Brygidki

Brygidki, Zakon Świętej Brygidy, Zakon Najświętszego Zbawiciela (łac. Ordo Sanctissimi Salvatoris Sanctae Brigittae, skrót O.SS.S), zakon początkowo kontemplacyjny, następnie apostolsko-kontemplacyjny, założony w Vadstenie w Szwecji przez św. Brygidę w 1350 r.

Ten artykuł dotyczy żeńskiego zakonu katolickiego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Brygidki

Pełna nazwa	Zakon Najświętszego Zbawiciela św. Brygidy
Nazwa łacińska	Ordo Sanctissimi Salvatoris Sanctae Brigittae
Skrót zakonny	O.SS.S
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Założyciel	św. Brygida
Data założenia	1350 1911 (odnowiony)
Przełożony	Matka Tekla Famiglietti
Strona internetowa

Klasztor Brygidek w Grodnie

Do soboru trydenckiego funkcjonowała także męska gałąź zakonu (brygidianie, brygidzi^[1]), działająca m.in. w Gdańsku (tzw. „podwójny” klasztor^[2]) i lubelskich Rurach^[3][4][5].

Brygidki w Polsce

W 1396 r. w Gdańsku, zajętym wówczas przez Zakon Krzyżacki, erygowano klasztor brygidek, przy którym wzniesiono kościół pw. św. Brygidy. W 1400 roku w sąsiedztwie powstał klasztor ojców brygidianów. W 1807 roku wojska napoleońskie zajęły klasztor męski, a w 1817 roku władze pruskie zlikwidowały klasztor żeński^[6].

Wśród innych placówek brygidek na ziemiach polskich należy wymienić:

• Klasztor w Lublinie – ufundowany w 1426 roku przez króla Władysława Jagiełły jako wotum za zwycięstwo pod Grunwaldem (w 1818 roku zlikwidowany)^[7],
• Klasztor w Samborze – wzniesiony w 1611 roku z fundacji Szczęsnej Bąkowskiej z Sambora i Jadwigi z Tarłów Mniszchowej, żony Jerzego, wojewody sandomierskiego (rozwiązany w ramach kasaty Józefińskiej w 1782 roku)^[8],
• Klasztor we Lwowie – ufundowany w 1613 roku przez Annę Poradowską (zamieniony w 1784 roku na więzienie kryminalne, w 1941 roku miejsce masakry więźniów przez NKWD)^[9],
• Klasztor w Warszawie – ufundowany w 1615 roku przez Krzysztofa Lipskiego, kasztelana rawskiego (zlikwidowany w 1807 roku, rozebrany w 1892),
• Klasztor w Łucku – założony w 1624 przez Izabelę Siemaszko (zlikwidowany w 1879 roku, zamieniony na więzienie, był w 1941 roku miejscem masakry więźniów przez NKWD)^[10].
• Klasztor w Grodnie – ufundowany w 1633 roku przez wielkiego marszałka litewskiego Krzysztofa Wiesiołowskiego i jego żonę Aleksandrę z Sobieskich (w 1908 roku oddany siostrom nazaretankom, w 1950 roku zamieniony przez władze sowieckie na więzienie)^[11].

Oprócz tego w czasach I Rzeczypospolitej istniały także klasztory w Elblągu i Sokalu. Żaden z nich też nie dotrwał do współczesnych czasów^[12].

W 1998 r. siostry brygidki wróciły do Gdańska, gdzie prowadzą tam Centrum Ekumeniczne^[13]. Powstał też klasztor w Częstochowie^[14].