
Język hiszpański
język indoeuropejski z grupy języków romańskich / Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Język hiszpański?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Język hiszpański (hiszp. idioma español, castellano) – język należący do rodziny romańskiej języków indoeuropejskich. Współczesne standardy literackie (z Hiszpanii i Hispanoameryki) wywodzą się ze średniowiecznego języka kastylijskiego. Jeszcze dziś język hiszpański bywa nazywany kastylijskim, dla odróżnienia go od innych języków używanych w Hiszpanii.
Obszar |
Afryka, Ameryka Południowa, Ameryka Północna, Karaiby, Europa, Oceania (Wyspa Wielkanocna) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
500 milionów (jako język ojczysty)[1][2], uczących się 100–150 milionów, ogółem mówiących ponad 650 milionów | ||||||
Pismo/alfabet | |||||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
Status oficjalny | |||||||
język urzędowy | Argentyna, Boliwia, Chile, Dominikana, Ekwador, Gwatemala, Gwinea Równikowa, Hiszpania, Honduras, Kolumbia, Kostaryka, Kuba, Meksyk, Nikaragua, Panama, Paragwaj, Peru, Salwador, Urugwaj, Wenezuela, jeden z języków urzędowych ONZ, Unii Europejskiej, UNESCO, Unii Afrykańskiej, Organizacji Państw Amerykańskich oraz Mercosur
Pozostałe miejsca:
Nowy Meksyk, Stany Zjednoczone (de facto język urzędowy stanu[3], obok de facto angielskiego) | ||||||
Organ regulujący | Stowarzyszenie Akademii Języka Hiszpańskiego | ||||||
UNESCO | 1 bezpieczny↗ | ||||||
Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||||
Kody języka | |||||||
Kod ISO 639-1↗ | es | ||||||
Kod ISO 639-2↗ | spa | ||||||
Kod ISO 639-3↗ | spa | ||||||
IETF | es | ||||||
Glottolog | stan1288 | ||||||
Ethnologue | spa | ||||||
GOST 7.75–97 | исп 230 | ||||||
WALS | spa | ||||||
SIL | SPN | ||||||
Występowanie | |||||||
![]() Rozpowszechnienie języka hiszpańskiego na świecie | |||||||
W Wikipedii | |||||||
| |||||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Język hiszpański jest drugim najpowszechniej używanym językiem na Ziemi[4][5][6][7]. W 2006 roku oceniano, że posługuje się nim jako językiem ojczystym około 650 milionów ludzi na wszystkich kontynentach, szczególnie w Ameryce Południowej, Ameryce Północnej, Europie i zachodniej Afryce. Dalsze 100 milionów używa go jako drugiego języka, natomiast liczba ludzi w ogóle na świecie mówiących tym językiem przekracza półtora miliarda. Język hiszpański należy do grupy języków ekspansywnych (latynizacja Ameryki Północnej). Jest językiem międzynarodowym i urzędowym głównych międzynarodowych organizacji politycznych i gospodarczych, jak Unia Europejska[8], Unia Afrykańska[9], OPA[10], ONZ[11], NAFTA, traktat antarktyczny[12], UNICEF, UNASUR, FIFA, UEFA, Interpol, Europol[13], CARICOM, WHO[14], Światowa Organizacja Handlu[15], Mercosur oraz wielu innych.

jedyny język urzędowy na szczeblu państwowym
jeden z kilku języków urzędowych
Uchwalona 27 grudnia 1978 (znowelizowana 27 sierpnia 1992) Konstytucja Hiszpanii stanowi, że kastylijski jest hiszpańskim urzędowym językiem państwa. Wszyscy Hiszpanie mają obowiązek go znać i prawo nim się posługiwać (art. 3 ust. 1 Konstytucji Hiszpanii). Niemniej pozostałe języki hiszpańskie są również językami urzędowymi w odpowiednich wspólnotach autonomicznych, zgodnie z ich statutami (art. 3 ust. 2 Konstytucji Hiszpanii). Do kategorii owych „pozostałych języków hiszpańskich” zalicza się, występujące w niektórych regionach (autonomiach) Hiszpanii, lokalne rodzime języki:
- aragoński (maño) w Aragonii
- aranejski w Dolinie Aran
- asturyjski (bable) w Asturii
- baskijski (euskara) w Baskonii i Nawarze
- estremadurski w Estremadurze
- galicyjski w Galicji, Eo Navii, El Bierzo i Dolinie Jalamy
- kantabryjski (montañés) w Kantabrii
- kataloński w Katalonii, La Franji i na Balearach
- leoński w Leonie
- portugalski (luzytański) w Olivenzie
- walencki w Walencji i El Carche.