Aleksander Gajkowicz

Aleksander Gajkowicz (ur. 1 maja 1897^[1] w Teklinopolu na Wileńszczyźnie, zm. 26 listopada 1971 w Warszawie) – polski inżynier, budowniczy dróg i mostów, jeden z twórców nowoczesnego drogownictwa w Polsce. Autor wielu prac naukowych z tej dziedziny. Budowniczy Polski Ludowej.

Aleksander Gajkowicz

Aleksander Gajkowicz w latach 60.
Data i miejsce urodzenia	1 maja 1897 Teklinopol
Data i miejsce śmierci	26 listopada 1971 Warszawa
Narodowość	polska
Odznaczenia

Grób Aleksandra Gajkowicza na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Wczesne lata

Syn Floriana i Marii z Engelsonów^[1]. W 1899 jego rodzina przeniosła się z Wileńszczyzny do guberni archangielskiej. Tam początkowo pracował jako nadzorca wyrębu lasów nad Dźwiną Północną. Od 1904 uczęszczał do rosyjskiej szkoły parafialnej^[2].

Po ukończeniu szkoły średniej podjął studia w Petersburgu, Kijowie i w Warszawie, gdzie uczył się na Politechnice. Przed II wojną światową pracował m.in. w warszawskim zarządzie dróg miejskich oraz był radcą budownictwa Urzędu Wojewódzkiego Warszawskiego. We wrześniu 1937, podczas I Polskiego Kongresu Inżynierów we Lwowie, kierowana przez Gajkowicza Komisja Związku Inżynierów Drogownictwa przedstawiła postulat wybudowania 4–6 tys. km autostrad w ciągu 30 lat^[3]. W 1939 był naczelnikiem wydziału w Ministerstwie Komunikacji.

Po 1945 był m.in. urzędnikiem w Ministerstwie Komunikacji (pełnił funkcję dyrektora Departamentu Dróg Kołowych). Był również współzałożycielem Naczelnej Organizacji Technicznej^[4].

Sprawował także funkcję dyrektora generalnego Centralnego Zarządu Dróg Publicznych i wiceministra komunikacji. Z jego inicjatywy w 1955 powstał Instytut Budownictwa Drogowego (IBD)^[5].

Był członkiem Komitetów Wykonawczych Światowej Organizacji Federacji Inżynierskich i Światowej Organizacji Kongresów Drogowych^[6].

Z nazwiskiem Gajkowicza wiąże się budowa 25 tys. km nowych dróg i modernizacja w latach 1945−1965 ok. 32 tys. istniejących dróg^[5].

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 2B-tuje-13)^[7].

Ordery i odznaczenia

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1 września 1971)^[8]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1952)^[9]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1955)^[10]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (15 sierpnia 1947)^[11]
• Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie: 9 listopada 1931^[12], 6 czerwca 1939^[13], 20 lipca 1946)^[14]
• Medal Niepodległości (16 marca 1937)^[15]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)^[16]

Upamiętnienie

Od jego imienia w 1975 nazwano jedną z ulic na warszawskim Targówku^[4][17]. Ulica imienia Aleksandra Gajkowicza znajduje się także w Pułtusku. Tam też, na rogu ul. Gajkowicza i Bulwaru 5 Brygady Saperów, umieszczono tablicę pamiątkową mu poświęconą^[18].