Śluza Szczytniki

Śluza Szczytniki – komorowa śluza wodna, zlokalizowana na rzece Odra, w 250,25 km biegu rzeki, w 0+250 km kanału Przekop Szczytnicki^[1][2]. Śluza położona jest we Wrocławiu, pomiędzy Wyspą Szczytnicką a osiedlem Plac Grunwaldzki.

Śluza Szczytniki

Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Droga wodna	Przekop Szczytnicki
Lokalizacja	0,25 km
Dane techniczne
Długość	55,0 m
Szerokość	9,6 m
Różnica poziomów	2,05 m
Wrota	wsporne, stalowe
Położenie na mapie Wrocławia Śluza Szczytniki
Położenie na mapie Polski Śluza Szczytniki
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Śluza Szczytniki
51°06′23″N 17°03′53″E

Historia

Śluza została wybudowana w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki prowadzonej we Wrocławiu, w ramach przebudowy drogi wodnej na rzece Odra prowadzącej do i przez miasto, ale z pominięciem centrum miasta i Śródmiejskiego Węzła Wodnego. Inwestycja ta była przeprowadzona w latach 1892–1897 i polegała na budowie nowego szlaku żeglugowego, głównie pod kątem możliwości przewozu drogą wodną materiałów masowych^[3][4], szczególności węgla z Górnego Śląska. W tym celu, częściowo istniejącym wcześniej korytem, służącym do odprowadzenia wód wezbraniowych i powodziowych^[a], a częściowo nowym Kanałem Miejskim przeprowadzono nową drogę wodną^[1][4][5].

Charakterystyka

Śluza Szczytniki stanowi jeden z elementów stopnia wodnego, w odniesieniu do którego stosuje się nazwę – Stopień Wodny Szczytniki^[3]. Ze względu na niewielkie wymiary tej śluzy i innych na Wrocławskim Szlaku Miejskim (Śluza Opatowice, Śluza Miejska), ta droga wodna nie ma większego znaczenia transportowego, towarowego. Obecnie jednak następuje aktywizacja turystyki i rekreacji wodnej także w obszarze otwartego dla żeglugi Śródmiejskiego Węzła Wodnego^[1][3][6].

Wymiary śluzy są następujące: długość – 55,0; szerokość – 9,6; piętrzenie wynosi 2,05 m^[b][1][5]. Zamknięcia komory śluzy, dolne i górne, to wrota wsporne, stalowe. Do napełniania i opróżniania komory śluzy zastosowano kanały obiegowe.

Odległości na drogach wodnych prowadzących przez śluzę są następujące^[1]:

• w dół rzeki^[c], do następnej śluzy na Wrocławskim Szlaku Miejskim – Śluzy Miejskiej, wynosi 5,7 km,
• w górę rzeki^[d], do poprzedniej na szlaku Śluzy Opatowice wynosi 5,6 km^[1]
• w dół rzeki^[e], do śluzy na Szlaku Śródmiejskim – Śluzy Piaskowej^[f], wynosi 3,85 km.

Prawy brzeg stanowi Wyspa Szczytnicka^[g], natomiast lewy brzeg to teren osiedla Plac Grunwaldzki^[h]. Poziom wody dolnej kształtuje Stopień Wodny Psie Pole. Natomiast poziom wody górnej kształtowany jest przez Śródmiejski Węzeł Wodny Górny, oraz Jaz Szczytniki. Awanport górny śluzy pełni między innymi funkcję basenu Jacht Klubu AZS^[i][5][7]. Cumuje tutaj również holownik parowy Nadbór, Fundacji Otwartego Muzeum Techniki – Otwarte Muzeum Odry^[5][8][9].

Stanowisko górne śluzy.

Głowa dolna śluzy.

Zobacz też

• Wrocławski Węzeł Wodny
• Odrzańska Droga Wodna
• Drogi wodne we Wrocławiu
• Stopnie wodne we Wrocławiu
• Śluzy wodne we Wrocławiu
• Pierwsza kanalizacja Odry we Wrocławiu

Uwagi

1. Poprzez przekopy wykonane w XVI wieku.
2. Inne dane podają autorzy Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu, mianowicie: komora o długości 48m; oraz autorzy prezentacji o Wrocławskim Węźle Wodnym: spad 1,59 m.
3. Od strony głowy dolnej śluzy.
4. Od strony głowy górnej śluzy, w kierunku wschodnim.
5. Od strony głowy górnej śluzy, w kierunku zachodnim.
6. Ruch w dół rzeki, od Śluzy Szczytniki i Śluzy Opatowice prowadzi przez Upust powodziowy Klary, przez Śluzę Piaskową ruch statków dopuszczalny jest w górę rzeki, w kierunku Śluzy Szczytniki i Śluzy Opatowice.
7. Na południe od śluzy; za wyspą przepływa główny nurt Odry, a na Wschód od wyspy przepływa nurt Starej Odry, na którym zbudowany został drugi element tego stopnia wodnego – Jaz Szczytniki.
8. Na południe od śluzy; tu przebiega ulica Wybrzeże Wyspiańskiego.
9. Adres: Wrocław, Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 40.