Ulica Inżynierska we Wrocławiu
ulica we Wrocławiu na osiedlu Grabiszyn Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica we Wrocławiu na osiedlu Grabiszyn Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ulica Inżynierska – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Grabiszyn, w dawnej dzielnicy Fabryczna[1][2][3][4][5]. Ulica ma 898 m długości (droga gminna) i biegnie od ulicy Kruczej w kierunku zachodnim bez wylotu. Obejmuje także łącznik o długości 434 m (droga wewnętrzna)[1][2][4]. Ulica ta powstała w 1921 r. podczas budowy Osiedla Mieszkaniowego Grabiszyn, prowadzonej w latach 1919-1926[3][6]. Przy ulicy znajdują się między innymi zachowane z tamtego okresu budynki ujęte w gminnej ewidencji zabytków[3][7].
Grabiszyn | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość |
898 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprzednie nazwy |
Hochwaldstrasse | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
51°05′42,288″N 16°59′20,372″E |
Po śladzie dzisiejszej ulicy Inżynierskiej przebiegała niegdyś stara droga polna, istniejąca od średniowiecza obiegająca parcele wsi Grabiszyn[3][8], która położona była wzdłuż współczesnej ulicy Grabiszyńskiej, począwszy od dzisiejszej ulicy Bzowej do ulicy Klecińskiej[9][10]. Była ona tak zwaną wsią ogrodniczą. W tego typu wsiach prowadzono głównie uprawę warzyw i ziół, ale także kwiatów, czy wytwarzanie mleka i serów, co związane było z zaopatrywaniem w te produkty pobliskiego miasta[9][11].
Na południe od tej drogi, od początku XX wieku, istniały ogrody, sad (Eichborngarten) i rezydencja należące do Ludwiga Eichborna, patrycjusza i bankiera[6][12]. W 1891 roku po wschodniej stronie opisanych terenów rozpoczęła się budowa tak zwanej Towarowej Obwodnicy Wrocławia. Linię uruchomiono w 1896 roku[13]. Na początku XX wieku ogrody i sad zostały przekształcone w ogrody działkowe[12]. Obszar obejmujący opisane miejsca przez które przebiega współczesna ulicy Inżynierska włączony został w granice Wrocławia w 1911 r.[9][14]. W latach 1919–1926, na podstawie projektu Paula Heima powstałego przy współpracy z architektem Albertem Kempterem, realizowana była inwestycja polegająca na budowie osiedla mieszkaniowego dla spółdzielni Siedlungsgeselleschaft Eichborngarten (Spółdzielnia Osiedlowa Eichborngarten)[6][12][15][16][17]. Osiedle przeznaczone było dla około 3700 mieszkańców. Zbudowano wówczas około 800 domów jedno- i wielorodzinnych, z ogrodami o powierzchni od 80 od 600 m². Zabudowano obszar 30 ha rozciągający się pomiędzy aleją generała Józefa Hallera, ulicą Grabiszyńską i wyżej wspomnianymi torami kolejowymi[6][12][18]. Osiedle stanowiło przykład kształtowania układu kompozycyjnego opartego na angielskich wzorcach osiedli ogrodowych typu street cum square, przy czym oś układu stanowiła ulica Bzowa zakończona placem Bzowym[6][17][12][19]. Sama ulica Inżynierska wytyczona została w 1921 r. przy północnym krańcu osiedla, na śladzie istniejącej, wyżej wspomnianej drogi[3][4].
Przy zachodnim odcinku ulicy w latach 1927–1929 zbudowano katolicką świątynię – kościół św. Klemensa Dworzaka. Projekt obiektu wykonał Kurt Langer. Budowla została całkowicie zniszczona w 1945 r. i pozostała nie odbudowana[3][20][21][12].
