Crocodylus

Crocodylus – rodzaj zauropsyda z rodziny krokodylowatych (Crocodylidae).

Crocodylus[1]
Laurenti, 1768[2]
Przedstawiciele rodzaju – krokodyle nilowe (C. niloticus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Rząd	krokodyle
Rodzina	krokodylowate
Rodzaj	Crocodylus
Typ nomenklatoryczny
Crocodilus niloticus Laurenti, 1768
Synonimy
Champse Merrem, 1820[3] Oopholis Gray, 1844[4] Palinia Gray, 1844[5] Bombifrons Gray, 1862[6] Temsacus Gray, 1862[7] Philas Gray, 1874[8]
Gatunki
19 gatunków (13 żyjących i 6 wymarłych) (zobacz opis w tekście)

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w tropikalnych regionach Afryki, Azji, Australii oraz południowej części Ameryki Północnej i północnej części Ameryki Południowej^[9][10].

Systematyka

Do rodzaju Crocodylus zaliczano również gatunki opisane w oparciu o skamieniałości pochodzące z kredy, co sprawiło, że Crocodylus bywa postrzegany jako prastary i ewolucyjnie konserwatywny rodzaj. Cechy na podstawie których przypisywano mezozoiczne szczątki do tego rodzaju to jednak głównie plezjomorfie i jako takie nie są filogenetycznie informatywne. Nowsze analizy genetyczne jednoznacznie wskazują, że Crocodylus to znacznie młodsza radiacja, a poziom zróżnicowania genetycznego pomiędzy współczesnymi przedstawicielami rodzaju jest bardzo niski^[11]. Badania genetyczne i morfologiczne sugerują, że krokodyl wąskopyski oddzielił się linii ewolucyjnej prowadzącej do pozostałych Crocodylus około 12–24 mln lat temu i jest od nich na tyle odmienny, że zasadne staje się zaliczenie go do odrębnego rodzaju Mecistops, a nie Crocodylus^[12].

Etymologia

• Crocodylus: łac. crocodilus „krokodyl”, od gr. κροκoδιλος krokodilos lub κροκoδειλος krokodeilos „krokodyl”^[13].
• Champse: gr. χαμψα khampsa „krokodyl”, od egipskiej nazwy oznaczającej krokodyla^[14]. Gatunek typowy: Crocodilus biscutatus Cuvier, 1807 (= Crocodilus acutus Cuvier, 1807).
• Oopholis: gr. ωον ōon „jajo”^[15]; φολις pholis, φολιδος pholidos „rogowa łuska”^[16]. Gatunek typowy: Crocodilus oopholis Schneider, 1801 (= Crocodilus porosus Schneider, 1801).
• Palinia: etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[5]. Gatunek typowy: Crocodilus rhombifer Cuvier, 1807.
• Bombifrons: gr. βομβος bombos „brzęczenie”^[17]; łac. frons, frontis „czoło”^[18]. Gatunek typowy: Crocodilus bombifrons Gray, 1844 (= Crocodilus palustris Lesson, 1831).
• Temsacus: etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[7]. Gatunek typowy: Crocodilus intermedius Graves, 1819.
• Philas: etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[8], być może od gr. φιλος philos „miłośnik”, od φιλεω phileō „kochać”^[19]. Gatunek typowy: Crocodilus johnsoni Krefft, 1873.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki żyjące współcześnie^[9]:

• Crocodylus acutus (Cuvier, 1807) – krokodyl amerykański
• Crocodylus halli Murray, Russo, Zorilla & Mcmahan, 2019
• Crocodylus intermedius (Graves, 1819) – krokodyl orinokański
• Crocodylus johnsoni Krefft, 1873 – krokodyl australijski
• Crocodylus mindorensis Schmidt, 1935 – krokodyl filipiński
• Crocodylus moreletii (Duméril & Bibron, 1851) – krokodyl meksykański
• Crocodylus niloticus Laurenti, 1768 – krokodyl nilowy
• Crocodylus novaeguineae Schmidt, 1928 – krokodyl nowogwinejski
• Crocodylus palustris (Lesson, 1831) – krokodyl błotny
• Crocodylus porosus Schneider, 1801 – krokodyl różańcowy
• Crocodylus rhombifer (Cuvier, 1807) – krokodyl kubański
• Crocodylus siamensis Schneider, 1801 – krokodyl syjamski
• Crocodylus suchus Geoffroy Saint-Hilaire, 1807

oraz wymarłe^[20]:

• Crocodylus anthropophagus Brochu, Njau, Blumenschine & Densmore, 2010
• Crocodylus checchiai Maccagno, 1957
• Crocodylus falconensis Scheyer, Aguilera, Delfino, Fortier, Carlini, Sánchez, Carrillo-Briceño, Quiroz & Sánchez-Villagra, 2013
• Crocodylus palaeindicus Falconer, 1859
• Crocodilus raninus Schlegel & Müller, 1844
• Crocodylus thorbjarnarsoni Brochu & Storrs, 2012