm ma kształt równoramiennego krzyża pokrytego niebieską emalią z żółtym obramowaniem. W środku krzyża jest nałożona tarcza z inicjałami pułku „PSK” (Pułk Strzelców Kaniowskich). Na górnym ramieniu krzyża znajduje się numer pułku „31”, a na dolnym rok utworzenia oddziału „1918”. Na lewe ramię krzyża nałożony został srebrny herb ziemi kujawskiej, a na ramię prawe - miniatura odznaki II Korpusu Polskiego w Rosji. Między ramionami cztery srebrne orły nawiązujące do orłów jagiellońskich. Odznaka oficerska, trzyczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana, herby łączone nitami. Wykonawcą odznaki był Wincenty Wabia-Wabiński z Warszawy[14]. Odznaki oficerskie wykonane w Zakładach Przemysłowych Bronisława Grabskiego przy ulicy Kapitana Pogonowskiego 61 w Łodzi miały wymiary 44x44 mm.
Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego[19] oraz Muzeum Katyńskie[20][uwaga 3][uwaga 4].
Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
---|---|---|---|---|
Andrzejewski Czesław[23]? | porucznik | żołnierz zawodowy? | Katyń | |
Bubik Witold | por. rez. | urzędnik | kopania w Karwinie | Katyń |
Chitlerski Antoni | por. rez. | urzędnik | kancelaria komornicza Łódź | Katyń |
Grodzicki Adam Jan | por. w st. sp. | PKP w Warszawie | Katyń | |
Kacer Jan | ppor. rez. | nauczyciel | szkoła powszechna w Patokach | Katyń |
Kałczyński Mieczysław | ppor. rez. | Katyń | ||
Kamieniecki Pinkus | ppor. rez. | lekarz | Katyń | |
Lichoń Julian[24] | podporucznik | żołnierz zawodowy? | Katyń | |
Mączyński Stanisław | ppor. rez. | nauczyciel | Katyń | |
Neugebauer Adam | ppor. rez. | Katyń | ||
Paliszewski Jerzy | ppor. rez. | prawnik | Katyń | |
Pegza Henryk | ppor. rez. | technik włókiennictwa | Katyń | |
Ulrichs Otto | por. rez. | nauczyciel | szkoła powszechna w Łodzi | Katyń |
Wajs Bronisław | ppor. rez. | Katyń | ||
Wołoszyn Zygmunt[25] | kapitan | żołnierz zawodowy | oficer adm.-mat. | Katyń |
Zielenkiewicz Józef[26] | porucznik | żołnierz zawodowy | ? | Katyń |
Bukowiecki Jan Jerzy | ppor. rez. | urzędnik | Izba Przemysłowo-Handlowa w Łodzi | Charków |
Dybka Czesław | ppor. rez. | nauczyciel | szkoła powszechna w Burzeninie | Charków |
Jędrzejczyk Jan | ppor. rez. | handlowiec | Charków | |
Kolanowski Zdzisław | ppor. rez. | absolwent UAM | Charków | |
Kołakowski Karol | ppor. rez. | nauczyciel | szkoła powszechna w Piotrkowie Tryb. | Charków |
Lewandowski Kazimierz | ppor. rez. | technik włókiennictwa | Zakład Bullego w Łodzi | Charków |
Lichtenstein Wiktor | ppor. rez. | inżynier chemik | Charków | |
Ludwicki Stanisław | ppor. rez. | nauczyciel | Charków | |
Michalewski Władysław[27] | kapitan | żołnierz zawodowy | ? | Charków |
Poznański Leon | por. rez. | prawnik, mgr | praktyka w Łodzi | Charków |
Władyka Józef | por. rez. | naczelnik Urzędu Skarbowego w Sieradzu | Charków | |
Zakrzewski Bohdan | por. rez. | student | Charków |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.