Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Wybory parlamentarne w Polsce w 2023 roku
wybory parlamentarne w Polsce Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Wybory parlamentarne w Polsce w 2023 roku – proces wyborczy, mający na celu wyłonienie nowych członków parlamentu Rzeczpospolitej Polskiej w liczbie 460 posłów oraz 100 senatorów, na drodze ogólnopolskiego głosowania, zarządzonego na 15 października przez prezydenta Andrzeja Dudę, podpisanego 8 sierpnia tegoż roku[1].



Frekwencja w wyborach wyniosła 74,38%[2], ustanawiając rekord największej frekwencji wyborczej w całej historii III Rzeczypospolitej. Dotychczasowy rekord frekwencji wynosił 68,23%[3] i miał miejsce w drugiej turze wyborów prezydenckich w 1995. Razem z wyborami do parlamentu odbyło się także referendum ogólnokrajowe[4], jednak w wyniku niewystarczającej frekwencji wynik tego głosowania nie był wiążący.
Remove ads
Kalendarz wyborczy
Podsumowanie
Perspektywa





Najwcześniejszy możliwy termin przeprowadzenia ogólnopolskiego głosowania w 2023 roku przypadał na dzień 15 października, zaś najpóźniejszą datą możliwą do wyboru był dzień 11 listopada. W oparciu o interpretację artykułu 194. Kodeksu wyborczego[5], prezydent dokonał wyboru najwcześniejszego z możliwych terminów. Kalendarz wyborczy, ustanowiony przez prezydenta RP[6], wyglądał następująco:
- do 28 sierpnia
- złożenie zawiadomień o utworzeniu komitetów wyborczych
- powołanie okręgowych komisji wyborczych
- od 1 września do 12 października
- Składanie przez wyborców wniosków o:
- wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów,
- zmianę miejsca głosowania.
- składanie przez żołnierzy pełniących zasadniczą służbę wojskową albo odbywających ćwiczenia wojskowe, a także ratowników odbywających zasadniczą służbę w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania oraz policjantów z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym wniosków o zmianę miejsca głosowania
- Składanie przez wyborców wniosków o:
- do 6 września
- zgłoszenie list kandydatów na posłów i kandydatur na senatorów
- do 11 września
- utworzenie obwodów głosowania w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz oddziałach zewnętrznych takich zakładów i aresztów, domach studenckich i zespołach tych domów, a także ustalenie ich granic, siedzib i numerów.
- do 15 września
- podanie do publicznej wiadomości informacji o numerach i granicach obwodów głosowania oraz o siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w tym o lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, a także o możliwości głosowania korespondencyjnego i głosowania przez pełnomocnika,
- zgłaszanie przez kapitanów statków wniosków o utworzenie obwodów głosowania na polskich statkach morskich,
- zgłaszanie kandydatów na członków komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych
- do 25 września
- powołanie obwodowych komisji wyborczych,
- podanie do publicznej wiadomości informacji o numerach i granicach obwodów głosowania utworzonych za granicą oraz o siedzibach obwodowych komisji wyborczych,
- od 30 września do 13 października
- nieodpłatne rozpowszechnianie w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych audycji wyborczych przygotowanych przez komitety wyborcze
- do 2 października
- zgłaszanie zamiaru głosowania korespondencyjnego przez wyborców niepełnosprawnych, w tym za pomocą nakładek na karty do głosowania sporządzanych w alfabecie Braille’a, oraz przez wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat,
- zgłaszanie zamiaru skorzystania z prawa do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego lub bezpłatnego transportu powrotnego przez wyborców niepełnosprawnych oraz przez wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat, w gminie, w której w dniu wyborów nie funkcjonuje gminny przewóz pasażerów,
- do 5 października
- podanie przez okręgowe komisje wyborcze, w formie obwieszczenia, informacji o zarejestrowanych kandydatach na posłów oraz zarejestrowanych kandydatach na senatorów,
- podanie do publicznej wiadomości w gminach wiejskich lub miejsko-wiejskich bezpłatnego gminnego przewozu pasażerskiego w dniu wyborów, o którym mowa w art. 37f § 1 Kodeksu wyborczego
- do 6 października
- składanie wniosków o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania przez wyborców niepełnosprawnych oraz przez wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat
- do 10 października
- składanie przez komitety wyborcze wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych oświadczeń do Państwowej Komisji Wyborczej o korzystaniu ich list kandydatów na posłów ze zwolnienia z warunku określonego w art. 196 § 1 Kodeksu wyborczego, tj. obowiązku przekroczeniu progu wyborczego.
- składanie przez wyborców przebywających za granicą wniosków o ujęcie ich w spisie wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą,
- składanie przez wyborców przebywających na polskich statkach morskich wniosków o ujęcie ich w spisach wyborców w obwodach głosowania utworzonych na tych statkach
- do 12 października
- poinformowanie wyborców niepełnosprawnych oraz wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat, którzy zgłosili zamiar skorzystania z prawa do transportu do lokalu wyborczego, o godzinie transportu w dniu głosowania
- 13 października (godz. 24:00) – zakończenie kampanii wyborczej i rozpoczęcie ciszy wyborczej, która potrwa do zakończenia głosowania we wszystkich obwodach w Polsce
