Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Aleje Jerozolimskie w Warszawie
ulica w Warszawie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Aleje Jerozolimskie – ulica w warszawskich dzielnicach Śródmieście, Ochota, Włochy i Ursus.
Remove ads
Przebieg
Podsumowanie
Perspektywa
Ulica zaczyna się od mostu Księcia Józefa Poniatowskiego, krzyżując się z Nowym Światem (rondo gen. Charles’a de Gaulle’a), dalej z Marszałkowską (rondo Dmowskiego), aleją Jana Pawła II i ul. Żelazną. Po przejściu przez plac Zawiszy skręca na południowy zachód i biegnie do granicy Warszawy. Od ronda Zesłańców Syberyjskich do ulicy Łopuszańskiej ulica jest częścią Obwodnicy Etapowej Warszawy oraz drogi krajowej nr 7 i trasy europejskiej E77.
Alejami Jerozolimskimi poprowadzone są następujące drogi:
Ulica biegnie do Pruszkowa, gdzie przechodzi w aleję Wojska Polskiego na wysokości skrzyżowania z ulicami Bolesława Prusa i Bohaterów Warszawy (droga wojewódzka nr 718)[1].
Aleje Jerozolimskie po remoncie, około połowy lat 70.[2], zmieniły nieco swój układ na północnej Ochocie. Odcinek od pl. Zawiszy do ul. Spiskiej wybudowano wyłącznie połowicznie, tj. tylko jezdnię w kierunku ze wschodu na zachód. Obecnie ten jednokierunkowy odcinek wydłużono do ul. Niemcewicza (na zamkniętym odcinku Spiska-Niemcewicza znajduje się parking). W kierunku z zachodu na wschód ruch z Alei Jerozolimskich jest poprowadzony ul. Niemcewicza i ul. Grójecką. Taki układ wynika z faktu, że pierwotnie planowano pasy jazdy na wprost umieścić w tunelu pod rondem. Ze względów oszczędnościowych oraz z powodu istnienia alternatywnych planów w ramach budowy obwodnicy śródmiejskiej, tunelu nigdy nie wykonano, stąd taki układ drogowy[3][4].
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Nazwa ulicy pochodzi od istniejącego w XVIII wieku na zachód od obecnego placu Zawiszy osiedla żydowskiego Nowa Jerozolima[5], założonego w 1774 na terenie jurydyki Bożydar-Kałęczyn należącej do Augusta Sułkowskiego[6]. Nazywana była wówczas Drogą Jerozolimską, a następnie Ulicą Jerozolimską. Później pojawiła się nazwa Aleja Jerozolimska, zastąpiona następnie przez obecną nazwę w liczbie mnogiej – Aleje Jerozolimskie.
Ulicę wytyczono ostatecznie w latach 1823–1824[7]. Przecięła ona całe miasto od rogatek Jerozolimskich do brzegu Wisły[7]. Szeroką na 40 metrów arterię obsadzono czterema rzędami topoli[7][8].
W 1845 przy skrzyżowaniu z Marszałkowską wybudowano Dworzec Wiedeński według projektu Henryka Marconiego. Przy ulicy zaczęto wznosić eklektyczne, secesyjne i modernistyczne kamienice. W 1902 w pobliżu skrzyżowania z ul. Żelazną wybudowano Dworzec Kaliski zaprojektowany przez Józefa Hussa[9].
W 1908 roku ulicą po raz pierwszy pojechały tramwaje elektryczne[10]. W latach 1904–1913 wzniesiono wiadukt prowadzący do budowanego mostu Mikołajewskiego (obecnie Poniatowskiego). W latach 1921–1932 pod ulicą wybudowano tunel kolei średnicowej.
Zabudowa ulicy ucierpiała w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939[11].
Podczas okupacji niemieckiej Alejom nadano nazwę Bahnhofstraße (ul. Dworcowej) (1941−1943), następnie zmienioną na Reichstraße (ul. Rzeszy/Państwowej) (odcinek od pl. A. Zawiszy do ul. Marszałkowskiej) (1943−1945) i „Ostlandstraße” (ul. Ziem Wschodnich) (odcinek od ul. Marszałkowskiej do mostu Poniatowskiego) (1943−1945)[12].
Podczas powstania warszawskiego ulica była miejscem zaciętych walk[13]. W pobliżu ul. Brackiej zbudowano barykadę, która zapewniała jedyne piesze połączenie między północną i południową częścią miasta[14]. Po powstaniu wysadzono Dworzec Główny i spalono większość kamienic pomiędzy Nowym Światem i Marszałkowską[13].
19 stycznia 1945 roku w Alejach Jerozolimskich odbyła się defilada Wojska Polskiego, którą przyjęli Bolesław Bierut i Edward Osóbka-Morawski[15].
Od 27 listopada 1946 do 22 czerwca 1949 roku odcinek Alej Jerozolimskich od ul. Marszałkowskiej do Nowego Światu wraz z fragmentem obejmującym też al. 3 Maja (do wiaduktu mostu Poniatowskiego, tj. linii Wisły) nosił nazwę al. Generała Władysława Sikorskiego[16]. W styczniu 1948 na skrzyżowaniu z ul. Nowy Świat zainstalowano pierwszą po wojnie sygnalizację świetlną[17][18].
W 1958 poszerzono jezdnię pomiędzy ulicami Nowy Świat i Marszałkowską[19].
W latach 60. i 70. XX wieku była częścią czterech dróg międzynarodowych[20][21][22]:
- E7: od pl. Artura Zawiszy do skrzyżowania z ul. Marchlewskiego i ul. Chałubińskiego,
- E8: od ronda Dmowskiego do mostu Poniatowskiego,
- E81: od skrzyżowania z ul. Marchlewskiego i ul. Chałubińskiego do mostu Poniatowskiego,
- E82: przebieg wspólny z E7.
Remove ads
Ważniejsze obiekty
Podsumowanie
Perspektywa
- Muzeum Narodowe
- Gmach dawnego Domu Partii
- Sztuczna palma na rondzie gen. Charles’a de Gaulle’a
- Pomnik Partyzanta
- Gmach Banku Gospodarstwa Krajowego
- Dom handlowy Vitkac
- Centralny Dom Towarowy, obecnie biurowiec Cedet
- Widok Towers
- Rotunda PKO w Warszawie
- Hotel Metropol
- Hotel Polonia Palace
- Słup kilometrowy
- Tunel średnicowy
- Dworzec Warszawa Śródmieście
- Dworzec Centralny
- Centrum LIM
- Stacje kolei średnicowej i WKD
- Central Tower
- Gmach Wojskowego Instytutu Geograficznego
- Osiedle Kombajn
- Atlas Tower
- Aleje Jerozolimskie-Zachód
- Główny Inspektorat Transportu Drogowego
- Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
- Eurocentrum Office Complex
- Urząd Transportu Kolejowego
- Polskie Koleje Państwowe
- PKP Informatyka
- PKP Intercity
- Dworzec kolejowy Warszawa Zachodnia
- Dworzec autobusowy Warszawa Zachodnia
- Park Pięciu Sióstr
- Centrum handlowe Atrium Reduta
- Centrum handlowe Blue City
- Urząd Regulacji Energetyki
- Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych
- Przystanek kolejowy Warszawa Aleje Jerozolimskie
Po południowej stronie ulicy zachował się ciąg przedwojennych kamienic, których część wpisana jest do rejestru zabytków:
- pod numerem 27 – kamienica Zygmunta Regelmana (1893)
- pod numerem 45 – Hotel Polonia Palace (1913)
- pod numerem 47 – kamienica Wilhelma Rakmana (1906)
- pod numerem 49 – kamienica Józefa Dawidsohna i Hackela Kadyńskiego (1914)
- pod numerem 51 – kamienica Hoserów (1905)
- pod numerem 53 – kamienica Izaaka Rotberga (1894), dawny hotel Central
- pod numerem 55 – kamienica Franciszka Łapińskiego (1881)
- pod numerem 57 – kamienica firmy Drzewiecki i Jeziorański (1912)
- pod numerem 59 – Kamienica w Alejach Jerozolimskich 59 (1860)
- pod numerem 61 – kamienica Józefa Duzika (1897)
- pod numerem 63 – kamienica Józefa Lipińskiego (1898)
- pod numerem 85 – kamienica Mikołaja Szelechowa (1913)
- pod numerem 99 – kamienica Stanisława Rostkowskiego (1911)
- pod numerem 101 – kamienica Gustawa Pala (1940)
- pod numerem 109 – kamienica Józefa Lipińskiego (1900)
Obiekty nieistniejące
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads