Loading AI tools
polski psycholog, lekarz i pedagog pochodzenia ukraińskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan Baley (ur. 4 lutego 1885 w Borkach Wielkich[1], zm. 13 września 1952 w Warszawie) – polski psycholog, lekarz i pedagog pochodzenia ukraińskiego, uważany za przedstawiciela szkoły lwowsko-warszawskiej[2] i twórcę polskiej psychologii rozwojowej, wychowawczej i społecznej[3][4].
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
profesor nauk medycznych | |
Specjalność: psychologia | |
Alma Mater | |
Profesura |
1928 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Katedra |
Psychologii Wychowawczej |
Okres zatrudn. |
1928–1952 |
Uczelnia |
Centralny Instytut Wychowania Fizycznego / Akademia Wychowania Fizycznego |
Zakład |
Psychologii Wychowawczej |
Uczelnia | |
Odznaczenia | |
Oboje rodzice – Włodzimierz i Irena ze Szweykowskich – byli nauczycielami. Kształcił się w szkole powszechnej i gimnazjum w Tarnopolu (do 1903), następnie studiował psychologię i filozofię na Uniwersytecie Lwowskim; wśród jego wykładowców był Kazimierz Twardowski[5]. W roku 1911 obronił doktorat z psychologii na podstawie pracy O potrzebie rekonstrukcji pojęcia psychologicznej podstawy uczuć. Przez kilka lat pracował jako nauczyciel matematyki w gimnazjach lwowskich. Następnie uzupełniał studia z psychologii na uniwersytetach w Paryżu i Berlinie[1]. W latach 1917–1923 studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, na Uniwersytecie Warszawskim uzyskał stopień doktora nauk medycznych w 1923 roku[3][4].
Do 1927 pracował w Szpitalu Powszechnym we Lwowie jako lekarz i asystent na Oddziale Chorób Nerwowych i Psychicznych. W 1928 przeniósł się do Warszawy. Mianowany w tym roku profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego (od 1934 profesor zwyczajny), kierował Katedrą Psychologii Wychowawczej (do końca życia; jego następczynią została prof. Maria Żebrowska). Stworzył na uczelni czołowy ośrodek dydaktyczny w zakresie psychologii wychowawczej, Koło Psychologów Szkolnych Uniwersytetu przekształcił w Związek Psychologów Praktyków. Psychologię wychowawczą wykładał także w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie (późniejsza Akademia Wychowania Fizycznego). Od 1936 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Pedagogicznego Związku Nauczycielstwa Polskiego, współpracował także z Państwowym Instytutem Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jego dyrektorką Marią Grzegorzewską. Zaangażował się w tajne nauczanie, przez pierwsze lata okupacji w Warszawie, potem w Częstochowie; pracował w tym okresie także jako lekarz w szpitalach pediatrycznych i psychiatrycznych. Po wojnie – obok dalszej pracy na UW i Instytucie Pedagogicznym ZNP[6] – wykładał w warszawskiej AWF (gdzie kierował Zakładem Psychologii Wychowawczej) oraz na Uniwersytecie Łódzkim. W 1947 pewien czas spędził na badaniach naukowych w USA.
W 1945 został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a krótko przed śmiercią (od 1952) członkiem tytularnym PAN[7]. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (kierował jego Oddziałem Warszawskim od 1946)[8] oraz Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Zajmował się redakcją „Polskiego Archiwum Psychologii” (1936–1948, do 1938 pod nazwą „Psychologia Wychowawcza”), współpracował z pismem „Przegląd Psychologiczny”. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1951)[9].
Od 1928 był członkiem Stowarzyszenia Mieszkaniowego Spółdzielczego Profesorów UW, przed wojną mieszkał w nieistniejącym dziś budynku stowarzyszenia przy ul. Nowy Zjazd 5[6].
Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (Kwatera 133, Rząd 6, Miejsce 15)[10].
W pracy naukowej zajmował się psychologią praktyczną. Wprowadził nowe metody eksperymentalne do psychologii, określił główne problemy z zakresu psychologicznych podstaw wychowania i nauczania. Prowadził badania z zakresu racjonalnej opieki nad dziećmi, analizował problemy psychologii wieku dojrzewania (porównał między innymi badania polskie i niemieckie). Po 1945 roku analizował wpływ wojny na psychikę dzieci, młodzieży i dorosłych[11]. Przeprowadził badania empiryczne (ankietowe) oraz obserwacje psychologiczne przeżyć religijnych młodzieży gimnazjalnej[12]. Był pionierem badań psychologicznych w sporcie i wychowaniu fizycznym w Polsce. Zajmował się także psychologią twórczości literackiej – analizował pod tym kątem utwory Szewczenki, Słowackiego, Wyspiańskiego i Żeromskiego.
Materiały archiwalne Stefana Baleya znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-74[13].
Od 1969 jedna z ulic na terenie obecnej dzielnicy Ochota (Rakowiec) w Warszawie nosi jego imię[14].
Ogłosił ponadto kilka tłumaczeń prac autorów zagranicznych (między innymi Jak rozpoznawać uzdolnienia uczniów E. Claparede'a, 1934; Higiena psychiczna wieku dziecięcego W. A. White'a, 1937; Uzdolnienia muzyczne B. Tiepłowa, 1952, z Zofią Lissą).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.