W wyniku działań wojennych prowadzonych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. znaczna część zabudowy uległa zniszczeniu[3]. Ta część miasta została zdobyta przez Armię Czerwoną stosunkowo wcześnie, bo już w lutym 1945 r., kiedy to front dotarł w rejon ulicy Jemiołowej, a kolejne walki skutkowały zniszczeniami w dalej części miasta[22][23][24]. W latach 70. XX wieku przy ulicy Inżynierskiej i przy północnym odcinku ulicy Bzowej powstała nowa zabudowa obejmująca pięciokondygnacyjne bloki mieszkalne[3][25]. Część ówczesnej zabudowy wielorodzinnej powstała dla Spółdzielni Mieszkaniowej „Metalowiec”. Podobnie jak zabudowa przy końcu ulicy Inżynierskiej (numery od 56 do 84), gdzie powstało osiedle jedenastokondygnacyjnych bloków mieszkalnych[25][26][27][28][29]. Natomiast narożną parcelę przy skrzyżowaniu z aleją Pracy zabudowano budynkiem szkoły[3][30]. Zaś na terenie objętym ulicami: Grabiszyńską, Budowlaną, Inżynierską i terenem obiektu handlowego uruchomiono w 1967 r. zespół szkół budowlanych. Obiekty zbudowane dla potrzeb szkoły jak na ówczesne czasy ocenia się jako nowoczesne[31].
W okresie powojennym na terenie pomiędzy ulicą Grabiszyńską, Inżynierską, aleją Pracy oraz zajezdnią (obecnie Centrum Historii Zajezdnia, zrealizowane w latach 2013-2016[32]) i supersamem przy ulicy Inżynierskiej 19[33], znajdowały się zakłady, m.in. Transbud. Zabudowa po nich została rozebrana w 2007 r.[34], a tereny przeznaczono pod zabudowę mieszkalno-usługową[35][36].
W latach 2007–2010 w obrębie ulicy Grabiszyńskiej, alei Pracy i ulicy Inżynierskiej zrealizowano inwestycję Corte Verona, o adresach: ul. Grabiszyńska 214, al. Pracy 2, ul. Inżynierska 47-51. Projekt powstał w pracowni Biura Projektów Lewicki Łatak. Inwestorem była firma Verona Building[37].
W 2010 r. na skrzyżowaniu ulicy Inżynierskiej i alei Pracy zbudowano rondo. Od 2013 r. nosi ono imię Jerzego Woźniaka, żołnierza Armii Krajowej, skazanego przez stalinowców na śmierć, lekarza, honorowego prezesa Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, który zmarł w 2012 r. Uroczystość nadania rondu nazwy miała miejsce 11 kwietnia 2013 r. Wziął w niej udział m.in. ówczesny prezydent Wrocławia, pan Rafał Dutkiewicz, a także prof. Włodzimierz Suleja, wówczas szef Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu[38][39][40] .
Na końcu ulicy Inżynierskiej od stycznia 2016 r. do maja 2017 r. zrealizowano rozbudowę i przebudowę budynku handlowo-usługowego. Obiekt otrzymał nazwę Tarasy Grabiszyńskie (adres: ul. Grabiszyńska 238-240)[41][42]. Inwestorem była Spółdzielnia Mieszkaniowa „Metalowiec”[uwaga 1][28] . Obiekt zrealizowano na podstawie projektu powstałego w pracowni ARCH-E Biuro projektowe. Generalnym wykonawcą robót była spółka Budimex[41].
W marcu 2017 r. rozpoczęła się budowa zespołu budynków mieszkalnych w ramach inwestycji o nazwie Osiedle Kwadrat, położonego przy ulicy Grabiszyńskiej 180[43]. Część powstałej zabudowy otrzymała numery adresowe przy ulic Inżynierskiej 23-39b[2]. Koniec budowy miał miejsce w czwartym kwartale 2019 roku. Inwestorem była firma Profit Development, natomiast projekt powstał w biurze AP Szczepaniak, zaś generalnymi wykonawcami były spółki: Polski Koncern Budowlany Polkonbud z Wrocławia i Profit Development[43].
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
Niemiecka nazwa ulicy Hochwaldstrasse odnosiła się do nazwy wzniesienia Hochwald, dziś noszącego nazwę Chełmiec. Jego wysokość bezwzględna wynosi 850 m n.p.m., a położone jest w obrębie Gór Wałbrzyskich[44]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona w okólniku nr 33 z 15.05.1946 r.[1]
Do ulicy Inżynierska przypisana jest droga gminna o długości 898 m, stanowiąca kontynuację ulicy Kruczej w kierunku zachodnim, bez wylotu (numer drogi 106031D, numer ewidencyjny drogi G1060310264011)[1][46]. Jest to droga klasy lokalnej[47]. Ponadto przypisany łącznik biegnący od drogi gminnej, wzdłuż nasypu kolejowego, na którym przebiegają linie kolejowe: LK nr 349, LK nr 756, LK nr 758 (tak zwana Towarowa Obwodnica Wrocławia), do alei generała Józefa Hallera, stanowiąca drogę wewnętrzną, o długości 434 m[1].
