Serbowie

Serbowie (Srbi / Срби) – naród południowosłowiański mieszkający głównie w Serbii, Bośni, Chorwacji, Czarnogórze, a także w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, USA, Kanadzie i Australii. Jest ich ogółem około 12 mln. Mówią w swoim języku narodowym serbskim. W większości są wyznawcami prawosławia.

Ten artykuł dotyczy narodu południowosłowiańskiego. Zobacz też: Serbołużyczanie.

Serbowie

Срби / Srbi

św. Sawa, Stefan Dušan, Karađorđe, Vuk Karadžić Nikola Tesla, Mihajlo Pupin, Nadežda Petrović, Milutin Milanković
Populacja	12,5 – 13,5 miliona[1]
Miejsce zamieszkania	Serbia 5 988 150[2] Bośnia i Hercegowina 1 437 893[3] Niemcy 623 332[4] Austria 300 000[5] Czarnogóra 178 110[6] Chorwacja 186 633 Szwajcaria 185 953[7] Stany Zjednoczone 187 739 Kanada 80 320[potrzebny przypis] Francja 119 889[8] Australia 96 895[9] Włochy 78 174[10] Wielka Brytania 70 000[11] Słowenia 38 964[12] Macedonia Północna 35 939[13] Rumunia 22 518[14]
Język	serbski
Religia	prawosławie
Pokrewne	Czarnogórcy, Chorwaci, Boszniacy

Serbowie dzielą się na grupy regionalne: Šumadinci, Ere, Vojvođani, Bačvani, Banaćani, Bokelji, Sremci, Semberci, Krajišnici, Hercegovci, Torlaci, Šopi i inni, ale są to określenia regionalne, które obejmują wszystkie mniejszości narodowe w tych regionach. Czarnogórcy aż do 1945 byli uważani za Serbów.

Serbołużyczanie lub Serbowie łużyccy przypuszczalnie mają wspólne pochodzenie z Serbami (Biała Serbia), ale obecnie nic poza wspólną narodowością słowiańską i poza nazwą ich nie łączy.

Historia

Według źródeł bizantyjskich przodkowie Serbów osiedlili się na obszarze obecnych południowej Serbii, Kosowa, Dalmacji, Bośni i Czarnogóry pod koniec VI wieku lub w latach 20. VII wieku^[15], ulegając następnie wymieszaniu z miejscową (częściowo zromanizowaną) ludnością tubylczą. Cesarz bizantyjski Herakliusz^[16] najprawdopodobniej pozwolił im na osiedlenie się w środkowej części Ilirii zwanej Zagorje.

Osobny artykuł: Serbowie od VII do IX wieku.

Współczesny zasięg języka serbskiego

Dopiero setki lat później, na skutek powtarzających się napaści Imperium Osmańskiego, Serbowie zaczęli zasiedlać tereny północne: Wojwodinę, Slawonię i Węgry. Pod rządami Stefana Duszana Serbia była najpotężniejszym mocarstwem na Bałkanach, z terytorium rozciągającym się od Adriatyku po morze Egejskie^[17]. Bitwa na Kosowym Polu w 1389 zakończyła okres świetności średniowiecznego państwa serbskiego i rozpoczął się okres tureckiej dominacji nad Serbami. Serbowie zamieszkiwali tereny na styku Imperium osmańskiego i Królestwa Węgier, co powodowało wzmożoną migrację między tymi państwami oraz wewnątrz swoich terytoriów, migrowali też do carskiej Rosji. Do podobnej wewnętrznej migracji doszło też później w Jugosławii, dlatego Serbowie stanowili mniejszość etniczną we wszystkich byłych republikach tego państwa, np. 2 do 3% ludności ich stolic (najwięcej w Podgoricy, 26%). Wielu Serbów osiedliło się w ciągu XIX w. i XX w. w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej (najwięcej Serbów poza byłą Jugosławią mieszka w Wiedniu, Chicago i Toronto). Po II wojnie światowej niemalże wszyscy Serbowie z Czarnogóry zadeklarowali narodowość czarnogórską, dlatego Czarnogórcy mają wspólny rodowód z Serbami tak jak większość Boszniaków, których przodkami byli Serbowie.

Kultura Serbów ukształtowała się pod wpływem Bizancjum i Cerkwi prawosławnej, jednak ich zachodni i północny obszar osiedlenia uległ znacznym wpływom katolicyzmu i kultury zachodnioeuropejskiej. W XIX w. nastąpił wzrost świadomości narodowej (początkowo w Wojwodinie, później w całej Serbii).

Mapy

• 
  Serbia 1991

       Serbowie

       Albańczycy

       Węgrzy

       Bośniacy

       Słowacy

       Bułgarzy

       Gorani

• 
  Czarnogóra 2003

       Serbowie

       Czarnogórcy

       Boszniacy

       Albańczycy

• 
  Rozmieszczenie Serbów
  w 1981
• 
  Serbowie w b. Jugosławii (1991-95)
• 
  Granice w 1998
• 
  Granice w 2010

Zobacz też

• Schiavoni
• Serbowie z Bośni i Hercegowiny