Loading AI tools
polski socjolog i polityk, profesor i wicepremier w rządach Mateusza Morawieckiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ⓘPiotr Tadeusz Gliński (ur. 20 kwietnia 1954 w Warszawie) – polski socjolog, polityk i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych.
Pełne imię i nazwisko |
Piotr Tadeusz Gliński |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
20 kwietnia 1954 |
Wiceprezes Rady Ministrów | |
Okres |
od 16 listopada 2015 |
Przynależność polityczna | |
Minister kultury i dziedzictwa narodowego | |
Okres |
od 26 października 2021 |
Przynależność polityczna |
Prawo i Sprawiedliwość |
Następca | |
Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu | |
Okres |
od 6 października 2020 |
Przynależność polityczna |
Prawo i Sprawiedliwość |
Minister kultury i dziedzictwa narodowego | |
Okres |
od 16 listopada 2015 |
Przynależność polityczna |
Prawo i Sprawiedliwość |
Poprzednik | |
Odznaczenia | |
Profesor zwyczajny Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetu w Białymstoku, w latach 2005–2011 przewodniczący Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Poseł na Sejm VIII, IX i X kadencji (od 2015), w latach 2015–2023 wiceprezes Rady Ministrów, w latach 2015–2020 oraz 2021–2023 minister kultury i dziedzictwa narodowego, w latach 2020–2021 minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, w latach 2017–2023 przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego.
W 1973 ukończył XXXV Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa w Warszawie. Był instruktorem Związku Harcerstwa Polskiego[1].
Studiował w Instytucie Nauk Ekonomicznych oraz w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując w 1978 magisterium w zakresie ekonomii. Odbył następnie studia doktoranckie w Zakładzie Badań nad Stylami Życia Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
W 1984 na podstawie pracy Ekonomiczne uwarunkowania stylu życia. Rodziny miejskie w Polsce w latach siedemdziesiątych napisanej pod kierunkiem Andrzeja Sicińskiego uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych.
Habilitował się również w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w 1997 na podstawie rozprawy zatytułowanej Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian. 24 kwietnia 2008 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych[2].
Zawodowo od końca lat 70. związany z Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, w którym obejmował kolejne stanowiska do profesora zwyczajnego włącznie. Od 1997 do 2005 kierował Zakładem Społeczeństwa Obywatelskiego. Został też profesorem zwyczajnym w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku i kierownikiem Zakładu Socjologii na tej uczelni. Wielokrotnie przebywał na stażach zagranicznych, prowadził wykłady na uczelniach europejskich. W pracy naukowej specjalizuje się w badaniu ruchów społecznych, socjologii kultury i społeczeństwa obywatelskiego, a także w kwestiach społecznych aspektów ochrony środowiska. Uczestniczył w pracach Komitetu Badań i Prognoz Polska 2000 oraz Komitetu Człowiek i Środowisko. Był konsultantem instytucji krajowych i międzynarodowych, w tym polskich ministerstw i Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju.
W 1986 współorganizował sekcję prognozowania społecznego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. W latach 1995–1997 był skarbnikiem PTS, pełnił funkcję wiceprzewodniczącego tej organizacji, a w latach 2005–2011 zajmował stanowisko jej przewodniczącego.
Członek Komitetu Socjologii PAN, był przewodniczącym Komitetu Narodowego PAN do spraw Współpracy z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Socjologicznym (ISA).
W 1989 został członkiem Społecznego Instytutu Ekologicznego, którym kierował w latach 1997–2003, był członkiem założycielem Towarzystwa na rzecz utworzenia Mazurskiego Parku Narodowego[3]. Został także członkiem Collegium Invisibile[4].
Od 1976 angażował się w działalność opozycji demokratycznej. Był związany m.in. ze Studenckim Komitetem Solidarności[1]. W latach 80. był członkiem zespołu interwencji i mediacji NSZZ „Solidarność” regionu Mazowsze[5]. Po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizował strajk pracowników PAN[1]. W grudniu 1981 został zatrzymany za udział w akcji protestacyjnej, za co ukarano go grzywną[6]. Współpracował z podziemnymi strukturami „Solidarności”[1]. Z powodów politycznych cenzura uniemożliwiła wydanie jego pracy doktorskiej[7][8]. W latach 80. został również na kilka lat pozbawiony możliwości wykonywania pracy naukowej[9]. Pracował wówczas m.in. jako robotnik wysokościowy w spółdzielni pracy „Alpinex”[1].
