Krystyna Sienkiewicz (aktorka)
polska aktorka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
polska aktorka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krystyna Waleria Sienkiewicz (ur. 14 lutego 1935 w Ostrowi Mazowieckiej, zm. 12 lutego 2017 w Warszawie[1]) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, wykonawczyni piosenki poetyckiej.
Krystyna Sienkiewicz w 2004 r. | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Współmałżonek |
Włodzimierz Rylski (rozwód), |
Lata aktywności |
1955–2017 |
Zespół artystyczny | |
STS w Warszawie (1957–1964 i 1970–1975), Teatr Ateneum w Warszawie (1964–1970), Teatr Syrena w Warszawie (1975–1984) | |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Jej rodzina pochodziła spod Grodna[2]. Była córką Edwarda Sienkiewicza i jego żony Anny z domu Berdowskiej[1][3]. Jej ojciec był działaczem społecznym i urzędnikiem, a matka nauczycielką[4]. Miała starszego brata, Ryszarda[4]. We wczesnym dzieciństwie mieszkała w Wąsewie i Zarębach Kościelnych, a podczas okupacji radzieckiej uciekła z rodziną do Goworowa[5]. Jej rodzice nie przeżyli II wojny światowej – ojciec został zamordowany w 1942 w obozie koncentracyjnym Oranienburg, a matka zmarła w 1944 wskutek choroby (doznała skrętu kiszek)[6][7]. Po zakończeniu wojny wraz z bratem została odnaleziona przez Janinę Pieńkowską, stryjeczną siostrę ich ojca[8]. Zamieszkała z ciotką w Szczytnie, a jej brat został w sierocińcu[9]. Od najmłodszych lat była uzdolniona humanistycznie, już jako czteroletnia dziewczynka potrafiła czytać i pisać[10]. Po ukończeniu gimnazjum w Szczytnie i w Liceum Sztuk Plastycznych w Łodzi podjęła studia na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, na której w 1957 obroniła z wyróżnieniem dyplom z projektowania przestrzennego[11].
Ilustrowała teksty w czasopiśmie dla dzieci „Świerszczyk”[12]. W trakcie studiów na ASP tworzyła scenografię dla Studenckiego Teatru Satyryków (STS)[13]. 1 września 1955 zadebiutowała jako aktorka, zastępując chorą koleżankę (Aleksandrę Gustkiewicz) w roli Ewy w spektaklu Szopa betlejemska wystawianym w STS-ie[14][15]. Zebrała przychylne recenzje, a Krzysztof Teodor Toeplitz określił ją „różowym zjawiskiem STS-u”[16]. Wkrótce na stałe dołączyła do STS-u i przez kolejne lata zagrała m.in. w spektaklach: Bardzo starzy oboje, Dobie i państwu, Dziś straszy, Łotrzyce, Kochany panie Ionesco i Solo na perkusji[17]. Występowała także z Janem Tadeuszem Stanisławskim w satyrycznych programach radiowych: Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy i Ilustrowany Magazyn Autorów, a w latach 1958–1966 pojawiała się w programie Kabaret Starszych Panów[18]. Występowała także w spektaklu objazdowym Agnieszki Osieckiej Tingel-tangel[19].
W 1958 zadebiutowała na dużym ekranie epizodyczną rolą w dramacie Wojciecha Jerzego Hasa Pożegnania (1958)[20]. Była dublerką Guilietty Masiny, odtwórczyni roli Gelsominy w filmie Victora Vicasa Jons und Erdme (1959)[21]. Później zagrała epizody m.in. w Jutro premiera (1962) i Godzina pąsowej róży (1963)[20]. Pierwszą większą rolę zagrała w Smarkuli (1963) Leonarda Buczkowskiego[20]. W 1964 zadebiutowała jako aktorka teatralna rolą Krysi Traktorzystki w spektaklu Niech no tylko zakwitną jabłonie (reż. Jan Biczycki) wystawianym w Teatrze Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie[14][22]. Zagrała także w kolejnych sztukach Ateneum: w Ptaku, Śmierci na gruszy, Zmierzchu, Męczeństwie i śmierci Jean-Paula Marata i Lecie[23]. Kontynuowała również karierę filmową, m.in. grając Jankę, przyjaciółkę Joanny (Kalina Jędrusik), w komedii sensacyjnej Jana Batorego Lekarstwo na miłość (1965) i szeregową Anielę w komedii wojennej Rzeczpospolita babska (1969)[20].
Równolegle z karierą aktorską nagrała kilka piosenek, m.in. „Czy te oczy mogą kłamać?” z Bohdanem Łazuką, „Koteczki, pieseczki” z Mieczysławem Czechowiczem oraz „Żaby, ryby i raki” i „Kokaina”[24].
W 1970 odeszła z Teatru Ateneum, a w kolejnych latach grała w teatrach warszawskich: Rozmaitości (1973), Syrena (1975–1984, 2000, 2004), Komedia (1988, 1994), Scena Prezentacje (1994–1995), Na Woli (1995), Rampa na Targówku (2006–2008) oraz w Teatrze Polskim w Poznaniu (1985)[25]. Zagrała również w kilkunastu spektaklach Teatru Telewizji[26].
W 1971 otrzymała Nagrodę Specjalną Jury na 9. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[27]. W latach 70. przez pewien czas współprowadziła z Andrzejem Zaorskim program Studio Gama. Wyjechała także do Stanów Zjednoczonych, gdzie występowała dla amerykańskiej Polonii; od tamtej pory regularnie występowała za granicą[28]. Była także jedną z gwiazd programów kabaretowych Olgi Lipińskiej, począwszy od cyklu Gallux Show (m.in. w duecie z Barbarą Wrzesińską jako Siostry Sisters) poprzez kolejne edycje programów: Właśnie leci kabarecik (1974–1977) i Kurtyna w górę (1977–1984)[29]. W 1975 poprowadziła 13. KFPP w Opolu[27]. W słuchowisku radiowym Rodzina Poszepszyńskich Jacka Janczarskiego i Macieja Zembatego często odgrywała rolę panny Ingi, sąsiadki tytułowej rodziny. W serialu zadebiutowała rolą Jadwigi Leśniewskiej w Rodzinie Leśniewskich (1978)[30].
Zagrała nauczycielkę Bożkową, matkę tytułowej bohaterki w serialu Rozalka Olaboga (1985). W 1996 odebrała Nagrodę Artystyczną Polskiej Estrady Prometeusz. Grała Anielę Kaczorowska, matkę Jadwigi Graczyk (Joanna Kurowska) w serialu Graczykowie (1999–2000)[31].
Okazjonalnie zajmowała się tworzeniem grafik, stworzyła ilustracje m.in. do książki Wandy Majerówny „Groszek i Natalia” (1975)[32].
Postanowieniem Prezydenta RP z 7 października 2003 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi w działalności na rzecz rozwoju studenckiego ruchu kulturalnego”[33]. W 2007 z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego odebrała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
W 2004 w wyniku krwotoku przedsiatkówkowego obu oczu utraciła 85% wzroku[34], ale mimo to nie przerwała pracy zawodowej. Dzięki terapii prof. Ariadny Gierek-Łapińskiej stan jej wzroku znacznie się poprawił[35]. Od 2007 występowała w śpiewogrze Klimakterium... i już[36]. W 2008 uległa kontuzji, a wskutek złamania prawej ręki zachorowała na zespół Sudecka[37]. Od 2010 grała w spektaklach w reż. Dariusza Taraszkiewicza: Zamknięty świat, Kwartet oraz Harold i Matylda[38].
W październiku 2015 nakładem Wydawnictwa Marginesy ukazała się biografia aktorki pt. „Krystyna Sienkiewicz. Różowe zjawisko” autorstwa Grzegorza Ćwiertniewicza.
W 2014 doznała udaru mózgu[39], a rok później zdiagnozowano u niej czerniaka oka[39]. Zmarła 12 lutego 2017 w jednym z warszawskich szpitali na skutek komplikacji spowodowanych infekcją układu oddechowego[40][41]. Została pochowana 21 lutego w kolumbarium na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (Q kolumb. 7-2-8)[42] i zgodnie z jej wolą, uroczystości miały charakter świecki[43][44].
Jej pierwszym mężem był piosenkarz Włodzimierz Rylski; świadkami na ich ślubie byli Agnieszka Osiecka i Jeremi Przybora[45]. Rozwiodła się z mężem po roku małżeństwa[46]. Następnie wyszła za aktora i asystenta reżysera Andrzeja Przyłubskiego[47], z którym miała adoptowaną córkę Julię i z którym rozwiodła się po 14 latach małżeństwa[48]. Bratankiem aktorki jest lekarz i muzyk Kuba Sienkiewicz[49].
Od 1985 mieszkała przy ul. Płatniczej 35/37 na warszawskich Bielanach[50][51]. W grudniu 1991 otworzyła butik z ręcznie robionymi gadżetami na warszawskim Żoliborzu[52]. Była prezesem fundacji 120-lecia Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami[53].