- 14 października – przekazanie przewodniczącym obwodowych komisji wyborczych spisów wyborców
- 15 października 2023 – głosowanie w godz. 7:00–21:00
Remove ads
Sytuacja na scenie politycznej przed wyborami
Podsumowanie
Perspektywa
Do ogłoszenia wyborów doszło podczas trwających od 2015 koalicyjnych rządów tzw. Zjednoczonej Prawicy. Swój start zapowiedziały wszystkie największe siły polityczne reprezentowane w Sejmie IX kadencji, od pewnego czasu nie będące tylko partiami politycznymi, ale ruchami koalicyjnymi, skupiającymi wokół siebie ponad 20 większych i mniejszych ugrupowań. Główne ruchy polityczne, które podjęły walkę w wyborach to:
- Zjednoczona Prawica, będąca dotychczasową koalicją rządową Prawa i Sprawiedliwości, Suwerennej Polski oraz Partii Republikańskiej (także stowarzyszeń OdNowa RP i Polskie Sprawy), przy wsparciu ugrupowania Kukiz’15[7],
- Koalicja Obywatelska[8], w ramach której współpracę kontynuowały Platforma Obywatelska RP, Nowoczesna, Inicjatywa Polska oraz Zieloni, do których w trakcie kampanii dołączyła Agrounia[9] (partia RS Agrounia Tak nie była jednak formalnym członkiem komitetu koalicyjnego),
- Lewica[10], stanowiąca koalicję Nowej Lewicy, Lewicy Razem, Polskiej Partii Socjalistycznej, Unii Pracy i Socjaldemokracji Polskiej, związana była z nią też Wolność i Równość,
- Trzecia Droga[11], będąca koalicją Polskiego Stronnictwa Ludowego (stanowiącego trzon Koalicji Polskiej z udziałem także Centrum dla Polski, Unii Europejskich Demokratów oraz m.in. stowarzyszenia Młoda Polska) i Polski 2050,
- Konfederacja Wolność i Niepodległość[12], w ramach której startowały Nowa Nadzieja, Ruch Narodowy oraz Konfederacja Korony Polskiej (we współpracy z KKP także Ruch Prawdziwa Europa).
W wyborach do Senatu Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga i Lewica nawiązały współpracę w ramach tzw. paktu senackiego[13].
Remove ads
Rejestracja komitetów wyborczych
W przewidzianym terminie zgłaszania komitetów wyborczych zawnioskowano o rejestrację 94 komitetów, spośród których zarejestrowano 85, na które składały się 2 komitety koalicyjne, 40 partii politycznych oraz 43 komitety wyborcze wyborców.
Do obu izb parlamentu startowało 46 komitetów, trzy tylko do Sejmu, a pozostałe 36 wybierano tylko do Senatu[14]. Siedem z nich, tj. PiS, KO, NL, TD, Konfederacja, Bezpartyjni Samorządowcy oraz Polska Jest Jedna, uzyskały prawo ogólnopolskiej rejestracji kandydatów we wszystkich okręgach wyborczych.
Wynik wyborów
Podsumowanie
Perspektywa
W wyniku głosowania pięć komitetów wyborczych uzyskało mandaty poselskie. Zwycięski komitet wyborczy Prawo i Sprawiedliwość zdobył 35,38% głosów. Tym samym ta partia, jako pierwsza od 1989 roku, wygrała wybory parlamentarne po raz trzeci z rzędu – jednak w przeciwieństwie do wyborów w 2015 i 2019, jej komitet nie uzyskał większości mandatów, potrzebnych do utworzenia rządu. Do Sejmu dostały się także: Koalicja Obywatelska (30,70%), Trzecia Droga PSL-PL2050 (14,40%), Nowa Lewica (8,61%) oraz Konfederacja WiN (7,16%)[15][16].
27 listopada 2023, w wyniku wyborów, powstał trzeci rząd premiera Mateusza Morawieckiego[17], który 11 grudnia 2023 nie uzyskał wotum zaufania w Sejmie (190 głosów za, 266 przeciw)[18]. W tym samym dniu KO, TD i Lewica zgłosiły Donalda Tuska (przewodniczącego PO) na stanowisko premiera[19], a Sejm wybrał go na ten urząd (większością 248 głosów „za” przy 201 głosach „przeciw”)[20][21]. 12 grudnia przedstawił listę kandydatów do swojego gabinetu[22], a także wygłosił exposé[23]. Tegoż dnia Sejm na jego wniosek dokonał wyboru nowej Rady Ministrów[24] („za” zagłosowało 248 posłów, „przeciw” oddano 201 głosów)[25], a dzień później zaprzysiężony został trzeci rząd Donalda Tuska[26].
Remove ads
Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu
Podsumowanie
Perspektywa
Inne partie startujące z list danych komitetów:
- BS: Odpowiedzialność, Dobry Ruch (częściowo), Porozumienie (częściowo), po 1 członku: Bezpartyjni, Wspólnie dla Zdrowia, IV Rzeczpospolita, Platforma Obywatelska, Federacja dla Rzeczypospolitej, PSL, Społeczny Interes (jednocześnie Stabilna Polska).
- TD: Centrum dla Polski, Unia Europejskich Demokratów, po 1 członku: Porozumienie, Wolnościowcy.
- PiS: Suwerenna Polska, Partia Republikańska, Kukiz15 (w tym 1 członek Federacji dla Rzeczypospolitej).
- Konfederacja WiN: Nowa Nadzieja, Ruch Narodowy, Konfederacja Korony Polskiej, Ruch Prawdziwa Europa, po 1 członku: Prawica Rzeczypospolitej, Samoobrona, Porozumienie, Unia Polityki Realnej, Wolnościowcy.
- KO: Ruch Społeczny Agrounia TAK, 1 członek Dobrego Ruchu.
- PJJ: Po 1 członku – Partia Republikańska, PSL.
- Z ramienia NK wystartowali także członkowie Frontu i 1 członek Samoobrony Rzeczpospolitej Polskiej.
- Jako komitet mniejszości narodowej zwolniony z obowiązku przekraczania progu wyborczego. Z jego list wystartowali członkowie partii Regionalna. Mniejszość z Większością.
W 17 okręgach listy do Sejmu zarejestrował komitet partii Polska Liberalna Strajk Przedsiębiorców, jednak dwa dni przed głosowaniem wycofał się ze startu[27].
- W tym partie: Polska Partia Piratów, Wolnościowcy.
Remove ads
Obwody głosowania
Listy wyborcze w poszczególnych okręgach oraz ich liderzy
Podsumowanie
Perspektywa
Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW[28].
Remove ads
Lista kandydatów do Senatu
Podsumowanie
Perspektywa
Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW[28].
Remove ads
Debaty przedwyborcze
Głosowanie, frekwencja i wyniki wyborów
Podsumowanie
Perspektywa
Wyniki wyborów do Sejmu RP

