Franciszek Bartłomowicz

Franciszek Bartłomowicz, ps. „Brzęk”, „Grzmot”, „Siwy” (ur. 16 sierpnia^[1][2] 1891 w Rawie Ruskiej, zm. 9 września 1964 w Tomaszowie Lubelskim) – polski wojskowy, komendant obwodu Tomaszów Lubelski Okręgu Lublin Batalionów Chłopskich.

Franciszek Bartłomowicz

Grzmot

podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	16 sierpnia 1891 Rawa Ruska, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	9 września 1964 Tomaszów Lubelski, Polska
Przebieg służby
Lata służby	przed 1920–1922, 1939–1944
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Bataliony Chłopskie
Stanowiska	komendant Obwodu BCh Tomaszów Lubelski, komendant Komendy Powiatowej MO w Tomaszowie Lubelskim
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa: kampania wrześniowa powstanie zamojskie
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się jako syn rolników Jana i Marii. W 1914 ukończył gimnazjum we Lwowie i studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej (awansował do stopnia ppor.), dostał się do niewoli radzieckiej i przebywał w obozie w Carycynie. Tam też poznał swoją przyszłą żonę, Stanisławę Pizan.

W 1922 wrócił z niewoli radzieckiej i osiedlił się w ówczesnym powiecie Tomaszów Lubelski, pracując jako nauczyciel. Został kierownikiem szkoły w Jezierni.

W stopniu porucznika, brał udział w kampanii wrześniowej. Przyłączył się do działalności konspiracyjnej w 1940, początkowo w Związku Czynu Zbrojnego, Stronnictwie Chłopskim, Związku Walki Zbrojnej, a następnie Batalionach Chłopskich. Od lipca 1942 pełnił funkcję komendanta obwodu Tomaszów Lubelski Batalionów Chłopskich. Przeorganizował struktury BCh w obwodzie na wojskową modłę (powstało m.in. 12 kompanii i 3 bataliony BCh i 4 kompanie Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa), dowodził bitwą z Niemcami pod Zaborecznem i Różą. Awansowany w 1944 do stopnia majora a później podpułkownika, od września 1944 – komendant Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej w Tomaszowie Lubelskim, wkrótce odwołany wskutek „źle układającej się współpracy z Aleksandrem Żebruniem z Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego”. Szykanowany i zwalniany z pracy, wydalony ze Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, zrehabilitowany w 1956. Zmarł w 1964. Jest pochowany na starym cmentarzu w Tomaszowie Lubelskim.

Życie rodzinne

Ojciec: Jan Bartłomowicz, syn Michała Bartłomowicza i Anny Slepokury
Matka: Maria Piskorska (* 16.05.1869), córka Józefa Piskorskiego i Anny Krawczyk

Był żonaty ze Stanisławą ps. „Ewa” (ur. 21 października 1901 na Łotwie – zm. 20 marca 1978). Żona była działaczką Batalionów Chłopskich, miała wykształcenie średnie. W organizacji od 1942; prowadziła punkt kontaktowy i punkt rozdziału prasy konspiracyjnej; odznaczona SKZzM i KP. Jest pochowana na „starym cmentarzu” w Tomaszowie Lubelskim^[3]. Ze Stanisławą Franciszek miał pięciu synów:

• Władysława, ps. „Zawisza” (ur. 12 maja 1920 w Carycynie, Rosja), wykształcenie średnie, w organizacji BCh od 1942, łącznik obwodu BCh Tomaszów Lubelski z komendą okręgu i podokręgiem IV B, porucznik, po wojnie pracował w PKP. Odznaczony został Krzyżem Partyzanckim i Krzyżem Batalionów Chłopskich^[3].
• Stanisława, ps. "Januszewski" (ur. 26 listopada 1924 w Łachowicach, zm. 24 września 2010 w Tomaszowie Lubelskim) – kapitan Batalionów Chłopskich, po wojnie lekarz.
• Zdzisława – ur. 4 października 1926 w Kryszynie, powiat tomaszowski. Wykształcenie podstawowe (przed wojną; po wojnie wyższe), od 1943 członek BCh, łącznik Komendy Obwodu BCh. Tomaszów Lubelski. Po wojnie ukończył studia prawnicze. Odznaczony Krzyżem Partyzanckim i Krzyżem Batalionów Chłopskich. Zmarł 7 III 1995. Pochowany jest na „starym cmentarzu” w Tomaszowie Lubelskim^[3].
• Czesława
• Mariana

Awanse

• podporucznik – w czasie I wojny światowej
• porucznik – międzywojnie
• major – 1944
• podpułkownik – po wyzwoleniu

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Order Virtuti Militari
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Krzyż Zasługi za Dzielność
• Krzyż Partyzancki.