Filmy fabularne | |||
Rok | Tytuł | Rola | Ocena |
1958 | Pożegnania | prostytutka z papierosem | – |
1959 | Inspekcja pana Anatola | dziewczyna w klubie parodiująca Giuliettę Masinę | – |
1962 | Jutro premiera | ekspedientka w kwiaciarni | – |
1963 | Smarkula | Julka Wronicz, siostra Jurka, koleżanka Krysi | – |
1963 | Godzina pąsowej róży | koleżanka Karola; wnuczka na plaży | – |
1965 | Lekarstwo na miłość | Janka, przyjaciółka Joanny | Filmweb.pl |
1967 | Zwariowana noc | służąca Cesia | Filmweb.pl |
1967 | To jest twój nowy syn | Ala | Filmweb.pl |
1967 | Paryż – Warszawa bez wizy | radiotelegrafistka Zula | – |
1967 | Dziadek do orzechów | Filmweb.pl | |
1969 | Rzeczpospolita babska | szeregowy Aniela | Filmweb.pl |
1971 | Motodrama | Krysia, sekretarka klubu sportowego, narzeczona Jacka | Filmweb.pl |
1971 | Milion za Laurę | członek komisji w telewizji | Filmweb.pl |
1980 | Rodzina Leśniewskich | mama Jadwiga Leśniewska | Filmweb.pl |
2006 | Bezmiar sprawiedliwości | oburzona kobieta w restauracji | – |
Seriale telewizyjne | |||
1964 | Barbara i Jan | robotnica w zakładach im. Róży Luksemburg (odc. 1) | – |
1968 | Klub profesora Tutki | Weronika (odc. 6); „interesująca” aktorka (odc. 7) | – |
1978 | Rodzina Leśniewskich | mama Jadwiga Leśniewska | Filmweb.pl |
1984 | Rozalka Olaboga | nauczycielka Bożkowa, mama Rozalki | Filmweb.pl |
1988 | Mistrz i Małgorzata | pisarka Karaulina, członkini Massolitu | – |
1989 | Paziowie | kucharka Serczykowa | – |
1998 | Z pianką czy bez | babcia klozetowa Tola (odc. 8 i 9) | – |
1999–2000 | Graczykowie | babcia Aniela | Filmweb.pl |
2002 | Na dobre i na złe | pani Regina (odc. 96) | – |
2004 | Daleko od noszy | matka Kidlera (odc. 39) | – |
2005 | Anioł Stróż | ciotka Krystyna (odc. 11) | – |
2006 | Egzamin z życia | kobieta w kawiarni (odc. 46) | – |
2006 | Hela w opałach | Lusia, prababcia dzieci Heleny (odc. 11) | – |
2006 | Ale się kręci | Matylda, ciotka Magdy | Filmweb.pl |
2006 | Bezmiar sprawiedliwości | oburzona kobieta w restauracji (odc. 3) | – |
2007 | Codzienna 2 m. 3 | w roli samej siebie (odc. 47) | – |
2013 | Na dobre i na złe | pani Łucja, pierwsza pacjentka Oli (odc. 518) | – |
2014 | Lekarze | Zofia Grzelak (odc. 52) | – |
Role teatralne | |||
Rok | Tytuł | Rola | Teatr |
1964 | Niech no tylko zakwitną jabłonie | Krysia Traktorzystka | Teatr Ateneum w Warszawie |
1965 | Ptak | Marysia | |
1966 | Śmierć na gruszy | nieznajomy | |
1967 | Zmierzch | Kłasza Zubariewa/Sąsiadka | |
1968 | Lato | Lusia | |
1971 | Sobie i państwu | Ona/Żona | Studencki Teatr Satyryków w Warszawie |
1974 | Łotrzyce | Waleria | Teatr Rozmaitości w Warszawie |
1985 | Wyspy Galapagos | Krysia | Teatr Polski w Poznaniu |
1995 | Nunsense | siostra Mary Amnezja | Teatr na Woli w Warszawie |
2008 | Klimakterium i już | Krycha | Teatr Rampa w Warszawie |
2011 | Zamknięty świat | Lucyna | Teatr Impresaryjny Finestra w Warszawie |
2013 | Harold i Matylda | Matylda | Teatr Komedia w Warszawie |
Książki | ||||
Rok | Tytuł | Data wydania | Wydawnictwo | Ocena |
1988 | Haftowane gałgany | 1988 | Młodzieżowa Agencja Wydawnicza | Lubimyczytac.pl Merlin.pl Gandalf.com.pl Biblionetka.pl |
1997 | ...zgadnij z kim leżę | 1.01.1997 | Instytut Wydawniczy „Świadectwo” | Lubimyczytac.pl |
2013 | Cacko | 5.03.2013 | Prószyński i S-ka | Lubimyczytac.pl Ceneo.pl Empik.com |
2016 | Skrawki | 22.11.2016 | Prószyński i S-ka | Lubimyczytac.pl Gandalf.com.pl |
Albumy | ||||
Rok | Tytuł | Data wydania | Wydawca | Ocena |
2002 | Kiedyś byłam lalką[54] | 1.01.2002 | EMI Music Poland | Empik.com |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.