Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Coelostoma orbiculare
gatunek chrząszcza z rodziny kałużnicowatych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Coelostoma orbiculare – gatunek chrząszcza z rodziny kałużnicowatych i podrodziny Sphaeridiinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Rosyjski Daleki Wschód i Wyspy Japońskie; ponadto zawleczony został do nearktycznej Ameryki Północnej. W zapisie kopalny znany od miocenu.
_Figure_1.jpg)
Remove ads
Taksonomia i zapis kopalny
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1775 roku przez Johana Christiana Fabriciusa w publikacji Systema Entomologiae pod nazwą Hydrophilus orbicularis[1]. W 1835 roku Gaspard Auguste Brullé umieścił ten gatunek w nowym, monotypowym rodzaju Coelostoma[2]. W 1837 roku Wilhelm Ferdinand Erichson wyznaczył go gatunkiem typowym rodzaju Cyclonotum[3], który stał się wskutek tego młodszym synonimem Coelostoma[4].
Współcześnie Coelostoma jest jednym z najbardziej różnorodnych rodzajów w rodzinie kałużnicowatych, obejmującym ponad 110 opisanych gatunków. W obrębie tego rodzaju C. orbiculare klasyfikowane jest w podrodzaju nominatywnym Coelostoma s.str., który to w faunie palearktycznej reprezentują także C. hispanicum i C. syriacum[4]; ten ostatni zresztą jeszcze pod koniec XX wieku klasyfikowany był jako podgatunek C. orbiculare[5].
C. orbiculare jest stosunkowo licznie reprezentowany w zapisie kopalnym[6]. Najwcześniejsze, pochodzące z późnego miocenu jego skamieniałości odnaleziono na Nizinie Jańsko-Indygirskiej w Rosji[7]. Z kolei skamieniałości tego gatunku datowane na plejstocen znajdywano w japońskiej Formacji Mizozono[8] oraz w angielskim Hackney[9].
Remove ads
Morfologia
Podsumowanie
Perspektywa
Chrząszcz o szeroko-owalnym, silnie wysklepionym ciele długości od 3,5[10] do 5 mm[11]. Ubarwienie wierzchu ciała jest błyszcząco czarne, często z wąsko rudobrązowo rozjaśnionymi krawędziami bocznymi przedplecza[10][11] i wierzchołkami pokryw[10]. Reszta ciała jest czarniawa[11] z rozjaśnionymi biczykami czułków i stopami; głaszczki szczękowe są zawsze ciemne, co odróżnia ten gatunek od C. hispanicum[10]. Punktowanie głowy, przedplecza i pokryw jest podobnych rozmiarów, tylko na bokach pokryw występują mocniejsze punkty, które jednak nie układają się w szeregi[4]. Głowa zaopatrzona jest w przeciętnych rozmiarów oczy złożone z głęboko wykrojonymi krawędziami wewnętrznymi[12]. Czułki buduje dziewięć członów, z których trzy ostatnie formują luźno zestawioną buławkę[10][11]. Boczne krawędzie głowy są rozszerzone i nakrywają miejsca osadzenia czułków, tak że ich nasady nie są widoczne patrząc od góry[11]. Trójkątna w zarysie tarczka jest niewiele dłuższa niż szeroka[10]. Pokrywy pozbawione są rzędów, obecny jest tylko ostro wgłębiony rządek przyszwowy biegnący od wierzchołka do połowy długości pokryw[11][4]. Przedpiersie jest w części środkowej nieuwypuklone i pozbawione żeberek, na przedzie tworzące drobny ząbek lub go pozbawione[4]. Środkowa część śródpiersia, wyniesiona silnie ku tyłowi, tworzy wyrostek międzybiodrowy w kształcie grotu strzały[4][12]. Zapiersie (metawentryt), dłuższe od śródpiersia[12], ma silnie wyniesioną ku przodowi część środkową, silnie wnikającą pomiędzy biodra środkowej pary, gdzie styka się z wyrostkiem śródpiersia[4][12]. Odnóża środkowej pary mają uda pozbawione gęstego owłosienia[4]. Stopy pary środkowej i tylnej mają człony pierwsze dłuższe od członów drugich[11]. Odwłok ma pierwszy z widocznych sternitów (wentryt) pozbawiony żeberka środkowego[4][11], a piąty, ostatni z nich, o całobrzegiej krawędzi tylnej. Genitalia samca mają długi na około 0,95 mm edeagus z dość szerokimi i spiczasto zakończonymi paramerami. Płat środkowy edeagusa jest krótszy od paramer, nieznacznie rozszerzający się ku nasadzie, zaopatrzony w okrągły gonopor umieszczony przedwierzchołkowo[4].
Remove ads
Ekologia
Owad ten należy do chrząszczy wodnych. Zasiedla różnego rodzaju słodkie wody stojące, w tym bagna i moczary. Preferuje zbiorniki eutroficzne z gęstą szatą roślinną. Bytuje głównie wśród roślin płytkiej strefy przybrzeżnej oraz w szlamie, mule, pod napływkami i wilgotną ściółką w pobliżu wody[13][4][11].
Rozprzestrzenienie
Gatunek palearktyczny[4][14], zawleczony jednak do Nearktyki[11].
W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Serbii, Czarnogóry, Grecji[14][4], Ukrainy, Krymu oraz europejskiej części Rosji[15]. Na kontynencie tym jest owadem pospolitym[13]. W Polsce jest jedynym przedstawicielem rodzaju Coelostoma, jak i całego plemienia Coelostomatini[16], znanym z całego kraju[13].
W Azji znany jest z zachodniej i wschodniej Syberii[15], Rosyjskiego Dalekiego Wschodu[11], Kazachstanu, Armenii[4], Azerbejdżanu[15], Turcji[17], Chin i Japonii[4]. W Turcji wykazany został z prowincji Ankara, Artvin, Aydın, Bayburt, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çorum, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Isparta, Kayseri, Manisa, Mersin, Ordu, Samsun, Tokat oraz Trabzon[17]. W Chinach podawany jest z Hebei, Henanu i Pekinu[4][18].
W nearktycznej Ameryce Północnej odnaleziony został po raz pierwszy w 2015 roku, w kanadyjskim Ontario[11].
Remove ads
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads