Loading AI tools
gatunek ssaka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wyjec czarny[5] (Alouatta caraya) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny wyjców (Alouattinae) w obrębie rodziny czepiakowatych (Atelidae) występującej w lasach tropikalnych Ameryki Południowej.
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1812 roku niemiecki przyrodnik Alexander von Humboldt nadając mu nazwę Simia caraya[1]. Miejsce typowe to Paragwaj (fr. Habite le Paraguay)[1][6][7].
Badania oparte na genetyce molekularnej wykazały, że gatunek ten jest taksonem siostrzanym w stosunku do amazońskich „czerwonych wyjców” (A. seniculus, A. sara i A. macconnelli); ich drogi rozeszły się około 4 miliony lat temu[8]. Gatunek ten krzyżuje się z A. guariba w pewnych wąskich strefach wspólnego zasięgu występowania w północno-wschodniej Argentynie (Misiones) i południowej Brazylii (Parana i Rio Grande do Sul)[8]. W 1998 roku Anthony Rylands i Douglas Brandon-Jones sugerują że holotypem jest wypchany samiec (sygnatura MNHN-ZM-2011-158) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu na podstawie którego w 1812 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire ukuł nazwę Stentor niger[9][10], jednak w 2015 roku Liliana Cortés-Ortiz, Rylands i Russell Mittermeier wykazali że nie zachował się żaden okaz typowy[11].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[8].
Wyjec czarny występuje w środkowej Brazylii, północnej Argentynie, wschodnim Paragwaju i wschodniej oraz południowo-wschodniej Boliwii; być może również w północno-zachodnim Urugwaju[8].
Długość ciała samic około 50 cm, samców 60–65 cm, długość ogona samic 54,5–60 cm, samców 60–65 cm; masa ciała samic 3,6–6,5 kg, samców 5,3–9,6 kg[13][14]. Występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samce mają czarną sierść i są większe od oliwkowożółtych samic. Futro obu płci jest długie i gęste. Posiadają chwytny ogon, a także worki rezonansowe, pozwalające im wydawać charakterystyczne dla wyjców odgłosy – ryki i wycia.
Wyjec czarny prowadzi dzienny tryb życia. Żyje w stadach, składających się z 5–30, zwykle 5–8 osobników. Większość czasu spędza w koronach drzew.
Samica rodzi jedno młode po ciąży trwającej 180-194 dni. Ubarwienie młodego jest podobne do ubarwienia samicy.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (ang. near threatened ‘bliski zagrożenia’)[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.