Order Danebroga
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
| ||
Awers orderu z czasów Fryderyka IX | ||
Awers gwiazdy orderowej | ||
 Baretka ogólna | ||
| Ustanowiono | 12 października 1671 | |
| Kruszec | złoto (order) srebro (gwiazda) | |
| Wydano | ponad 40 tys. | |
| Powyżej | Order Słonia | |
| Równorzędne | brak | |
| Poniżej | Medal Zasługi | |
Order Danebroga[1] (duń. Dannebrogordenen; Order Flagi Danii) – jeden z najstarszych orderów świata, drugie w precedencji odznaczenie Królestwa Danii (po Orderze Słonia), nadawane za zasługi cywilne i wojskowe.
Historia
Order został ustanowiony 12 października 1671 przez króla Chrystiana V w formie zakonu rycerskiego. Nosi nazwę duńskiej flagi narodowej – Danebroga – (białego krzyża skandynawskiego w czerwonym polu) i przy założeniu jego powoływano się na bitwę pod Revalem (obecnie: Tallinn) w 1219, gdzie walczącym z pogańskimi Estami oddziałom króla duńskiego Waldemara II Zwycięskiego ukazała się na niebie czerwona flaga z białym krzyżem i dodała im sił do zwycięstwa, po czym Waldemar ogłosił ją narodową flagą Danii i stworzył podobno zakon rycerski dla 35 członków noszący jej nazwę. W 1693 Danebrog, nadal zakon rycerski i odznaczenie jednoklasowe, otrzymał nowe statuty (dopuszczono ilość 50 rycerzy), a 28 czerwca 1808 król Fryderyk VI przekształcił go w odznaczenie za zasługi, wprowadzając cztery klasy: Wielkich Komandorów, Kawalerów Wielkiego Krzyża, Komandorów i Kawalerów, oraz związaną z orderem „Odznakę Honorową Człowiek Danebroga” (Dannebrogsmændenes Hæderstegn), przeznaczone wówczas dla osób pochodzenia nieszlacheckiego. W 1842 wyodrębniono klasę Wielkich Komandorów, rezerwując ją jedynie dla głów koronowanych. Nowe statuty z lat 1951–1952 umożliwiły nadawanie Danebroga kobietom i wprowadziły istniejący do dziś nowy podział na klasy:
- Wielki Komandor (S.Kmd. od 1808) – najwyżej siedem osób z rodzin panujących, spokrewnionych z dynastią duńską
- Krzyż Wielki (S.K. od 1808)
- Komandor I Stopnia (K.1 od 1808)
- Komandor (K od 1861/4)
- Kawaler I Stopnia (R.1 od 1808)
- Kawaler (R od 1952)
dodatkowo:
Herby Wielkich Komandorów i Kawalerów Wielkiego Krzyża są umieszczane w kaplicy orderu na zamku Frederiksborg w Hillerød. Wielkim Mistrzem społeczności orderu jest aktualnie panujący monarcha duński. Świętami Danebroga są 28 stycznia, urodziny Fryderyka VI, i 15 kwietnia, urodziny Chrystiana V.
Spis odznaczonych obejmuje dziś około 40 tysięcy osób, lecz dotyczy to tylko nagrodzonych po 1884, gdyż archiwum orderu uległo zniszczeniu podczas pożaru zamku Christiansborg[2].
Insygnia
Insygnia orderu Danebroga to oznaka, gwiazda Wielkich Komandorów, Kawalerów Wielkiego Krzyża i krzyż Komandorów I.stopnia oraz łańcuch Wielkich Komandorów i specjalna oznaka „Ludzi Danebroga”. Oznaka orderu to krzyż łaciński z rozszerzonymi zakończeniami ramion, emaliowany na biało z czerwoną bordiurą i ze złotymi koronami między ramionami, z ukoronowanym monogramem „C 5” pośrodku, z napisem „Gud og Kongen” (Bóg i Król) na awersie, z monogramami „V 2” i „F 6” oraz z datami „1219”, „1671” i „1808” na rewersie. Nad górnym ramieniem krzyża umieszczony jest monogram aktualnie panującego monarchy. Zawieszką jest złota korona królewska. Oznaka Wielkich Komandorów jest nieemaliowana i pokryta brylantami. Order Danebroga noszony jest na białej wstędze z obustronnymi czerwonymi bordiurami. „Odznaka Honorowa” jest nieemaliowana, srebrna, i może być nadawana tylko poddanym duńskim, którzy już są kawalerami Danebroga.
Gwiazda pierwszych dwóch najwyższych klas jest srebrna, ośmiopromienna z nałożoną na nią oznaką orderu. Krzyż na pierś komandorów I. klasy jest zamiast emalii pokryty cyzelowanym srebrem i ma w medalionie środkowym monogram Waldemara II oraz napis „Gud og Kongen”. Łańcuch składa się z trojakich członów: oznak orderu (bez napisów) i złotych ukoronowanych monogramów Waldemara II i Chrystiana V.
Po śmierci odznaczonego insygnia orderu muszą zostać zwrócone do nadawcy[3].
| Baretki Orderu Danebroga | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 Wielki Komandor |
Krzyż Wielki |
 Komandor I stopnia |
 Komandor |
 Kawaler I stopnia |
 Kawaler |
Odznaka Honorowa |
Odznaczeni
Od 1909 roku duńscy ministrowie są automatycznie odznaczani Komandorią Orderu Danebroga[4].
