Loading AI tools
Dynastia władców Szwecji, Polski i Litwy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wazowie (szw. Vasaätten) – dynastia szwedzka panująca w Królestwie Szwecji w latach 1523–1654, w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1587–1668 oraz na Śląsku w księstwie opolsko-raciborskim w latach 1645–1666 i w księstwie nysko-otmuchowskim w latach 1625–1655.
 | |
| Kraj |
Polska, Litwa, Szwecja |
|---|---|
| Tytuły |
królowie Polski |
| Założyciel | |
| Ostatni przedstawiciel |
Polska: Jan II Kazimierz |
| Rok założenia |
1523 |
| Rok rozwiązania |
1672 |
| Pochodzenie etniczne | |
| Gałęzie |
polska |
Nazwa dynastii pochodzi prawdopodobnie od godła vase (pol. snopek, wiązka rózg, faszyna) znajdującego się w herbie rodu.
Dynastia Wazów została założona przez regenta Szwecji Gustawa Wazę, syna szwedzkiego możnowładcy Eryka Johanssona, straconego w 1520 na rozkaz króla duńskiego Chrystiana II. Gustaw I objął tron w 1523.
Jego wnuk – Zygmunt III Waza został wybrany w 1587 na króla Polski, w Szwecji był zwalczany ze względu na wyznanie katolickie i w 1599 pozbawiony korony na rzecz stryja – Karola IX Sudermańskiego. Jednak synowie Zygmunta Władysław IV i Jan II Kazimierz panujący w Polsce używali nadal tytułów królów Szwecji, co było jedną z przyczyn wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku.
Linia szwedzka panowała do abdykacji królowej Krystyny (córki Gustawa II Adolfa) w 1654 i wygasła wraz z jej śmiercią 9 kwietnia 1689. Linia polska skończyła się 16 grudnia 1672 na Janie II Kazimierzu (abdykował w 1668).
| Herb | Portret | Imię | Data urodzenia | Data śmierci | Okres panowania |
|---|---|---|---|---|---|
|  | Gustaw I Waza | 1496 | 1560 | 1521–1560 |
|  | Eryk XIV | 1533 | 1577 | 1560–1568 |
|  | Jan III | 1537 | 1592 | 1569–1592 |
|  | Zygmunt | 1566 | 1632 | 1592–1599 Szwecja 1587–1632 Polska |
|  | Karol IX Sudermański | 1550 | 1611 | 1604–1611 (regent 1599–1604) |
|  | Gustaw II Adolf | 1594 | 1632 | 1611–1632 |
|  | Krystyna | 1626 | 1689 | 1632–1654 |
| Zygmunt III Waza ur. 20 VI 1566 zm. 30 IV 1632 |
|||||||||||||||||||
| Katarzyna ur. 19 IV 1594 zm. 15 V 1594 |
Władysław IV ur. 9 VI 1595 zm. 20 V 1648 |
Katarzyna ur. IX 1596 zm. 2 VI 1597 |
Jan Kazimierz ur. 26 XII 1607 zm. 9 I 1608 |
Jan II Kazimierz ur. 22 III 1609 zm. 16 XII 1672 |
Jan Albert ur. 25 V 1612 zm. 29 XII 1634 |
Karol Ferdynand ur. 13 X 1613 zm. 9 V 1655 |
Aleksander Karol ur. 14 XI 1614 zm. 19 XI 1634 |
Anna Konstancja ur. 20 I 1616 zm. 24 V 1616 |
|||||||||||
| Anna Maria ur. 23 V 1593 zm. 9 II 1600 |
Krzysztof ur. 10 II 1598 zm. 10 II 1598 |
Anna Katarzyna Konstancja ur. 7 VIII 1619 zm. 8 X 1651 | |||||||||||||||||
| Władysław Konstanty (Wasenau)* ur. ok. 1635 zm. 19 III 1698 |
Zygmunt Kazimierz ur. 1 IV 1640 zm. 9 VIII 1647 |
Maria Anna Izabela ur. 8 I 1642 zm. 7 II 1642 |
Maria Anna Teresa ur. 2(?) VII 1650 zm. 1 VIII 1651 |
Jan Zygmunt ur. 6 I 1652 zm. 20 II 1652 |
Maria Katarzyna*(?) ur. po 1669 zm. po 12 XII 1672 | ||||||||||||||
Opracowanie na podstawie: Z. Wdowiszewski, Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Kraków 2005, cz. II: Genealogia Domu Wazów w Polsce, s.215-245.
| Zygmunt I Stary król Polski 1506–1548 |
Jagiellonowie | ||||
| żona od 1518 Bona Sforza królowa Polski 1518–1556 | |||||
| | | |||||
| | | | | | | |||
| Zygmunt II August król Polski 1548–1572 (koronowany 1529) |
Anna Jagiellonka królowa Polski 1575–1596 |
Katarzyna Jagiellonka królowa Szwecji 1569–1583 | |||
| narzeczony Henryk III Walezy król Polski 1573–1574 |
|||||
| mąż od 1576 Stefan Batory król Polski 1576–1586 | |||||
| mąż od 1562 Jan III Waza król Szwecji 1569–1592 |
Wazowie | ||||
| | | |||||
| | | |||||
| Zygmunt III Waza król Polski 1587–1632 | |||||
| żona(1) od 1592 Anna Habsburżanka królowa Polski 1592–1598 ------ | |||||
| żona(2) od 1605 Konstancja Habsburżanka królowa Polski 1605–1631 | |||||
| | | |||||
| | | | | ||||
| Władysław IV Waza król Polski 1632–1648 |
Jan II Kazimierz król Polski 1648–1668 | ||||
W 1829 roku nazwisko i tytuł księcia Vasa otrzymał od cesarza Franciszka II Gustaw von Holstein-Gottorp, syn zdetronizowanego króla Szwecji Gustawa IV Adolfa. Ostatnią osobą, która nosiła ten tytuł, była Karola, królowa Saksonii.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.jpg)