Ulica łączy się z następującymi drogami publicznymi, kołowymi oraz innymi drogami miejskimi:
powiązanie | droga | foto |
---|---|---|
kontynuacja | ulica Krucza[1][48][49] | |
włączenie do drogi publicznej | ulica Inżynierska – łącznik[1] | |
skrzyżowanie | ulica Różana[50][51] | |
skrzyżowanie | ulica Bzowa[52][53] | |
skrzyżowanie | ulica Pierwiosnkowa[54][55] | |
włączenie do drogi publicznej[56] | ulica Spawaczy[4][57] ogólnodostępna droga wewnętrzna[56][58] |
|
rondo – rondo Jerzego Woźniaka[38][40][59][60] | aleja Pracy[59][61][62] | |
skrzyżowanie | ulica Budowlana[63][64] | |
bez wylotu[1] | droga wewnętrzna |
powiązanie | droga | foto |
---|---|---|
włączenie do drogi publicznej | ulica Inżynierska[1] | |
włączenie do drogi publicznej | ulica Makowa[65][66] | |
włączenie do drogi publicznej | aleja generała Józefa Hallera[67][68] (Obwodnica śródmiejska Wrocławia[69]) |
Ulica położona jest na działkach ewidencyjnych o łącznej powierzchni 18 576 m2 w zakresie drogi gminnej[1][70] i 3039 m² w zakresie drogi wewnętrznej – łącznika[1][71].
droga | działka | pole powierzchni[uwaga 2] | foto |
---|---|---|---|
droga gminna od ulicy Kruczej do alei Pracy (rondo Woźniaka)[1][72][73] | nr 17 AM-26 obręb Grabiszyn | 9541 m² | |
droga gminna od alei Pracy (rondo Woźniaka) do ulicy Budowlanej[1][74][75] | nr 9 AM-24 obręb Grabiszyn | 5600 m² | |
droga gminna od ulicy Budowlanej[1][76][77] | nr 4/25 AM-24 obręb Grabiszyn | 2121 m² | |
droga gminna, koniec ulicy[1][78][79] | nr 4/13 AM-24 obręb Grabiszyn | 1314 m² | |
droga wewnętrzna, łącznik[1][71][80] | nr 79/3 AM-26 obręb Grabiszyn | 3039 m² |
Na całej ulicy jezdnia posiada nawierzchnię z masy bitumicznej[81][25]. Ulicą Inżynierska przebiegają linie transportu miejskiego, w ramach komunikacji miejskiej, obejmujące trasy przejazdów linii autobusowych z przystankiem autobusowym położonym w pobliżu skrzyżowania z ulicą Bzową o nazwie "Inżynierska"[39][82] . Końcowy odcinek ulicy od alei Pracy znajduje się w strefie ograniczenia prędkości do 30 km/h ze wskazaniem dla ruchu rowerowego w powiązaniu z drogami rowerowymi przebiegającymi przy ulicy Grabiszyńskiej i alei generała Józefa Hallera[83][84].
Początek ulicy Inżynierskiej łączy się z końcem ulicy Kruczej[1][48]. Tu znajduje się nasyp kolejowy z wiaduktami, pod którymi przebiega ulica. Znajdujące się na nasypie i wiaduktach tu tory kolejowe przypisane są do następujących linii kolejowych: LK nr 349, LK nr 756, LK nr 758[85] . Wiadukt zachodni, po którym przebiega linia 349 i 756, wpisano do gminnej ewidencji zabytków, nie jest natomiast ujęty w tej ewidencji wiadukt wschodni po którym przebiega linia nr 758[7][85] . Po stronie wschodniej przy ulicy Kruczej znajduje się na północ od tej ulicy boisko przy Stadionie Oporowska, a na południe od tej ulicy Wzgórze Gajowickie (Pafawag)[4][86].