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą koalicję rządzącą w kolejności: ugrupowania rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):
↓ | |||||
157 | 65 | 26 | 194 | 18 | |
KO | TD | NL | PiS | Konf. |
KO | TD | NL | PiS | Konf. |

Wyniki głosowania w skali okręgów
Wszystkie dane wyrażono w procentach
- Wyniki głosowania
- Zwycięzcy w okręgach wyborczych
- Zwycięzcy w okręgach wyborczych przy łącznym zliczeniu wyników komitetów opozycji (KO, TD i NL).
- Zwycięzcy w powiatach
- Zwycięzcy w gminach
- Wyniki głosowania na poszczególne partie w okręgach
- Poparcie Prawa i Sprawiedliwości
- Poparcie Koalicji Obywatelskiej
- Poparcie Trzeciej Drogi
- Poparcie Nowej Lewicy
- Poparcie Konfederacji Wolność i Niepodległość
Podział mandatów w skali okręgów

Wyniki wyborów do Senatu RP

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą koalicję rządzącą w kolejności: ugrupowania rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):
↓ | |||||
41 | 11 | 9 | 5 | 34 | |
KO | TD | NL | KWW | PiS |
KO | TD | NL | PiS | Konf. | BS |
Frekwencja
Do wzięcia udziału w głosowaniu uprawnionych było 29 532 595 osób. Frekwencja do godz. 12:00 wyniosła 22,59%, do godz. 17:00 – 57,54%, a ostateczna 74,38%[40]. Najwyższą frekwencję odnotowano w województwie mazowieckim (79,27%), a najniższą w województwie opolskim (66,55%). Najniższą frekwencję odnotowano w gminie Bolesław (50,84%), a najwyższą w gminie Klwów (90,57%).
Remove ads
Ważność wyborów
11 stycznia 2024 Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego (nieuznawana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej[41] oraz przez trzy inne izby Sądu Najwyższego[42]) uchwałą uznała wybory za ważne[43].
Sondaże
Uwagi
- W porównaniu z wynikiem Polskiego Stronnictwa Ludowego z wyborów w 2019.
- W porównaniu z mandatami Polskiego Stronnictwa Ludowego zdobytymi w wyborach w 2019.
- W porównaniu z wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej z wyborów w 2019.
- W porównaniu z mandatami Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdobytymi w wyborach 2019.
- W porównaniu z wynikiem KWW Koalicja Bezpartyjni i Samorządowcy z wyborów w 2019.
- W porównaniu z wynikiem Polskiego Stronnictwa Ludowego z wyborów w 2019.
- W porównaniu z mandatami Polskiego Stronnictwa Ludowego zdobytymi w wyborach w 2019.
- W porównaniu z wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej z wyborów w 2019.
- W porównaniu z mandatami Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdobytymi w wyborach 2019.
- W porównaniu z wynikiem KWW Koalicja Bezpartyjni i Samorządowcy z wyborów w 2019.
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads