Loading AI tools
okres ery kenozoicznej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czwartorzęd (Q) – najmłodszy okres ery kenozoicznej, który zaczął się 2,58 mln lat temu z końcem neogenu i wciąż trwa. Dzieli się na[1]:
Średnia objętość w atmosferze | |||
Tlenu |
ok. 20% obj.[infobox 1] | ||
---|---|---|---|
Inne uśrednione dane | |||
Temperatura |
ok. 13 °C[infobox 2] | ||
Tabela stratygraficzna | |||
| |||
|
We wcześniejszym podziale okresem poprzedzającym czwartorzęd był trzeciorzęd. Został on później podzielony na paleogen i neogen. Według podziału dokonanego przez Międzynarodową Komisję Stratygraficzną w 2004 r. czwartorzęd miał nie istnieć jako okres, a plejstocen i holocen wchodziły w skład neogenu (23 mln lat temu do chwili obecnej). Na skutek protestów społeczności geologów czwartorzędu w 2006 r. Międzynarodowa Komisja Stratygraficzna przywróciła formalne stosowanie nazwy czwartorzęd w randze okresu, przesuwając zarazem jego dolną granicę z 1,80 na 2,58 mln lat, a więc obejmując także ostatnie piętro pliocenu – gelas.
Quaternary is recommended as a formal Period/System of the Cenozoic. It is the interval of oscillating climatic extremes (glacial and interglacial episodes) that was initiated at about 2.6 Ma (set equal to base of Gelasian stage), therefore it encompasses the Holocene and Pleistocene epochs and the late Pliocene.
W plejstocenie klimat często ulegał zmianom, ochłodzeniom towarzyszyło powstawanie lądolodów i zwiększenie wilgotności (na niższych szerokościach geograficznych). Okresom ociepleń towarzyszyło topnienie pokryw lodowych (całkowite lub częściowe) oraz pustynnienie obszarów równikowych. Holocen rozpoczął się około 11,7 tysięcy lat temu, wraz z ustąpieniem ostatniego lądolodu z terenów środkowej Europy.
Lądolody kontynentalne powodowały wycofywanie się morza; dzisiejszy szelf Morza Północnego był w plejstocenie obszarem zamieszkanym przez paleolityczne ludy koczownicze (Doggerland). Najprawdopodobniej przez pomost lądowy w dzisiejszej Cieśninie Beringa została zasiedlona Ameryka.
Formacje plejstoceńskie pokrywają ponad 90% terytorium terenu Polski. Najstarsze zlodowacenie podlaskie (Narwi) objęło jedynie Polskę północno-wschodnią po Polesie Zachodnie, Kujawy i fragment Wielkopolski.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.