Loading AI tools
rodzaj dźwięku spółgłoskowego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Spółgłoska szczelinowa z retrofleksją bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [ʂ].
Numer IPA | 136 | |||
---|---|---|---|---|
ʂ | ||||
Jednostka znakowa |
ʂ | |||
Unikod |
U+0282 | |||
UTF-8 (hex) |
ca 82 | |||
Inne systemy | ||||
X-SAMPA | s` | |||
Kirshenbaum | s. | |||
IPA Braille↗ | ⠲⠎ | |||
Przykład | ||||
informacje • pomoc | ||||
| ||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʂ]:
Można wyróżnić zasadniczo dwa typy retrofleksji:
Najnowsze badania artykulograficzne[1][2] i akustyczne[3] wykazują, że spółgłoska ta jest w języku polskim jest retrofleksyjna [ʂ].
Wcześniej uważano, że retrofleksja, rozumiana jako silne zagięcie czubka języka ku tyłowi, jest zjawiskiem marginalnym wśród języków naturalnych. Na przykład, badania przeprowadzone przez Hamann[4] wykazały, że w języku tamilskim głoska /ɖ/ faktycznie prezentuje takie zagięcie, podczas gdy w języku hindi głoska /ɖ/ oraz głoska /ʂ/ w języku tamilskim, nie wykazują widocznego retrofleksyjnego zagięcia. W związku z tym, retrofleksy były wcześniej definiowane jako głoski o bardziej płaskiej wymowie, co doprowadziło do uznania ich za retrofleksyjne także w języku polskim i rosyjskim.
Jednakże, najnowsze badania nad artykulacją w języku polskim, przeprowadzone przez polską językoznawczynię Anitę Lorenc i jej zespół[2], wykazały, że retrofleksy mogą być palatalizowane. Badania te ujawniły, że w języku polskim głoski takie jak [ʂʲ] i [ʐʲ] występują jako palatalizowane retrofleksy, co obala dawne założenia Hamann[4] . Wyniki te wykazują, że retrofleksy mogą mieć różnorodne realizacje artykulacyjne, obejmujące zarówno zagięte, jak i bardziej płaskie kształty języka. Przykłady takich palatalizowanych głosek w języku polskim, jak w słowach „masz je” [mɑʂʲje] i Shiva [ʂʲjiʋɑ], pokazują, że te głoski zachowują swój retrofleksyjny charakter mimo palatalizacji. W związku z tym, wcześniejsze poglądy sugerujące, iż palatalność jest cechą inherentną dla głosek alweopalatalnych, a nie dla retrofleksyjnych, wymagają rewizji w świetle nowych odkryć.
Spółgłoskę [ʂ] zalicza się do spółgłosek syczących, czyli sybilantów. Oprócz tego, zamiast terminu „spółgłoska z retrofleksją” można stosować nazwy „spółgłoska szczytowa” lub „cerebralna”
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.