Po stronie zachodniej nasypu kolejowego wzdłuż ulicy Inżynierskiej, do ulicy Bzowej po stronie północnej i do Alei Pracy po stronie południowej, znajduje się zabudowa kameralnego osiedla mieszkaniowego. Zlokalizowane są tu zarówno zachowane budynki przedwojenne jak i powojenna zabudowa jednorodzinna, bliźniacza i wielorodzinna, w tym pięciokondygnacyjne, wieloklatkowe bloki mieszkalne z lat 70. XX wieku[3][25][87].
Za ulicą Bzową po stronie północnej charakter zabudowy ulega zmianie. Pod numerem 17 znajduje się budynek administracyjno-biurowy z funkcją handlowo-usługową. Ma dwie kondygnacje, powierzchnia zabudowy wynosi 569 m²[88], a położony jest na działce o powierzchni 2413m2[89][90]. Mieści się tu między innymi apteka[91]. Kolejnym obiektem jest supersam położony przy ulicy Inżynierskiej 19. Budynek ma 1 kondygnację i powierzchnię zabudowy wynoszącą 1 064 m²[92][33][93]. Położony jest na działce o powierzchni 2 470 m²[94][95]. Przed nim znajduje się parking przy ul. Inżynierskiej 21 na działce o powierzchni 1002 m²[96][97][98]. Za tymi obiektami, na odcinku do alei Pracy, położona jest współczesna zabudowa powstała w XXI wieku. Obejmuje ona Osiedle Kwadrat z zabudową średniowysoką o podstawowej funkcji mieszkalnej i uzupełniającej funkcji hotelarskiej oraz handlowo-usługowej. W budynkach o 8 kondygnacjach nadziemnych i jednej podziemnej powstało 300 mieszkań, 8 lokali użytkowych i 148 miejsc postojowych. Powierzchnia całkowita obiektu to 14 000 m², a kubatura budynków to 49 966 m3[43][35]. Dalej znajduje się zabudowa inwestycji Corte Verona. W jej ramach powstała zabudowa średniowysoka, o podstawowej funkcji mieszkalnej, z funkcjami uzupełniającymi takimi jak usługi, handel i biura. Powstało tu niecałe 31 tysięcy m² powierzchni mieszkalnej, oraz ponad 23 tysiące m² powierzchni usługowej[37][36]. Przy tym odcinku ulicy po stronie północnej ulicy obowiązują szpalery drzew[99][100][101][102].
Za aleją Pracy po stronie północnej, w kwartale ulic: Inżynierskiej, Grabiszyńskiej, Budowlanej i alei Pracy, znajduje się powojenna zabudowa mieszkalna, pięciokondygnacyjna[25]. Natomiast po stronie południowej przy ulicy Inżynierskiej 54 położona jest szkoła podstawowa nr 109 imienia Edwarda Dembowskiego[30]. Mieści się ona w 3-kondygnacyjnym budynku o powierzchni zabudowy 1368 m²[103], położonym na działce o powierzchni 10 862 m²[104][105].
Wzdłuż ulicy Inżynierskiej od ulicy Budowalnej do drogi położonej na terenie Tarasów Grabiszyńskich położony jest jednokondygnacyjny zespół jednostanowiskowych garaży o powierzchni 551 m²[106], za którym znajduje się sięgający ulicy Grabiszyńskiej teren o powierzchni 14 964 m² zespołu szkół budowalnych (adres: ul. Grabiszyńska 236)[31][107][108][109].
Na końcu ulicy znajduje się obiekt handlowo-usługowy, tzw. Tarasy Grabiszyńskie (adres: ul. Grabiszyńska 238-240)[41][110][111]. Jest to budynek o 3 kondygnacjach nadziemnych, powierzchni zabudowy wynoszącej 3 979 m²[110], położony na działce o powierzchni 9135 m²[112][113]. W obiekcie mieści się 40 lokali handlowo-usługowych o łącznej powierzchni około 6300 m²[41].
Pomiędzy ulicą Inżynierską, wyżej opisanym terenem szkoły i aleją generała Józefa Hallera znajduje się osiedle z lat 70. XX wieku. Posadowiono ty budynki mieszkalne, wielorodzinne, po trzy klatki schodowe każdy z budynków, o 11 kondygnacjach nadziemnych[25]. Charakter tej części zabudowy ulicy określa się jako wielkie osiedla blokowe[87]. Obejmuje ona między innymi budynki o numerach adresowych przypisanych do ulicy Inżynierskiej – numery parzyste od numeru 56 do numeru 84[2].
