Loading AI tools
polski malarz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hilary Krzysztofiak (ur. 28 października 1926 w Szopienicach, zm. 30 września 1979 w Falls Church) – polski malarz, grafik i scenograf teatralny.
Hilary Krzysztofiak (1975) | |
Data i miejsce urodzenia |
28 października 1926 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
30 września 1979 |
Dziedzina sztuki |
Malarstwo |
Był synem Jana Krzysztofiaka i Marii z Helwigów (zginęła w 1942 w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu). W czasie II wojny światowej pracował w hucie Uthemann w Szopienicach jako uczeń stolarni modelarskiej, jednocześnie ucząc się w trzyletniej szkole wieczorowej (Abendschule für Bildende Künste), którą ukończył w 1943. Po wojnie wyjechał do Warszawy, gdzie w latach 1945–1946 uczęszczał do Liceum Sztuk Plastycznych. Od stycznia 1946 statystował w Teatrze Polskim w Warszawie w pierwszym po wojnie przedstawieniu Lilii Wenedy Juliusza Słowackiego. W tym samym roku wykonał, dla warszawskiego Teatru Lalek do przedstawienia Doktor Dolittle i jego zwierzęta, swoje pierwsze dekoracje.
We wrześniu 1946 został przyjęty do Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (późniejszej ASP), gdzie studiował m.in. u Kazimierza Nita (projektowanie bryły), Adama Gerżabka (malarstwo architektoniczne, studia z natury), Witolda Millera (malarstwo dekoracyjne i ścienne), Adama Bunscha (technologia) i Marka Włodarskiego (malarstwo, projektowanie koncepcyjne). W czasie studiów był związany ze studenckim Teatrem Akademickim (grał rolę lwa w sztuce G. B. Shawa pt. Androkles i lew). W latach 1950–1951 rozpoczął współpracę z czasopismem „Po prostu”, gdzie opublikował m.in. artykuły, pisane z Lechem Emfazym Stefańskim: Plastyka na nowej drodze (1950 nr 13) i Rozmowy o realizmie w plastyce (1950 nr 3), skrytykowane później na Zjeździe Dyskusyjnego Aktywu Młodzieżowego Szkół Artystycznych przez Fiszela Zawidowicza. Wiosną 1951 porzucił studia na ASP, przerywając pracę nad dyplomem u prof. Marka Włodarskiego (obraz na temat „Waryński na ławie oskarżonych”).
Po odejściu z uczelni wyjechał do Szklarskiej Poręby, gdzie mieszkał przez cztery lata, malując i żyjąc z dorywczych prac nie związanych ze sztuką. W 1953 związał się z Grupą ST-53, której głównym celem było samokształcenie w oparciu o Teorię widzenia Władysława Strzemińskiego. Oprócz Krzysztofiaka członkami grupy byli: Irena Bąk, Zdzisław Biliński, Krystyna Broll, Urszula Broll, Stefan Gajda, Klaudiusz Jędrusik, Maria Obremba, Zdzisław Stanek, Konrad Swinarski, Tadeusz Ślimakowski[1]. Uczestniczył w pierwszej publicznej wystawie Grupy ST-53, która została otwarta 13 maja 1956 w Klubie Pracy Twórczej w Instytucie Śląskim w Stalinogrodzie. W 1955 wrócił do Warszawy, gdzie zamieszkał przy ul. Tarczyńskiej 11 u L. E. Stefańskiego, który prowadził w tym mieszkaniu, wraz z Mironem Białoszewskim, Teatr na Tarczyńskiej. W 1955 (lipiec–wrzesień) wziął udział w legendarnej Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki pod hasłem „Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” zorganizowanej w warszawskim Arsenale. Z trzech proponowanych prac na wystawę przyjęto tylko jedną – Martwą naturę (Szczęka). W końcu 1955 został redaktorem graficznym „Po prostu”. Pracował aż do likwidacji czasopisma w 1957 r. (miał pracownię w pokoju redakcji „Po prostu” na 17. piętrze Pałacu Kultury i Nauki). 27 lipca 1956 w warszawskim Dyskusyjnym Salonie „Po prostu”, została otwarta pierwsza indywidualna wystawa Hilarego. W 1957 wykonał projekt Stacji Męki Pańskiej do kościoła w Nowej Hucie (nie zrealizowany).
Pod koniec 1958 poznał swoją przyszłą żonę, Krystynę Miłotworską (dziennikarkę, późniejszą redaktorkę Radia Wolna Europa). Na początku 1960 został redaktorem graficznym dwutygodnika „Ruch Muzyczny” (był autorem okładek pisma). Zaprojektował scenografię do trzech jednoaktówek przygotowanych przez Krystynę Meissner w ramach jej warsztatu reżyserskiego (premiera 21 czerwca 1961 w warszawskim Teatrze Ateneum). Były to: Escurial Michela de Ghelderode, Samoobsługa Harolda Pintera i Na pełnym morzu Sławomira Mrożka. We wrześniu 1963 uczestniczył w I Międzynarodowym Studium Pleneru Koszalińskiego w Osiekach. Była to pierwsza tego typu impreza zorganizowana w Polsce. W 1964 współpracował z teatrami w Opolu i Białymstoku, przygotowując scenografię do przedstawień reżyserowanych przez Lecha E. Stefańskiego i Krystynę Meissner. W tym czasie powstał cykl szesnastu obrazów zatytułowany Totemy białostockie. W sierpniu 1965, łącznie z 39 artystami z Polski i z zagranicy, uczestniczył w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu. Wykonano tam, przy pomocy pracowników Zakładów Mechanicznych „Zamech”, przestrzenne formy z metalowego tworzywa. Rzeźby ustawiono w mieście w wybranych przez artystów miejscach.
Krzysztofiak po raz pierwszy wyjechał za granicę (do Paryża) latem 1966. Nawiązał wtedy kontakt ze środowiskami emigracyjnymi, m.in. z Instytutem Literackim (paryska „Kultura”) oraz z artystami i pisarzami polskimi: Sławomirem Mrożkiem, jego żoną malarką – Marią Obrembą, Zbigniewem Herbertem i malarzem, Janem Lebensteinem (z którymi się przyjaźnił jeszcze przed wyjazdem z kraju). W czasie pobytu we Francji wystawiał swoje prace w Paryżu (Galerie Desbrières) i Marsylii (Galerie Jouvens). W maju 1968 Krzysztofiak wyjechał do Holandii, aby przygotować wystawę w Galerie De Graaf w Schiedam. Zaprezentował na niej nowe, nieznane wcześniej prace, które zostały przesłane z kraju przez żonę, Krystynę. Artysta przeniósł się do Kolonii, gdzie w grudniu dołączyła do niego żona. W ciągu 1969 artysta wystawiał swoje prace oraz pracował jako scenograf. Stworzył m.in. dekoracje do sztuki Sławomira Mrożka Indyk, której premiera odbyła się 10 maja 1969 w Teatrze w Düsseldorfie. Latem, wraz żoną, która otrzymała stałą pracę w rozgłośni Radia Wolna Europa, przenieśli się do Monachium. Po nadaniu pierwszej audycji prowadzonej przez Krystynę Miłotworską podjęto w Warszawie decyzję o komisyjnym otwarciu i likwidacji pracowni Hilarego na Żoliborzu. Całe wyposażenie oraz wszystkie znajdujące się tam prace artysty (poza trzema olejami na płótnie, odnalezionymi po latach) uległy zniszczeniu, obrazy wyrzucono na śmietnik, a pracami na papierze dekarze palili pod kotłami ze smołą podczas remontu dachu nad kinem „Wisła”.
Wiosną 1971 Krzysztofiak wyjechał w pierwszą podróż do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął starania o przyznanie obywatelstwa amerykańskiego (otrzymał je w 1977, wtedy też zmienił nazwisko na Christopher Hilary). Rok później w South Orange (New Jersey) odbyła się jego pierwsza amerykańska wystawa. Od początku lat 70. XX wieku artysta kontynuował aktywną twórczość artystyczną w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Brał udział w wielu wystawach zbiorowych oraz miał kilkanaście wystaw indywidualnych. W 1976 otrzymał nagrodę Fundacji im. A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. Zmarł nagle w 1979 w Falls Church w Stanach Zjednoczonych w wieku 52 lat.
W PRL cenzura skazała go na nieistnienie. Chcąc przywrócić jego postać dziejom powojennej polskiej sztuki, Muzeum Narodowe w Warszawie, w marcu 1997, zaprezentowało w Galerii Zachęta wystawę retrospektywną twórczości Krzysztofiaka. Retrospektywa ta następnie gościła w Muzeum Śląskim w Katowicach i w Galerii Bunkier Sztuki w Krakowie oraz w Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu.
Prace artysty znajdują się w muzeach i zbiorach prywatnych w Europie i Stanach Zjednoczonych.
Na początku 2009 w Katowicach skwer u zbiegu ul. gen. Józefa Hallera i ul. Obrońców Westerplatte otrzymał imię Hilarego Krzysztofiaka.
11 października 2010 Kazimierz Kutz odsłonił w Szopienicach tablicę pamiątkową na domu, w którym urodził się Krzysztofiak[2] (przy ul. Wiosny Ludów 5[3]).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.