W drugiej połowie lat 90. działał w Wyborczej Koalicji Liderów Ekologicznych, z jej ramienia kandydował bez powodzenia w wyborach parlamentarnych w 1997 z listy Unii Wolności[10]. Był członkiem tej partii od 1998 do 2000[11]. Działał także w różnych innych organizacjach pozarządowych, m.in. Stowarzyszeniu Wolnego Słowa, Stowarzyszeniu Klon/Jawor i Akademii Rozwoju Filantropii[1].
W 2003 brał udział w tworzeniu partii Zieloni 2004[12], do której jednak ostatecznie nie przystąpił z powodu różnic programowych[1].
W 2010 prezydent RP Lech Kaczyński powołał go na członka Narodowej Rady Rozwoju[13]. Został członkiem Zespołu Koordynacyjnego tego gremium[14].
Przed wyborami prezydenckimi w 2010 wszedł w skład społecznego komitetu poparcia kandydatury Jarosława Kaczyńskiego[15]. Zaangażował się następnie w działalność założonego przez członków tego gremium Stowarzyszenia Polska Jest Najważniejsza[16]. 1 października 2012 Prawo i Sprawiedliwość zapowiedziało zgłoszenie kandydatury Piotra Glińskiego na premiera wraz z wnioskiem o konstruktywne wotum nieufności wobec rządu Donalda Tuska[17]. Do złożenia takiego wniosku doszło 11 lutego 2013[18]. Sejm 8 marca 2013 odrzucił wniosek PiS[19]. Piotr Gliński kontynuował współpracę z tą partią, 15 lutego 2014 stanął na czele nowo powołanej rady programowej PiS[20].
26 czerwca 2014 PiS złożyło kolejny wniosek o konstruktywne wotum nieufności wobec rządu Donalda Tuska, ponownie wskazując Piotra Glińskiego jako kandydata na premiera[21]. Sejm odrzucił ten wniosek 11 lipca 2014[22]. Około rok później Piotr Gliński został członkiem PiS[23]. We wrześniu 2016 wszedł w skład komitetu politycznego tej partii[24].
Był członkiem komitetu naukowego II i III Konferencji Smoleńskiej z lat 2013–2014 zajmującej się katastrofą samolotu Tu-154 w Smoleńsku z 10 kwietnia 2010[25][26]. Zasiadł również w radzie Fundacji Reduta Dobrego Imienia – Polska Liga przeciw Zniesławieniom[27].
W wyborach parlamentarnych w 2015 kandydował do Sejmu w okręgu łódzkim z pierwszego miejsca na liście PiS. Uzyskał mandat posła VIII kadencji, otrzymując 41 697 głosów[28].
16 listopada 2015 objął urzędy wicepremiera oraz ministra kultury i dziedzictwa narodowego w rządzie Beaty Szydło[29]. Kierując resortem kultury i dziedzictwa narodowego, powołał kilkadziesiąt nowych instytucji kultury (m.in. Instytut Solidarności i Męstwa, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Instytut Dziedzictwa Solidarności, Muzeum Pamięć i Tożsamość im. św. Jana Pawła II w Toruniu (wspólnie z Fundacją „Lux Veritatis”), Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, Muzeum – Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”, Instytut Literatury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Polską Operę Królewską), a także podjął decyzję o współprowadzeniu kilkunastu instytucji wspólnie z władzami samorządowymi (m.in. Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce, Panteonu Górnośląskiego, Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”)[30][31]. Wzbudził kontrowersje, doprowadzając do odwołania przed upływem kadencji szeregu dyrektorów instytucji podlegających MKiDN, którzy objęli stanowiska za rządów koalicji PO-PSL, m.in. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku Pawła Machcewicza, dyrektora Instytutu Adama Mickiewicza Pawła Potoroczyna czy dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Magdaleny Sroki. Część zwolnionych dyrektorów zarzucała Piotrowi Glińskiemu złamanie prawa i wystąpiła na drogę sądową[32][33]. Odmówił także powołania na kolejną kadencję dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich Polin Dariusza Stoli, który wygrał konkurs na to stanowisko, zarzucając mu upolitycznienie placówki[34]. Decyzja ta wywołała krytykę m.in. środowisk żydowskich w kraju i za granicą, a kilka tysięcy osób podpisało petycję domagającą się nominacji Dariusza Stoli[35]. W grudniu 2016 podpisał z Fundacją Książąt Czartoryskich umowę o przejęciu przez Skarb Państwa zbiorów Czartoryskich (m.in. Damy z gronostajem Leonarda da Vinci i Krajobrazu z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta) wraz z nieruchomościami w Krakowie[36] oraz Zamku w Gołuchowie[37].
