Loading AI tools
bóstwo staroegipskie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Banebdżed (Benebdżed) – staroegipskie bóstwo płodności, przedstawiane w postaci barana, kozła, także w postaci antropomorficznej.
bóg płodności | |
Banebdżed – malowidło z grobowca w Doliny Królów (późny okres Nowego Państwa) | |
Występowanie | |
---|---|
Wcielenie zwierzęce |
baran, kozioł |
Teren kultu |
Mendes |
Rodzina | |
Żona | |
Dzieci |
Imię jego dosłownie znaczyło „baran, pan Dżedu”[1] lub „ba, pan Dżedu”[2]. W mitologii egipskiej pojawił się w kontekście mitu o walce Seta i Horusa o spuściznę po Ozyrysie. Z Setit (Sehel), gdzie rządził, został przywołany przez Atuma na zebranie Wielkiej Dziewiątki bogów dla rozsądzenia sporu. Nie podjął się wydania wyroku, doradził jednak, ażeby pisemnie zapytano o radę boginię Neit[3].
Głównym ośrodkiem kultu Banebdżeda było Mendes (egip. Pi-bi-neb-Dżedet) w Delcie, choć jako potężne prabóstwo płodności obdarzano go czcią w całym państwie[4]. Obok niego oddawano tam cześć jego małżonce – bogini-rybie Hatmehit i synowi – Harpokratesowi[1][2]. W Delcie uważany był za dziadka Imhotepa (tę rolę przypisano mu w procesie deifikacji boskiego lekarza)[5]. Już w okresie Średniego Państwa barana z Mendes uznawano też za ba Ozyrysa[6].
Początkowo Banebdżed przedstawiany był pod postacią barana (w Mendes zachowało się cmentarzysko baranów pogrzebanych w sarkofagach)[1][2]. Od czasów Ramessydów wyobrażano go jako kozła[1]. Gdy został antropomorfizowany, kozioł w dalszym ciągu pozostał jego postacią zwierzęcą. W Epoce Późnej utożsamiany był z Ozyrysem, Grecy nazywali go Mendesem i identyfikowali z Panem[4]. Niekiedy też utożsamiano go z Chnumem[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.