Loading AI tools
polska lekarka i literatka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wanda Wiktoria Półtawska z domu Wojtasik (ur. 2 listopada 1921 w Lublinie[1], zm. 24 października 2023 w Krakowie[2][3]) – polska lekarka, doktor nauk medycznych oraz specjalistka w dziedzinie psychiatrii, profesor nadzwyczajny Papieskiej Akademii Teologicznej, harcerka, działaczka antyaborcyjna, podczas II wojny światowej więziona w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, bliska przyjaciółka Jana Pawła II (obecna przy jego śmierci)[4], dama Orderu Orła Białego.
Wanda Półtawska (Kraków 2009) | |
Data i miejsce urodzenia |
2 listopada 1921 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
24 października 2023 |
Zawód, zajęcie |
lekarz |
Miejsce zamieszkania |
Kraków |
Narodowość |
polska |
Alma Mater | |
Rodzice |
Adam Franciszek Wojtasik, Anna z domu Chaber |
Małżeństwo | |
Dzieci |
4 |
Odznaczenia | |
Uczęszczała do szkoły Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej w Lublinie. Przed 1939 i w czasie II wojny światowej była harcerką, należała do IV Lubelskiej Drużyny Żeńskiej im. Orląt Lwowskich[5]. Gdy miała 15 lat, została drużynową.
Po wybuchu II wojny światowej wraz z grupą harcerek włączyła się w służbę pomocniczą i przystąpiła do walki konspiracyjnej jako łączniczka, uczestnicząc jednocześnie w tajnym nauczaniu. Została aresztowana przez Gestapo 17 lutego 1941 i więziona na zamku w Lublinie. Torturowana i przesłuchiwana w lubelskim areszcie śledczym Gestapo „Pod Zegarem”, następnie, 21 września 1941, wywieziona do obozu koncentracyjnego Ravensbrück z zaocznym wyrokiem śmierci. W obozie stała się ofiarą eksperymentów pseudomedycznych przeprowadzanych m.in. przez Karla Gebhardta, Fritza Fischera, Rolfa Rosenthala i Hertę Oberheuser. Na krótko przed końcem wojny została przewieziona do obozu w Neustadt-Glewe, gdzie przebywała do 7 maja 1945.
W 1951 ukończyła medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie uzyskała oba stopnie specjalizacji i doktorat z psychiatrii (1964). W latach 1952–1969 była adiunktem w Klinice Psychiatrycznej Akademii Medycznej w Krakowie, 1955–1997 wykładowczynią medycyny pastoralnej na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie, 1964–1972 pracowniczką Poradni Wychowawczo-Leczniczej przy Katedrze Psychologii UJ. W 1967 zorganizowała Instytut Teologii Rodziny przy Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie i kierowała nim przez 33 lata, piastując stanowisko profesora. W latach 1981–1984 była wykładowczynią w Instytucie Studiów nad Małżeństwem i Rodziną im. Jana Pawła II przy Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie.
W lutym 1966 roku badała Karola Kota, mordercę znanego jako „Wampir z Krakowa”[6]. Doktor zdiagnozowała u niego „nałogowy onanizm” i przepisała mu witaminę B[7][8].
Prowadziła badania tak zwanych dzieci oświęcimskich – ludzi, którzy jako dzieci trafili do obozów koncentracyjnych. W kwietniu 1969 zwolniła się z Kliniki, aby poświęcić się przede wszystkim poradnictwu małżeńskiemu i rodzinnemu. Według bazy danych bibliograficznych publikacji medycznych Medline jest autorem pięciu publikacji naukowych w języku polskim i jednej w piśmie anglojęzycznym[9].
W 1995, w związku z 50. rocznicą wyzwolenia obozu Ravensbrück, zaangażowała się w kampanię na rzecz umieszczenia tablicy upamiętniającej Polki, więźniarki Ravensbrück i ofiary niemieckich lekarzy. Tablica została odsłonięta w 1997 roku[10].
Uczestniczyła w pracach Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Była członkinią Zespołu Wspierania Radia Maryja w Służbie Bogu, Kościołowi, Ojczyźnie i Narodowi Polskiemu. Znajdowała się wśród redaktorów „Źródła. Tygodnika Rodzin Katolickich”. Była autorką kilku publikacji z zakresu pedagogiki. Przez 10 lat była radną Krakowa. W 2010 podpisała list otwarty do rządu RP i prezydenta przeciwko organizacji w Warszawie parady EuroPride. W liście tym podkreślano sprzeciw wobec legalizacji związków osób tej samej płci oraz adopcji dzieci przez pary homoseksualne, a działania środowisk LGBT w tym kierunku określono jako zamach na wolność słowa, przekonań i sumienia[11].
W maju 2014 była inicjatorką i autorką tekstu Deklaracji wiary lekarzy katolickich i studentów medycyny w przedmiocie płciowości i płodności ludzkiej[12].
Deklarowała się jako zwolenniczka nierozerwalności małżeństwa. Występowała przeciw aborcji i antykoncepcji[13], twierdząc, że to co robią lekarze wykonujący zabiegi przerywania ciąży i przepisujący środki antykoncepcyjne jest gorsze niż Holocaust w czasie II wojny światowej[14]. Kobiety wybierające leczenie niepłodności za pomocą metody in vitro, przyrównała do krów[15].
Podczas pandemii COVID-19 negatywnie oceniała zastosowane środki zapobiegawcze, mówiąc: Patrzę na was i nie posiadam się ze zdumienia, że macie te szmaty, bo kto wierzy, że one nas chronią przed wirusami? Medycyna nas okłamuje[16].
Znana jest korespondencja z 1962, skierowana do włoskiego zakonnika i późniejszego świętego katolickiego Ojca Pio przez arcybiskupa Karola Wojtyłę, z prośbą o modlitwę o uleczenie Wandy Półtawskiej z choroby nowotworowej i późniejsze podziękowanie papieża za skuteczną interwencję. Korespondencja listowna z Janem Pawłem II trwająca aż do jego śmierci stanowiła utajniony materiał dowodowy w procesie beatyfikacyjnym.
O Wandzie Półtawskiej opowiada film dokumentalny pt. Duśka, który wyreżyserowała Wanda Różycka-Zborowska. Film miał premierę wiosną 2008 w Poznaniu.
Dzięki przyjaźni i zaufaniu, jakim darzył ją Karol Wojtyła, w listopadzie 2001 mogła poinformować papieża o sprawie arcybiskupa poznańskiego Juliusza Paetza i sytuacji w diecezji poznańskiej[17], w następstwie czego do Poznania przybyła watykańska komisja, która wysłuchała relacji obu stron.
O przyjaźni Wandy Półtawskiej z Karolem Wojtyłą (Janem Pawłem II) opowiada książka Beskidzkie rekolekcje, w której jest zebrana korespondencja z prawie 50 lat. Przed publikacją Beskidzkich rekolekcji rękopis został przedstawiony Postulacji Generalnej Procesu Beatyfikacyjnego Jana Pawła II w Rzymie, by nie zaszkodzić procesowi beatyfikacyjnemu Jana Pawła II. Postulacja nie zgłosiła żadnych obiekcji[18].
Trzecia córka Adama Franciszka Wojtasika, urzędnika pocztowego, i Anny z domu Chaber. Mąż – Andrzej Półtawski (1923–2020, syn Adama) – był profesorem filozofii. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim i na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Mieli cztery córki.
Zmarła 24 października 2023 w Krakowie w wieku prawie 102 lat. Jej pogrzeb o charakterze państwowym rozpoczął się 31 października 2023 mszą św. w bazylice Mariackiej pod przewodnictwem kard. Stanisława Dziwisza, po czym została pochowana ze swoim mężem na krakowskim Cmentarzu Salwatorskim[19].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.