Czarnia (gmina)

Czarnia (do 1931 gmina Wach) – gmina wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim. Siedziba gminy to Czarnia.

Czarnia

gmina wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ostrołęcki
TERC	1415022
Wójt	Marek Piórkowski (od 2018)
Powierzchnia	93,85 km²
Populacja (2023) • liczba ludności	2214[1]
• gęstość	23,6 os./km²
Nr kierunkowy	29
Tablice rejestracyjne	WOS
Adres urzędu: 07-431 Czarnia
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 9[2][3] Liczba miejscowości 12[3]
Położenie na mapie powiatu
53°21′19,55″N 21°12′07,13″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

W latach 1975–76 i 1982–98 gmina położona była w województwie ostrołęckim.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 2635 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2023 roku gminę zamieszkiwało 2214 osób^[1].

Historia

Gmina Czarnia powstała 11 lipca 1931 w powiecie ostrołęckim w woj. warszawskim z obszaru zniesionej gminy Wach^[5], która trzy miesiące wcześniej przeszła znaczną redukcję terytorialną^[6]. 16 października 1933 gminę Czarnia podzielono na 12 gromad: Bandysie, Brzozowy Kąt, Charciabałda, Cupel, Czarnia, Długie, Kopaczyska, Michałowo, Olszyny, Ruchaje, Surowe i Zawady^[7]. 1 kwietnia 1939 roku gminę Czarnia wraz z całym powiatem ostrołęckim przyłączono do woj. warszawskiego^[8].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną sprzed wybuchu wojny. Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina była podzielona na 11 gromad: Bandysie, Brzozowy Kąt, Charciabałda, Cupel, Czarnia, Długie, Kopaczyska, Michałowo, Olszyny, Ruchaje, Surowe i Zawad, a więc już bez gromady Charciabałda, którą włączono do gminy Myszyniec^[9]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[10], a jej obszar podzielono między nowe gromady^[11]:

• Bandysie (Bandysie i Długie),
• Czarnia (Brzozowy Kąt, Czarnia i Ruchaje),
• Surowe (Cupel, Michałowo i Surowe),
• Zalesie (Olszyny),
• Zawady (Kopaczyska i Zawady).

Gminę Czarnia reaktywowano 1 stycznia 1973 roku w tymże powiecie i województwie, w składzie 10 sołectw: Bandysie, Brzozowy Kąt, Cupel, Cyk, Czarnia, Długie, Michałowo, Olszyny, Rutkowo i Surowe^[12][13]. W granicach gminy Czarnia znalazł się po raz pierwszy Cyk, należący dawniej do gminy Myszyniec. 1 czerwca 1975 roku gmina weszła w skład nowo utworzonego woj. ostrołęckiego^[14].

2 lipca 1976 roku gmina została zniesiona przez połączenie z dotychczasową gminą Myszyniec w nową gminę Myszyniec^[15].

Gminę Czarnia reaktywowano 1 października 1982 w składzie 9 sołectw: Bandysie, Brzozowy Kąt, Cupel, Cyk, Czarnia, Długie, Michałowo, Rutkowo i Surowe, wyłączonych z gminy gminy Myszyniec, a więc bez Olszyn, które pozostały w gminie Myszyniec^[16].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[17] gmina Czarnia ma obszar 92,53 km², w tym:

• użytki rolne: 60%
• użytki leśne: 38%

Gmina stanowi 4,41% powierzchni powiatu.

Poczet wójtów

III Rzeczpospolita

• I kadencja (1990-1994) – Czesław Jurga
• II kadencja (1994-1998) – Czesław Jurga
• III kadencja (1998-2002) – Czesław Jurga
• IV kadencja (2002-2006) – Czesław Jurga
• V kadencja (2006-2010) – Czesław Jurga
• VI kadencja (2010-2014) – Czesław Jurga
• VII kadencja (2014-2018) – Stanisław Pyśk
• VIII kadencja (2018-2023) – Marek Piórkowski

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2635	100	1280	48,6	1355	51,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	28,5		13,8		14,6

Piramida wieku mieszkańców gminy Czarnia w 2014 roku^[18]

Sołectwa

Gmina Czarnia składa się z 9 sołectw: Bandysie, Brzozowy Kąt, Cupel, Cyk, Czarnia, Długie, Michałowo, Rutkowo, Surowe^[2].

Pozostałe miejscowości podstawowe: Brzozowy Kąt (gajówka), Chrzonek, Dunaj.

Sąsiednie gminy

Baranowo, Chorzele, Myszyniec, Rozogi, Wielbark