Jerzy Jan Marian Lerski, właśc. Sołtysik, ps. „Jur” (ur. 20 stycznia 1917 we Lwowie, zm. 1992 w San Francisco) – polski prawnik, politolog i historyk, kurier Rządu RP na uchodźstwie, działacz emigracyjny.
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
20 stycznia 1917 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1992 |
| Zawód, zajęcie |
prawnik, politolog |
| Narodowość |
polska |
| Tytuł naukowy |
doktor nauk |
| Alma Mater | |
| Rodzice |
Mieczysław i Zofia z d. Gordziewiczów Adam Sołtysik (ojczym) |
| Odznaczenia | |
  | |
Życiorys
Był synem Mieczysława i Zofii z domu Gordziewiczów, natomiast jego ojczymem został lekarz, mjr dr Adam Sołtysik[1][2]. Przed wojną mieszkał we Lwowie. Był uczniem prywatnej szkoły powszechnej Mieczysława Kistryna (im. Henryka Jordana)[3]. W latach 1932–1935 wraz z Erwinem Axerem uczęszczał do II Państwowego Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie. W latach gimnazjalnych był redaktorem naczelnym czasopisma Żagiew, miesięcznika szkół średnich Małopolski Wschodniej (współpraca z Kazimierzem Żygulskim). Po ukończeniu gimnazjum podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie i w 1939 był na trzecim roku obu kierunków[1]. Był aktywnym członkiem demokratycznych organizacji akademickich (m.in. członek, a następnie prezes Rady Naczelnej Polskiej Młodzieży Społeczno-Demokratycznej, członek Rady Naczelnej Stronnictwa Demokratycznego). Miał wielu przyjaciół Żydów i aktywnie przeciwstawiał się antyżydowskim ekscesom. Jako nieliczny wśród polskich studentów był również znany z proukraińskiego stanowiska[1]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 499. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii[4].
W 1939 posiadał przydział w rezerwie do 9 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej z Traggutowa[1]. Po przybyciu tamże 1 września 1939 mianowany dowódcą plutonu 5. baterii podchorążych Ośrodka Zapasowego Artylerii Przeciwlotniczej Nr 2 i pełnił tę funkcję w okresie kampanii wrześniowej[1]. 11/12 września 1939 ewakuował się[1]. Po najeździe sowieckim na Polskę udał się do Lwowa[1]. Po nastaniu okupacji sowieckiej jesienią 1939 podjął studia na UJK i AHZ[1]. Wobec narastającego terroru NKWD i groźby aresztowania w grudniu 1939 wraz z grupą kolegów przekroczył „zieloną” (strzeżoną przez pograniczne wojska NKWD) granicę polsko-węgierską w Gorganach i poprzez Węgry udał się do Francji, gdzie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych. Po klęsce Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii wraz z wojskiem. Od grudnia 1941 kurier Rządu RP na uchodźstwie, emisariusz Komendy Głównej AK (zaangażowany przez swojego przyjaciela Jana Karskiego). Od grudnia 1944 sekretarz premiera Tomasza Arciszewskiego.
Po wojnie na emigracji: w 1945 w Londynie współzałożyciel polskiego demokratyczno-radykalnego emigracyjnego ugrupowania politycznego Polskiego Ruchu Wolnościowego Niepodległość i Demokracja (NiD) (wraz z m.in. Janem Nowakiem-Jeziorańskim), następnie w USA. Doktoryzował się na Georgetown University. Wykładał historię i nauki polityczne na uniwersytetach w Karaczi (Pakistan), na Uniwersytecie Tokijskim i na Uniwersytet w Cejlonie. Stale związany (jako profesor historii) z University of San Francisco (gdzie przeszedł na emeryturę). W 1971 został mianowany doradcą Departamentu Obrony dla Spraw Międzynarodowego Bezpieczeństwa, Polityki Planowania i Narodowej Rady Bezpieczeństwa[5]. 27 marca 1983 został powołany do Oddziału Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej na terenie Stanów Zjednoczonych[6].
Członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie (od 1960).
Odznaczenia
- Krzyż Walecznych (2 października 1944)[7]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 marca 1983)[8]
- Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[9]
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