8 listopada 2017 został powołany przez prezydenta Andrzeja Dudę na stanowisko przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego[38][39]. W trakcie sprawowania tego urzędu doprowadził m.in. do powołania Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego[40] oraz Rady Dialogu z Młodym Pokoleniem[41]. 11 grudnia 2017 ponownie objął urzędy wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego w nowo utworzonym rządzie Mateusza Morawieckiego[42][43]. 24 czerwca 2019 został przewodniczącym Komitetu Społecznego Rady Ministrów[44]. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku uzyskał ponownie mandat poselski, otrzymując 43 626 głosów[45].
W grudniu 2018 Rada Naukowa jego macierzystego Instytutu Filozofii i Socjologii PAN przyjęła oświadczenie, w którym wyraziła zaniepokojenie jego działaniami, sprawiającymi wrażenie podporządkowania sfery kultury jednolitej opcji ideowej i naruszającymi przyjęte zasady funkcjonowania instytucji publicznych. Rada skrytykowała m.in. arbitralne decyzje dotyczące zmian kadrowych oraz ton wypowiedzi, nielicujące w jej ocenie z godnością urzędnika państwowego[46].
15 listopada 2019 Piotr Gliński został powołany na tożsame funkcje rządowe, wchodząc w skład utworzonego wówczas drugiego rządu dotychczasowego premiera[47]. 6 października 2020 w ramach rekonstrukcji gabinetu przeszedł na stanowisko ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, przejmując dodatkowe obowiązki z resortu sportu kierowanego dotąd przez Danutę Dmowską-Andrzejuk. Pozostał jednocześnie na pozostałych stanowiskach w rządzie[48]. 26 października 2021, po zmianach w strukturze ministerstw, powrócił na urząd ministra kultury i dziedzictwa narodowego, zachowując przy tym pozostałe funkcje rządowe[49].
Funkcję wiceprezesa Rady Ministrów pełnił do 21 czerwca 2023[50]; ustąpił razem z innymi wicepremierami w związku z ponownym wejściem Jarosława Kaczyńskiego do rządu[51][52]. W wyborach w tym samym roku był liderem listy PiS w okręgu warszawskim[53]. Został wybrany do Sejmu X kadencji, zdobywając 135 339 głosów[54] (co stanowiło drugi wynik spośród wszystkich kandydatów PiS do Sejmu w tych wyborach). 27 listopada 2023 zakończył pełnienie funkcji ministra oraz przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego, odchodząc z administracji rządowej.
Jest praprawnukiem Józefa Glińskiego, powstańca styczniowego, który zmarł w wyniku ran odniesionych w bitwie pod Budą Zaborowską[55][56]. Jego rodzicami byli architekt Tadeusz Gliński oraz Marta Alicja Glińska, sanitariuszka w batalionie „Zośka” Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego[57][58]. Jest żonaty z Renatą Koźlicką-Glińską, która objęła stanowisko dyrektora programowego Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności[59]. Ma córkę i syna[60]. Jest bratem reżysera Roberta Glińskiego[61].
W młodości trenował judo[5], zajął się startami w maratonach i krótszych biegach[62], a także biegami narciarskimi[5]. Pracował jako kaskader, m.in. przy realizacji serialu Polskie drogi i filmu Przepraszam, czy tu biją?[63].
W 2011, za wybitne zasługi w działalności na rzecz budowania społeczeństwa obywatelskiego, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej, prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[64][65].
W 2009 otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej[1]. W 2022 uhonorowany Orderem Księcia Jarosława Mądrego V klasy[66]. W 2023 otrzymał Odznakę „Honoris Gratia”[67].
W 1996 wyróżniony Nagrodą im. Stanisława Ossowskiego[68]. W grudniu 2018 został ogłoszony laureatem nagrody „Człowiek Wolności 2018” tygodnika „Sieci”[69]. W maju 2019 otrzymał tytuł honorowego obywatela Wiślicy[70].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.