Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona

Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ɑ (a zbliżone do greckiego α). W latach 2011–2012 komitet Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego zagłosował przeciw dodaniu do MAF odrębnego symbolu (ᴀ) dla samogłoski otwartej centralnej niezaokrąglonej^[1].

Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona

ɑ
Jednostka znakowa	ɑ
Unikod	U+0251
UTF-8 (hex)	c9 91
Inne systemy
X-SAMPA	A
Kirshenbaum	A
IPA Braille↗	⠡
Przykład
informacje • pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

W dialekcie miasta Hamont języka limburskiego przednie [aː], centralne [ɑ̈ː] i tylne [ɑː] są odrębnymi fonemami^[2][3]. Takie potrójne rozróżnienie jest bardzo rzadko spotykane.

Języki, w których występuje ten dźwięk

Samogłoska otwarta tylna niezaokrąglona występuje w językach:

Język	Słowo	MAF	Tłumaczenie	Uwagi
angielski	father	[ˈfɑːðə(ɹ)]	„ojciec”
arabski	بحر	[bɑħr]	„morze”	Alofon /æ/ w sąsiedztwie spółgłosek gardłowych i faryngalizowanych.
fiński	kana	[ˈkɑnɑ]	„kura”
limburski[2][4][5][6]	tand	[tɑːnt²]	„ząb”	Wyraz z dialektu Hamont[7].
norweski	hat	[hɑːt]	„nienawidzić”
ukraiński	мати	[ˈmɑtɪ]	„matka”

W niektórych językach występuje samogłoska otwarta centralna niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ɑ̈], [ä] lub [ɐ̞] (najczęściej używany symbol to [ä]), kiedy niezbędne jest rozróżnienie:

Język		Słowo	MAF	Tłumaczenie	Uwagi
czeski		laska	[ˈlɑ̈skɑ̈]	„miłość”	Z reguły transkrybowana /a/.
hiszpański		malo	[ˈmɑ̈lo̞]	„zły”	Z reguły transkrybowana /a/.
limburski	dialekt Hamont[8]	zaak	[zɑ̈ːk²]	„sprawa”	Z reguły transkrybowana /aː/.
maryjski		адакат	[ɑ̈dɑ̈kɑ̈t]	„znów”	Z reguły transkrybowana /a/.
niemiecki		Ratte	[ˈʀɑ̈tə]	„szczur”	Z reguły transkrybowana /a/.
polski		las	[lɑ̈s]	„las"	Z reguły transkrybowana /a/.
portugalski[9][10]		vá	[vɑ̈]	„proszę iść!”	Z reguły transkrybowana /a/.
rumuński		cal	[kɑ̈l]	„koń”	Z reguły transkrybowana /a/.
sebei[11]		(potrzebny przykład)			Z reguły transkrybowana /a/.