Rybożer afrykański

Rybożer afrykański^[6], bielik afrykański^[7] (Icthyophaga vocifer) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków^[1][8].

Rybożer afrykański

Icthyophaga vocifer
(Daudin, 1800)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Icthyophaga
Gatunek	rybożer afrykański
Synonimy
Falco vocifer Daudin, 1800[1] Haliaeetus vocifer (Daudin, 1800)[2] Haliaeetus vocifer vocifer (Daudin, 1800)[3] Haliaëtos clamans Brehm 1853[3] Haliaeetus vocifer clamans Brehm 1853[3] Cuncuma vocifer (Daudin, 1800)[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]
najmniejszej troski

Morfologia

Rybożer afrykański w locie

• Długość ciała: 63–75 cm^[9]
• Rozpiętość skrzydeł: samiec 1,9 m, samica 2,4 m
• Masa ciała: samiec 2,25 kg, samica 3,4 kg

Samice są podobne do samców, ale przeciętnie o około 9% większe; ponadto zasięg białego koloru na głowie, płaszczu i piersi jest u samic bardziej rozległy^[9].

Zasięg występowania

Niemal cała Afryka Subsaharyjska – od południowej Mauretanii na wschód do Erytrei i Etiopii oraz na południe do RPA^[9].

Ekologia i zachowanie

Dorosły ptak na gnieździe

Jajo z kolekcji muzealnej

Środowisko

Rybożer afrykański przebywa w pobliżu wody: blisko jezior, zapór oraz dużych rzek. Poluje także na brzegu morza, najczęściej w deltach rzek i zatokach, gdzie woda jest płytka. W miejscach, gdzie nie brakuje pożywienia i wysokich drzew, odpowiednich na założenie gniazda, spotyka się te ptaki na brzegu co kilkaset metrów. Oboje partnerzy bronią swojego rewiru łowieckiego przez cały rok.

Tryb życia

Żyje w parach. Jego łupem najczęściej padają ryby. Do ataku zazwyczaj rusza ze swojego punktu obserwacyjnego. Czasami podejmuje loty zwiadowcze nad wodą, ale rzadko oddala się od brzegu dalej niż na 50 m. Rybożer zjada dziennie około 1,3 kg ryb. Czasami zjada padlinę.

Rozmnażanie

Na początku pory lęgowej nasila się nawoływanie, którym porozumiewają się samica i samiec. Drapieżniki te gniazda budują zwykle na wysokich drzewach, rzadko na półce skalnej na klifie^[4]. Każda para miewa 1–2 miejsca lęgowe. Jaja pojawiają się w gnieździe najczęściej pod koniec pory deszczowej. W zniesieniu 1–4 jaja, najczęściej 2^[4][9]. Są one białe, bez żadnych wzorów^[4]. Wysiaduje głównie samica, a okres inkubacji trwa 42–45 dni^[4]. Samiec zajmuje się dostarczaniem pokarmu. Pisklęta początkowo są pokryte białym puchem^[4]. W pełni opierzone stają się po 65–75 dniach od wyklucia^[9]. Po opuszczeniu gniazda młode jeszcze przez 2–3 miesiące trzymają się w jego pobliżu, po czym rozpraszają się^[4].

Długość życia tych ptaków to przeciętnie 12–15 lat.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rybożera afrykańskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny^[5].

Rybożer afrykański w kulturze

Rybożer afrykański stanowi podstawowy element godła państwowego Sudanu Południowego.