Lily Tomlin
amerykańska aktorka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
amerykańska aktorka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lily Tomlin, właściwie Mary Jean Tomlin[1][2] (ur. 1 września 1939 w Detroit) – amerykańska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna.
 Lily Tomlin, 2014 | |
| Imię i nazwisko |
Mary Jean Tomlin |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1939 |
| Zawód |
aktorka, komediantka, pisarka, piosenkarka, producentka |
| Współmałżonek |
Jane Wagner |
| Lata aktywności |
od 1965 |
Urodziła się w Detroit, w stanie Michigan jako córka Lillie Mae (z domu Ford; ur. 14 stycznia 1914, zm. 12 lipca 2005), asystentki pielęgniarki, i Guya Tomlina (ur. 3 marca 1913, zm. 24 października 1970), pracownika fabryki[3]. Jej rodzice byli ochrzczeni w Południowej Konwencji Baptystów w Paducah w Kentucky i przeprowadzili się do Michigan w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego[4]. Wychowywała się z młodszym bratem Richardem[5]. Od najmłodszych lat przejawiała talent komediancki a jej idolkami były m.in. Lucille Ball i Imogene Coca. W 1957 ukończyła Cass Technical High School. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczęła studia medyczne na wydziale biologii na Wayne State University. Brała udział w przesłuchaniu do sztuki, co wywołało jej zainteresowanie karierą w teatrze i zmieniła kierunek.
Porzuciła studia na rzecz występów w klubach i kawiarniach jako komik. Zaczęła występować w komediach stand-up w klubach nocnych w Detroit, a później w Nowym Jorku[6]. Uczyła się aktorstwa w Herbert Berghof Studio. W 1965 miał miejsce jej pierwszy występ telewizyjny w talk-show The Merv Griffin Show, a następnie była gospodarzem seriali: CBS The Garry Moore Show (1966–1967) i ABC The Music Scene (1969). Jej kariera nabrała rozmachu dzięki angażowi do NBC Rowan & Martin's Laugh-In (1969–1973), gdzie powierzano jej różnorodne role kobiece, była też jedną z pierwszych komediantek w męskim przebraniu i zdobyła nominację do Złotego Globu dla najlepszej aktorki drugoplanowej w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym[7]. W 1972 zdobyła Grammy za album komediowy This is a Recording.
Regularnie grywała w serialach i filmach. Kreacja piosenkarki gospel z dwojgiem głuchych dzieci w dramacie muzycznym Roberta Altmana Nashville (1975) przyniosła jej nominację do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej[8], Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najbardziej obiecujący debiut aktorski w głównej roli oraz dwie nominacje do Złotego Globu dla najlepszej aktorki drugoplanowej i najbardziej obiecujący debiut aktorski[9]. W programie Saturday Night Live (1976–1977) parodiowała Farrah Fawcett, pięcioletnią Edith Ann i operatorkę telefoniczną Ernestine[10]. Za rolę Margo Sperling w komedii Roberta Bentona Ostatni seans (1977) została uhonorowana Srebrnym Niedźwiedziem na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie[11]. W melodramacie Chwila za chwilą (Moment By Moment, 1978) z Johnem Travoltą zagrała postać zamożnej Trish Rawlings w średnim wieku, cierpiącej na samotność po rozstaniu z mężem. Jako Edwina Cutwater w komedii fantastycznej Carla Reinera Dwoje we mnie (All of Me, 1984) u boku Steve’a Martina była nominowana do Złotego Globu dla najlepszej aktorki w filmie komediowym lub musicalu[12].
W 1977 na Broadwayu, jako pierwsza kobieta, wystąpiła w monodramie Appearing Nitely. 28 marca 1977 trafiła na okładkę tygodnika „Time” nazywana „Nową Amerykańską Królową Komedii”[13]. W 1985 na Broadwayu prezentowała satyryczny monodram autorstwa jej partnerki Jane Wagner The Search for Signs of Intelligent Life in the Universe, za który została nagrodzona Tony Award. W 2009 grała na Broadwayu w monodramie Not Playing with a Full Deck.
Zebrała dobre recenzje za rolę Elle Reid, owdowiałej lesbijki wspierającej finansowo zbierającą na aborcję wnuczkę w komediodramacie Babka (Grandma, 2015) z Samem Elliottem, Marcią Gay Harden i Judy Greer. W 2015 przyjęła rolę Frances „Frankie” Bergstein (z domu Mengela) w serialu Netflixa Grace i Frankie obok Jane Fondy.
Stała się znana ze swojej działalności na rzecz walki z AIDS i ochrony środowiska oraz społeczności LGBT. Razem z Jane Wagner ufundowała centrum kulturalne w Centrum LGBT w Los Angeles i ogród w Centrum Zdrowotnym LGBT w Bostonie. Za swoje wysiłki została odznaczona m.in. Nagrodą Złotego Serca Fundacji Honickman. Była zaangażowana w działalność na rzecz ochrony słoni i współpracuje z poświęconymi temu organizacjami na całym świecie. Odebrała nagrodę Emmy za narrację filmu dokumentalnego HBO W obronie słoni (An Apology to Elephants, 2013).
Jest lesbijką i chociaż Tomlin publicznie przyznała się do homoseksualizmu w wywiadzie dla prasy w 2001, to nigdy tego nie ukrywała[14]. W 1971 związała się z pisarką Jane Wagner[15], z którą zalegalizowała związek 31 grudnia 2013[16][17].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
