Burzyk szary

Burzyk szary^[4] (Ardenna grisea) – gatunek dużego wędrownego ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Bliski zagrożenia wyginięciem. Nie wyróżnia się podgatunków^[5].

Burzyk szary

Ardenna grisea[1]
(Gmelin, 1789)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
Rodzaj	Ardenna
Gatunek	burzyk szary
Synonimy
Procellaria grisea Gmelin, 1789[2] Puffinus griseus (Gmelin, 1789)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania
zimowiska      lęgowiska

Zasięg występowania

Burzyk szary gnieździ się na wyspach półkuli południowej, położonych w pobliżu Nowej Zelandii, Australii i Chile (w tym na Ziemi Ognistej i wyspie Guafo), oraz na Falklandach^[3]. Zimę (na półkuli północnej panuje wówczas lato) spędza na północnym Atlantyku i Pacyfiku. Do Polski zalatuje sporadycznie – do 2017 odnotowano 14 stwierdzeń, kolejne 4 w roku 2018^[6].

Morfologia

Burzyk szary sfotografowany u wybrzeży Nowej Zelandii

Wygląd

Wierzch ciała brązowoczarny, spód nieco bledszy. Na dolnej powierzchni skrzydeł słabo widoczne, białawe plamy. Dziób i nogi ciemne.

Wymiary średnie

• Długość ciała ok. 42–46 cm
• Rozpiętość skrzydeł ok. 100–110 cm
• Masa ciała ok. 800 g

Ekologia

Biotop

Gnieździ się na morskich wybrzeżach, poza sezonem lęgowym przebywa na pełnym morzu.

Gniazdo

Nora o długości do 1 m wygrzebana w ziemi przez obydwoje rodziców, rzadziej w szczelinie skalnej. Na dnie nory lub szczeliny gniazdo wysłane trawą i mchem. Tworzy wielkie kolonie.

Jaja

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w listopadzie–grudniu jedno jajo.

Wysiadywanie

Jajo wysiadywane jest przez okres 7–8 tygodni przez obydwoje rodziców. Pisklęta usamodzielniają się po 14 tygodniach.

Pożywienie

Głównie drobne ryby. Ponadto skorupiaki i głowonogi^[3].

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2004 roku uznaje burzyka szarego za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened); wcześniej, od 1988 roku klasyfikowano go jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji szacuje się na 4,4 miliona par lęgowych. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3]. Wpływ na spadek liczebności tego gatunku ma rybołówstwo (np. zaplątywanie się w rybackie sieci), masowy odłów i zabijanie piskląt i młodocianych osobników przez Maorysów w Nowej Zelandii (uregulowane prawnie, dozwolone od 1 kwietnia do 31 maja na kilkudziesięciu wysepkach wokół Wyspy Stewart^[7]), być może także zmiany klimatu^[3].

W Polsce burzyk szary podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[8].

Zobacz też

• ptaki Polski