Ulica przebiega przez teren o wysokości bezwzględnej od 121,0 m n.p.m. (początek ulicy – wschodni kraniec w okolicach ulicy Kruczej) do 123,7 m n.p.m. (koniec ulicy – zachodni kraniec)[81][114]
Zabudowa i zagospodarowanie przy łączniku ulicy Inżynierskiej biegnącym do alei generała Józefa Hallera, zdeterminowany jest jego położeniem. Po stronie wschodniej bowiem wzdłuż całej długości tego łącznika znajduje się wyżej opisany nasyp kolejowy, a za nim teren zieleni Wzgórza Gajowickiego (Pafawag)[4][85][86][19]. Po stronie zachodniej zaś położone jest wyżej wymienione kameralne osiedle z zabudową jedno- i wielorodzinną, z ogrodami przy budynkach pochodzących zarówno z okresu międzywojennego jak i powojennych[3][7][25][87]. Przy samym łączniku znajdują się liczne zespoły garaży jednokondygnacyjnych, jednostanowiskowych[25]. Łącznik przebiega przez teren o wysokości bezwzględnej od 121,0 m n.p.m. (początek łącznika – północny kraniec w okolicach ulicy Inżynierskiej), poprzez około 124,5 m n.p.m. do 123,5 m n.p.m. (koniec łącznika – południowy kraniec przy alei generała Józefa Hallera)[81][114].
Ulica przebiega przez trzy rejony statystyczne o wykazanej w poniższej tabeli gęstości zaludnienia i ilości zameldowanych osób, przy czym dane pochodzą z 31.12.2020 r.[115]
Rejon statystyczny nr | Ilość osób zameldowanych | Gęstość zaludnienia [lud./km²] | położenie |
---|---|---|---|
930872 | 652 | 9086 | strona północna: od numeru 1 do 17a |
930910 | 539 | 6121 | strona południowa od numeru 2 do 30 (do ulicy Pierwiosnkowej) |
930871 | 552 | 5795 | strona północna: od numeru 19 do 51 (do alei Pracy) |
930900 | 819 | 7447 | strona południowa: od numeru 32 do 52a (od ulicy Pierwiosnkowej do alei Pracy) |
930890 | 716 | 16304 | obie strony: od numeru 53 do 79 i nr 54 (od alei Pracy do ulicy Budowalnej) |
930880 | 570 | 33458 | strona południowa: od numeru 56 do 66 |
930860 | 418 | 10248 | strona północna: numer 83 |
930850 | 981 | 10292 | obie strony: od numeru 68 do 84 (koniec ulicy) |
Obszar na południe od ulicy Inżynierskiej, począwszy na ulicy Różanej a skończywszy na alei Pracy, podlega ochronie i jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją osiedle Grabiszyn[116][117][118]. W szczególności ochronie podlega historyczny układ urbanistyczny osiedla w rejonie alei generała Józefa Hallera i alei Pracy, ulic Inżynierskiej, Różanej i linii kolejowej wraz z zespołami budowlanymi Hutmenu i dawnej zajezdni tramwajowej we Wrocławiu, kształtowany sukcesywnie od 1919 r. do początku lat 70. XX wieku. Stan zachowania tego układu ocenia się na dobry[119][120].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków:
obiekt, położenie | powstanie, rodzaj ochrony | fotografia |
---|---|---|
ulica Inżynierska / ulica Krucza | ||
Wiadukt kolejowy ulica Inżynierska[7][121][122] |
około 1905-1910 r., 2012 r. remont rodzaj ochrony: inny[7] |
|
strona północna | ||
Budynek mieszkalny ulica Inżynierska 5-7[7][123][124] |
lata 1920-1930 rodzaj ochrony: inny[7] |
|
strona południowa | ||
Budynek mieszkalny ulica Inżynierska 8-10[7][125][126] |
lata 1920-1930 rodzaj ochrony: inny[7] |
|
Budynek mieszkalny ulica Inżynierska 12-14[7][127][128] |
lata 1920-1930 rodzaj ochrony: inny[7] |
|
Budynek mieszkalny ulica Inżynierska 16-18[7][129][130] |
lata 1920-1930 rodzaj ochrony: inny[7] |
Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC)[131]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.