- Wielcy Komandorzy (lista pełna wszystkich odznaczonych)
- 1808 – Fryderyk VI, duński król, fundator orderu[5]
- 1808 – Christian August II, książę Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg, duński generał[5]
- 1813 – Karol Hessen-Kassel, landgraf Hesji-Kassel, duński marszałek polny[5]
- 1817 – Fryderyk Hessen-Kassel, landgraf Hesji-Kassel, duński marszałek polny[5]
- 1828 – Chrystian, duński książę[5]
- 1840 – Maria Zofia Hessen-Kassel, duńska królowa[5]
- 1841 – Fryderyk, duński następca tronu[5]
- 1854 – Fryderyk Ferdynand, duński dziedziczny książę[5]
- 1860 – Karol XV, szwedzki król[5]
- 1860 – Wilhelm Heski, landgraf Hesji-Kassel[5]
- 1863 – Chrystian IX, duński król[5]
- 1865 – Karolina Amelia Oldenburg, królowa duńska[5]
- 1869 – Fryderyk, duński następca tronu[5]
- 1871 – Jerzy I, grecki król[5]
- 1883 – Luiza Hessen-Kassel, królowa duńska[5]
- 1891 – Aleksander III, rosyjski cesarz[5]
- 1894 – Mikołaj II, rosyjski cesarz[5]
- 1900 – Waldemar, duński książę[5]
- 1901 – Edward VII, brytyjski król[5]
- 1912 – Chrystian X, duński król[5]
- 1912 – Haakon VII, norweski król[5]
- 1913 – Konstantyn I, grecki król[5]
- 1913 – Jerzy V, król brytyjski[5]
- 1920 – Jerzy, grecki i duński książę[5]
- 1936 – Fryderyk, duński książę[6]
- 1937 – Kanut, duński książę[6]
- 1945 – Gustaw V, szwedzki król[6]
- 1947 – Axel, duński książę[6]
- 1948 – Aleksandra, duńska królowa[6]
- 1951 – Jerzy VI, brytyjski król[6]
- 1952 – Gustaw VI Adolf, szwedzki król[6]
- 1958 – Olaf V, norweski król[6]
- 1959 – Ingrid, duńska królowa[6]
- 1963 – Paweł I, grecki król[6]
- 1964 – Konstantyn II, grecki król[6]
- 1968 – Viggo, duński książę[6]
- 1972 – Małgorzata II, duńska królowa[6]
- 1973 – Henryk, książę małżonek duńskiej królowej[6]
- 1975 – Karol XVI Gustaw, szwedzki król[6]
- 1991 – Harald V, norweski król[6]
- 1993 – Benedykta, duńska księżna[6]
- 2004 – Fryderyk, duński następca tronu[6]
- 2004 – Joachim, duński książę[6]
- Krzyż Wielki z Gwiazdą z Brylantami (lista pełna żyjących odznaczonych)[7]
- 1989 – Karl Christian Greve Trampe, szambelan, hrabia
- 2003 – Jan Søren Haslund-Christensen, szambelan, marszałek dworu, generał major
- 2007 – Niels Eilschou Holm, szambelan, sekretarz gabinetu i kapituły orderów
- Krzyż Wielki (lista pełna żyjących odznaczonych obywateli Danii)[7]
- 1988 – Halfdan Theodor Maher, dyrektor generalny
- 1989 – Eigil Jørgensen, ambasador
- 1990 – Poul Holmskov Schlüter, premier
- 1994 – Jørgen Lyng, generał, szef sił zbrojnych
- 1994 – Otto Erling Møller, ambasador
- 1994 – Niels Erling Nygaard Ersbøll, sekretarz generalny, ambasador
- 1995 – Kjeld Georg Hiligsøe, generał porucznik
- 1997 – Poul Johan Svanholm, dyrektor administracji
- 1999 – Ivar Birckner Boye, szef policji
- 2000 – Svend Aage Kundby Nielsen, szef dworu królowej Ingrid, szambelan
- 2001 – Christian Hvidt, generał, szef sił zbrojnych
- 2001 – Ole Larsen Kandborg, generał porucznik
- 2001 – Jacques Hermann, prezydent sądu najwyższego
- 2002 – Uffe Ellemann-Jensen, minister spraw zagranicznych
- 2005 – Torben Melchior, prezydent sądu najwyższego
- 2005 – Bodil Nyboe Andersen, dyrektor banku narodowego
- 2006 – Per Thornit, szef dworu następcy tronu, szambelan
- 2007 – Hans Jesper Helsø, generał, szef sił zbrojnych
- 2007 – Anders Troldborg, minister obrony
- 2009 – Ulrik Andreas Federspiel, ambasador
- 2009 – Anders Fogh Rasmussen, premier
- 2011 – Knud Bartel, generał, szef sił zbrojnych
- 2012 – Henning Fode, szambelan, sekretarz dworu i kapituły orderów
- 2012 – Ove Ullerup-Petersen, marszałek dworu, szambelan, ambasador
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
