Szarańczyn, różkowiec[4] (Ceratonia L.) – rodzaj roślin należący do rodziny bobowatych. Należą do niego dwa gatunki drzew, z których Ceratonia oreothauma odkryty został dopiero w końcu XX wieku w Jemenie i Somalii. Znacznie bardziej rozpowszechnionym gatunkiem, też uprawianym jest szarańczyn strąkowy Ceratonia siliqua, pochodzący ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Rośliny te rosną w na terenach suchych i skalistych, często w makii[5][6]. Kwiaty rozwijają się jesienią i zapylane są przez pszczoły[6].
Szarańczyn strąkowy | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj |
szarańczyn | ||
Nazwa systematyczna | |||
Ceratonia Linnaeus Sp. Pl. 1026. 1 Mai 1753 | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
C. siliqua L.[3] | |||
Synonimy | |||
|
Szarańczyn strąkowy jest ważną rośliną użytkową o różnorodnych zastosowaniach. Współcześnie użytkowany jest głównie jako roślina paszowa i surowiec do produkcji gumy karobowej. Nasiona używane są jako substytut kawy i kakao. Wykorzystywane jest drewno, jako roślina lecznicza i kosmetyczna[5][6].
Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od jego greckich nazw (ceratonia, ceronia i ceratea). Od nich też pochodzić ma nazwa jednostki masy karat odpowiadającej średniej masie nasion szarańczynu[5].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewa osiągające zwykle do 10 m wysokości, ale bardzo rozłożyste[6].
- Liście
- Skrętoległe, skórzaste, parzysto-pierzaste, złożone zwykle z czterech par okrągławych listków[6].
- Kwiaty
- Rozdzielnopłciowe, drobne, zebrane w kotkowate kwiatostany, przy czym zwykle kwiaty różnych płci występują na różnych roślinach (są one dwupienne), rzadziej tworzą się na tych samych (choć z reguły w różnych kwiatostanach). Kwiaty nie mają płatków korony, a pięć zielonych działek kielicha szybko odpada. W kwiatach męskich rozwija się 5 wolnych pręcików. Kwiaty żeńskie zawierają jeden górny słupek z górną zalążnią[6].
- Owoce
- Duże strąki osiągające do 20 cm długości, skórzaste i ciemnobrązowe. Nasiona są owalne[6].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z szeroko ujmowanej podrodziny brezylkowych Caesalpinioideae[7][2]. Rodzaj wskazywany jest jako blisko spokrewniony z Acrocarpus i tworzący wspólny klad z rodzajami Tetrapterocarpon z Madagaskaru i Umtiza z południowej Afryki. Cała ta grupa jest siostrzana kladowi obejmującemu rodzaje glediczja Gleditsia i kłęk Gymnocladus[5].
- Wykaz gatunków[8]
- Ceratonia siliqua L. – szarańczyn strąkowy
- Ceratonia oreothauma Hillc. et al. Kew Bull. 35:261. 1980
- C. oreothauma subsp. oreothauma
- C. oreothauma subsp. somalensis
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.